رژیم غذایی بعد از زایمان، چطور به وزن ایده آل برسیم؟

شهرزاد:بعد از وضع حمل تمام خانم ها تمایل دارند که به وزن قبل از حاملگی خود برگردند و نگران هستند که این مورد چه مدت طول خواهد کشید. معمولاً بلافاصله بعد از زایمان به دنبال تخلیه محتویات رحم و خونریزی طبیعی حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم، وزن کاهش می یابد.

در طول ۶ هفته اول بعد از زایمان ۲ تا ۳ کیلوگرم دیگر وزن کاهش پیدا می کند که این کاهش وزن به علت از دست دادن مایع از طریق ادرار است. اکثر خانم ها در طی ۶ ماه بعد از زایمان به وزن قبل از حاملگی خود می رسند. از عواملی که بر روند کاهش وزن بعد از زایمان تاثیر دارند: حاملگی اول، شیردهی، برگشت زود هنگام به کار خارج از خانه و … می باشند.

در طی ۶ هفته اول بعد از زایمان نباید محدودیت انرژی داشته باشید. زیرا بدن نیازمند است تا آنچه در زمان تولد نوزاد ازدست رفته است بازیابد و نیاز کودک تامین شود. در انجام کارهای منزل کمک کرده و احتمالا کار خود را شروع کنید. تغذیه با شیر مادر به طور معجزه آسا باعث کاهش وزن نمی شود ولی به کاهش وزن کمک می کند.

خانمی که زایمان کرده است در واقع مسئول تغذیه خود و نوزادش است، پس باید رژیم غذایی خود را با دقت انتخاب کند. رژیم بعد از زایمان باید با دقت دوران بارداری رعایت شود. خوردن همه مواد مانند حبوبات و دانه های مغذی، میوه های تازه، سبزیجات و غذاهایی که پروتئین و کلسیم و آهن را به فراوانی فراهم می کنند باید مورد توجه قرارگیرد. متخصصان و کارشناسان در بحث های پرستاری مادران توصیه به اضافه کردن انرژی به میزان ۵۰۰ کالری در روز را دارند. به طور متوسط اکثر زنان شیرده روزانه ۲۷۰۰ کالری انرژی نیاز دارند. خوردن کمتر از ۱۸۰۰ کالری در روز منجر به کاهش تولید شیر و ضعف می شود. در این دوران، شیردهی و آزاد شدن اکسی توسین (هورمون آزاد شده از هیپوفیز) باعث می شود که مادر احساس تشنگی بیشتری بکند. به همین دلیل مادر در این دوران بیشتر از بقیه مواقع آب می نوشد و اگر چه که تاثیر زیادی در تامین شیر ندارد ولی دانشکده متخصصان زنان و مامایی آمریکا نوشیدن حداقل ۸ تا ۱۲ لیوان آب در روز را به مادران توصیه می کند.

مواد غذایی که مادر می خورد و می نوشد بر روی شیردهی تاثیر می گذارد. بنابراین نظارت بر غذای مادر درواقع نظارت بر غذای کودک است. بطوریکه اگر مادر غذای نامناسب مصرف کند، نوزاد در واقع با رفتارش مادر را متوجه می سازد. مانند گریه کردن، خواب کم، بی قراری و… همچنین مادر باید در مورد مصرف غذاهای آلرژی زا دقت کافی داشته باشد، زیرا نوزاد به یک سری از مواد غذایی که مادر می خورد حساس بوده و پاسخ آن را به صورت علائم پوستی نشان می دهد. مصرف بعضی از غذاها توسط مادر باعث قولنج معمولی در نوزاد می شود و از جمله کلم و شیر گاو را می توان نام برد.

مادران در این دوران باید همانند دوران بارداری میزان آهن دریافتی را کنترل کنند، هر چند که در دوران بارداری تمام ویتامین ها و مواد لازم را به طور کامل دریافت کرده باشند. مادر در این دوران به طور معمول قرص آهن را برای تامین آهن مورد نیاز خود و نوزادش مصرف می کند. بسیاری از خانم ها ذخایر آهن خود را طی زایمان های مکرر به میزان قابل توجهی از دست می دهند. بنابراین مادران باید در این دوران از نظر ذخایر آهن کنترل شوند. البته این نکته قابل توجه است که این مواد کمکی (مانند ویتامین ها) نباید جایگزین یک رژیم غذایی خوب شوند.

مادران با رعایت رژیم غذایی متنوع و مناسب سلامت خود و نوزاد خود را تضمین می کنند. با توجه به این که در این دوران هر هفته در حدود نیم تا یک کیلوگرم وزن مادر کاهش می یابد، رژیم غذایی کم چرب به همراه ورزش های مناسب در این روند تاثیر بسزایی دارند. ولی باید توجه داشت که کاهش سریع وزن مادر به عنوان یک خطر برای نوزاد است زیرا این عمل باعث می شود سم معمولی که در چربی های بدن ذخیره شده است را به جریان خون رها کند و میزان مواد سمی یا آلوده کننده در شیر بالا رود.

یکی از راه هایی که باعث می شود وزن مادر به طور منظم کاهش یابد و هیچ گونه خطری هم برای نوزاد ندارد، شیردهی می باشد. مادرانی که نوزاد خود را شیر می دهند، کالری بیشتر از مادرانی که شیردهی نمی کنند مصرف می کنند.

مادران محترم باید توجه داشته باشند که حداقل در ۶ هفته اول بعد از زایمان حتی نباید به فکر کاهش وزن باشند، زیرا محدود کردن آنچه شما در هفته های اول زایمان می خورید باعث کاهش تولید شیر می شود. مصرف مواد غذایی که پر از فیبر هستند مانند میوه ها و سبزی ها قسمت اصلی رژیم غذایی این دوران محسوب می شوند (حتی بیشتر از زمان بارداری). از مزایای این مواد غذایی فیبردار، تامین حرکات دودی روده ها است که برای درمان یبوست و هموروئید (بواسیر) مفید است.

هرگز خیلی زود به فکر بارداری مجدد نباشید. شما باید ذخایر مواد مغذی بدن خود را تقویت کنید تا آغاز پرفروغی برای جنین بعدی شما باشد. بارداری و شیردهی فشار زیادی بر بدن شما وارد می سازد. بارداری های پی درپی بر ذخایر مواد مغذی شما نظیر کلسیم و آهن و سطح انرژی، فشار اضافی وارد خواهد آورد به خصوص اگر شیرده نیز باشید.

جهت کاهش وزن خود در بارداری اول محدودیت شدید کالری برای خود ایجاد نکنید، رژیم فوق العاده کم کالری از تامین مواد مغذی مهم در دوره بارداری به خصوص مواد مغذی نظیر کلسیم و آهن ناتوان هستند.

از استعمال دخانیات و داروهای غیر مجاز خودداری کنید و راجع به داروهایی که مصرف می کنید یا قصد مصرف آن را دارید با پزشک خود مشورت کنید.