اضافه وزن کودکان، نقش ژنتیک چیست؟
محققان می‌گویند آن طور که همه فکر می‌کنند، رژیم غذایی نقش مهمی در کاهش وزن افراد ندارد.
همشهری آنلاین: محققان می گویند آن طور که همه فکر می کنند، رژیم غذایی نقش مهمی در کاهش وزن افراد ندارد.
سال ۱۹۵۹ جولزهیرزچ، پزشک و استاد دانشگاه راکفلر بر روی افراد چاقی که تحت رژیم غذایی برای کاهش وزن قرار داشتند به تحقیق و بررسی پرداخت. او یک آزمایش ساده انجام داد و با این آزمایش، عقیده دانشمندان را در خصوص چاقی بیش از حد افراد برای همیشه تغییر داد.
جولز هیرزچ می دانست که افراد چاق دارای سلولهای چربی بزرگ و مستعدی هستند که حاوی چربی انبوهی است. او برای اینکه بفهمد هنگامی که افراد چاق وزن بدن شان را کم می کنند چه اتفاقی برای سلولهای چربی می افتد، تحقیقاتش را شروع کرد. آیا پس از رژیم غذایی سلول های چربی جمع و منقبض می شوند یا اینکه ناپدید می گردند؟
دکتر هیرزچ به مطالعه ۸ نفر از افرادی که در دوران کودکی یا بلوغ چاق بودند و در بیمارستان دانشگاه راکفلر به مدت ۸ ماه بستری بودند پرداخت. دانشمندان ضمن اینکه رژیم غذایی این افراد را کنترل می کردند، به بررسی و کنترل سلولهای چربی آنها نیز می پرداختند.
این تحقیقات با یک رژیم غذایی سخت به مدت ۴ هفته شروع شد. تنها غذایی که افراد مجاز به مصرف آن بودند، یک نوع غذای مایع بود که روزانه ۶۰۰ کالری لازم بدن آنها را تأمین می کرد. با این رژیم غذایی آنها شروع به کم کردن وزن بدن شان کردند و در این مدت ۴۵ کیلوگرم کاهش وزن داشتند. اما برای اینکه وزن بدن شان را ثابت نگه دارند، ۴ هفته دیگر نیز به رژیم غذایی ادامه دادند.
دکتر هیرزچ تصور می کرد افراد هنگامی که بیمارستان را ترک کنند برای همیشه لاغر می مانند. اما این فرضیه اشتباه بود. آنها بعد از مدت کوتاهی مجدداً به وزن اولیه خود بازگشتند و چاق شدند.
دکتر هیرزچ فکر کرد که شاید آنها برای حفظ و ثابت نگه داشتن وزن بدن شان نیاز به تقویت روحیه دارند و باید از نظر روانشناسی نیز تحت کنترل قرار بگیرند.
بنابراین دکتر هیرزچ و همکارش، دکتر رادولف لیبل که اکنون در دانشگاه کلمبیا مشغول به کار است آزمایش را مجدداً تکرار کردند و نتیجه آن با دفعات قبلی هیچ تفاوتی نمی کرد. وزنی که آنها با زحمت و سختی کم می کردند، موقتی بود و آنها مجدداً دچار اضافه وزن می شدند.
با این وضعیت محققان تصمیم گرفتند، تغییرات متابولیکی بدن بیماران، وضعیت روحی و روانی آنها و همچنین نبض و درجه حرارت بدن آنها را مورد بررسی قرار دهند.
نتیجه تحقیقات و بررسی ها نشان داد افرادی که به مقدار زیادی وزن بدن شان را کاهش می دهند ممکن است در ابتدا شبیه افرادی که همیشه وزن متعادلی داشتند به نظر برسند، اما فیزیولوژی بدن آنها کاملاً متفاوت است. در حقیقت، با هر اقدام متابولیکی که سیستم بدن انجام می دهد، آنها احساس گرسنگی می کنند.
قبل از اینکه رژیم غذایی افراد مورد مطالعه شروع شود، سوخت و ساز بدن افراد چاق و فربه کاملاً طبیعی به نظر می رسید. یعنی تعداد کالری هایی که سطح بدن در هر مترمربع می سوزاند با افرادی که وزن متعادلی داشتند یکسان بود و تفاوتی نمی کرد، اما هنگامی که آنها رژیم غذایی را شروع کردند و وزن بدن شان کاهش پیدا کرد، بدن آنها به میزان ۲۴ درصد کمتر کالری نسبت به افرادی که وزن طبیعی داشتند و لاغر بودند مصرف می کرد.
رژیم دیوانه کننده!
نکته دیگر این بود که افرادی که در دانشگاه راکفلر مورد مطالعه قرار گرفتند، مبتلا به یک سری علائم بیماری روحی و روانی به نام «اختلالات عصبی ناشی از گرسنگی» شدند، که این موارد به هنگام گرسنگی بیشتر در افرادی که وزن طبیعی داشتند مشاهده می شد.
با ادامه این رژیم، افراد مورد مطالعه دچار افسردگی و بیماری اعصاب شدند و تصمیم به قطع کردن رژیم خود گرفتند. حتی بعضی از آنها تصمیم به خودکشی گرفتند.
به این ترتیب محققان دانشگاه راکفلر، نتایج تحقیقات خود را در یک نشریه این چنین توضیح دادند: کاهش وزن به جای اینکه منجر به ایجاد یک وضعیت طبیعی در افراد چاق شود منجر به ایجاد یک ناهنجاری می گردد، که معمولاً افراد لاغر در اثر گرسنگی دچار آن می شوند.
سرانجام بیش از ۵۰ نفر از افرادی که در بیمارستان تحت رژیم غذایی بