مهد کودک رفتن بچه ها، کودکتان آمادگی دارد؟

شهرزاد: مهدهای کودک روابط اجتماعی را در بچه‌ها تقویت می‌کند، به آنها استقلال فکری و روحی می‌دهد و اجازه نمی‌دهد به والدین وابسته باشند.

شنیدن این جملات اغلب پدرومادرهای جوان را قانع می‌کند که حتما دختر یا پسر کوچولوی‌شان را به مهد بسپارند؛ غافل از اینکه مهدکودک زمانی می‌تواند از کودک آن‌ها فردی مستقل بسازد که اولا 3 سالش شده باشد و دوم اینکه آمادگی رفتن به فضایی جدید را داشته باشد.

در این گزارش «حسن عسگری‌فر» کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی به شما می‌گوید که کودکان‌تان را در چه سنی و چگونه به مهد بفرستید. به عبارت دیگر چطور کودک 3 ساله‌تان را که تا به حال در کانون گرم خانواده بوده برای فرستادن به مهد آماده کنید.

رشد اجتماعی یا امنیت درونی؟!

بچه‌ها در هر دوره‌ سنی نیازهایی دارند، نیازهایی که باید تامین شوند، اغنا شوند و بعد وارد مرحله بعدی شوند. نیاز کودکان زیر 3 سال بیش از هر چیز نیاز حمایتی است.

بچه‌ها برای رسیدن به حس استقلال در بزرگسالی به این حس حمایتی نیاز دارند. وقتی ما کودک زیر 2 سال را به مهدهای کودک می‌سپاریم ممکن است در مقایسه با کودکان دیگر زودتر به رشد اجتماعی برسد، رشد و حرکات سریع‌تری داشته باشد با دیگران بهتر ارتباط برقرار کند و... اما این بدان معنا نیست که عملا از درون هم به پختگی رسیده باشد.

پختگی و احساس آرامشی که برای کودک به مراتب ارزشمندتر از تمام مهارت‌هایی است که با گذشت زمان و به وقتش خواه‌ناخواه آن را فرا می‌گیرد.

کودک در این شرایط در ازای تمام آموزش‌هایی که بدست می‌آورد احساس اعتماد و اطمینان به منبع را از دست می‌دهد و این آغاز گسست روابط گرم و صمیمانه خانوادگی است.

یک نگاه اجمالی به آمار مراکز مشاوره نشان می‌دهد بچه‌هایی که در دوران نوجوانی در مقابل پدر و مادر خود می‌ایستند و از آنها تبعیت نمی‌کنند، معمولا کودکانی هستند که در سال‌های اولیه زندگی حمایت ‌خانوادگی را از دست داده‌اند.

آنها چون حمایت ندیده‌اند خیال تبعیت هم ندارند! در حقیقت ما همان بذری را در دراز مدت برداشت می‌کنیم که از پیش کاشته‌ایم. حالا اگر سراغ بذرهایی که از نظر ژنتیک تغییر یافته‌اند هم برویم ممکن است زودتر عمل بیایند، ولی بدون شک بدون عارضه هم نیستند.

قبل از 3 سالگی مهدها انتخاب مناسبی نیستند

در پاسخ به سوال بسیاری از شما مادران که آیا باید بچه‌ها را به مهدکودک بفرستیم یا خیر یا اصلا چه سنی برای فرستادن بچه‌ها به مهد مناسب است؟ باید گفت با وجود اینکه مهد کودک، اولین قدم ورود به جامعه است، اما تا پیش از 3 سالگی سپردن کودکان به آن، روش مناسبی نیست و توصیه هم نمی‌شود که بچه را قبل از 3 سالگی به مهد بفرستید.

چون بچه‌های زیر 3 سال بیش از هر چیز نیازمند توجه متمرکزتر در خانواده هستند. این در حالی است که وقتی به مهدهای کودک سپرده می‌شوند مربی آنها باید توجه خودش را بین همه تقسیم کند، یعنی نه تنها خبری از توجه خانوادگی نیست بلکه توجه متمرکز هم وجود ندارد!

پس تا 3 سالگی بهترین گزینه ماندن در خانه و در کنار مادر است اما این گزینه در مورد مادران شاغل به اقوام نزدیک مثل مادربزرگ، خاله و... تخفیف پیدا می‌کند.

وقتی کودک‌تان مستقل می‌شود

پس از قطع بندناف دوره‌ای از استقلال نسبی آغاز می‌شود که کودک با اینکه بیشتر در آغوش والدین است، هر روز به سمت ایجاد استقلال بیشتر پیش می‌رود.

به کودکان باید کمک کرد که این روند را طی کنند و درنهایت خودشان بتوانند بالغانی باکفایت شوند. مهدکودک مکان مناسبی برای ایجاد این فضاست و رفتار والدین از بدو تولد کودک می‌تواند در شکل‌گیری خاطره خوش از اولین مراحل استقلال کودک موثر باشد.

برای اینکه کودک آماده رفتن به مهدکودک باشد نیاز است از قبل به تنهایی به خواب برود، خودش غذایش را بخورد و در نتیجه توانایی عملکرد مستقل خود را تا حدود 3 سالگی کسب کرده باشد.

با در نظر گرفتن این فاکتورها کودکان به‌خصوص کودکان بالای 3 سال را می‌توان با خیال آسوده به مهد فرستاد و انتظار داشت در این فضا تعامل با دیگران را یاد بگیرند و مهارت‌های اجتماعی کسب کنند.

چطور بفهمیم کودک‌مان اجتماعی شده است؟

یکی از فاکتورهایی که نشان می‌دهد کودک شما برای رفتن به مهد آماده است علاقه او به بازی با هم‌سن و سالانش است. در سنین 3 تا 4 سالگی اغلب کودکان در شرایطی هستند که می‌توانند زمان بیشتری را در کنار هم‌سالان و در میان جمع بگذرانند و اگر توانایی مستقل بودن از والدین‌شان را داشته باشند، مهدکودک و پیش دبستان می‌تواند برای آنها مفید باشد.

اجتماعی شدن کودک بهترین مشخصه‌ای است که می‌تواند نشان دهد فرزند شما آمادگی رفتن به مهدکودک را دارد یا نه. اگر او واقعا دوست دارد با کودکان دیگر باشد و با آنها بازی کند پس ظرفیت اجتماعی شدن و جدایی از مادرش را دارد.

هنوز وقتش نرسیده!

آمادگی، کلید اصلی حسن و عیب ماجراست. شاید باور نکنید که فضای مناسبی مثل مهدکودک می‌تواند مضر هم باشد؛ اما ممکن است شروع زود هنگام مهدکودک برای فرزندتان استرس‌آور باشد.

ممکن است کودک شما از دوری‌تان دچار اضطراب شود، اما علائم حادی از خودش نشان ندهد. در این شرایط بهتر است او را مجبور نکنید که به مهدکودک برود.

اگر اضطراب جدایی برای کودک شما بسیار استرس‌آور باشد، مهدکودک نه تنها مفید نخواهد بود بلکه زمینه ایجاد استرس در او را فراهم خواهد کرد.

نکته دیگری که نشان عدم آمادگی فرزند شما برای مهدکودک است این است که او آموزش توالت رفتن را ندیده باشد. این شرایط هم برای او استرس و اضطراب ایجاد می‌کند چون بقیه کودکان در مهد پوشک ندارند و معلم پوشک آنها را عوض نمی‌کند و این تنها فرزند شماست که چنین نیازی دارد.

گاهی یک کلاس کافی است

کودکانی که با سرو صدا و سطح بالای تحریکات محیطی هم مشکل دارند، ممکن است در مهدکودک دچار مشکل شوند. مثلا اگر کودک شما از موسیقی، صداهای بلند، خنده زیاد و تغییر سریع شرایط خوشش نمی‌آید، بهتر است به جای مهدکودک که در طول روز ادامه دارد تنها او را در یک کلاس که به آن علاقه دارد نام‌نویسی کنید.

اگر کودک‌تان زمانی که شما تصمیم گرفته‌اید او را به مهدکودک بفرستید هنوز برای رفتن آماده نیست، زیاد خودتان را ناراحت نکنید. فکر نکنید که اگر فرزندتان به مهد نرود هیچ‌گاه مهارت‌های اجتماعی، خواندن و نوشتن را یاد نخواهد گرفت!

یک معرفی تمام و کمال لازم دارید!

بهتر است مهدکودک را از قبل به فرزندتان معرفی کنید و به او توضیح دهید که در آنجا با دوستان و مربی آشنا خواهد شد و چیزهای تازه‌ای یاد خواهد گرفت.

می‌توانید برنامه روزانه مهد را هم برای او توضیح بدهید.کودکان اگر بدانند چه چیزهایی در انتظار آنهاست بهتر با شرایط کنار می‌آیند و احساس ایمنی بیشتری دارند.

حتی بهتر است کودک‌تان قبل از شروع کلاس‌ها فضای کلاس را ببیند تا بداند قرار است به چه مکانی برود. اگر امکانش وجود دارد با معلمش ملاقات بکند و حتی همکلاسی‌هایش را هم بشناسد.

خود شما هم می‌توانید درباره اتفاقاتی که در مهد می‌افتد با فرزندتان صحبت کنید و با یادآوری خاطرات‌تان به او بگویید که در چنین فضایی چقدر به بچه‌ها خوش می‌گذرد و می‌تواند دوستان زیادی پیدا کند. تمام این حرف‌ها و تلاش‌ها باید برای این هدف باشد که کودک ذهنیت مثبتی نسبت به مهدکودک خود پیدا بکند.

کنجکاوی کودک را تحریک کنید

یادتان باشد وقتی می‌خواهید کودک را به مهد یا پیش دبستان می‌فرستید همه وسایل و امکانات مورد نیاز او را خودتان به تنهایی تهیه نکنید.

اجازه دهید کودکتان خودش کیفش را آماده کند و خوراکی‌های مخصوص و مورد علاقه‌اش را در کیفش بگذارد. اگر کودک‌تان کم سن‌وسال‌تر است از او بخواهید تا به شما کمک کند و وسایل مورد نیازش را با هم آماده کنید.

این کمک کردن نه تنها برای کودک جذابیت ایجاد می‌کند و حس همکاری او را بر می‌انگیزد، بلکه موجب می‌شود تا او به دید یک ماجراجویی به این برنامه نگاه کند و علاقه بیشتری برای رفتن به آنجا پیدا کند.

حین آماده شدن شما می‌توانید او را برای یادگیری هم آماده کنید. می‌توانید به شکل‌ها و رنگ‌های موجود در مسیر اشاره کنید و ماشین‌ها را بشمارید. هر چه بیشتر با فرزندتان صحبت کنید و برایش بخوانید دایره لغات او کامل‌تر شده و در مهد کودک آماده‌تر خواهد بود.

بچه‌ها برای ورود به مهد آماده هستند اگر بتوانند:

۱- به راحتی از والدین جدا شوند.

۲- به خوبی با دیگر بچه‌های دیگر بازی کنند به آن‌ها احترام بگذارند.

۳- به تنهایی حمام بروند.

۴- قوانین و دستورهای ساده را دنبال کنند.

۵- به طور مستقل حداقل برای ۵ دقیقه کارکنند.

۶- بنشینند و حداقل برای ۱۰ دقیقه به داستان گوش کنند.

۷ -جمله های کامل را در صحبت کردن به کار ببرند.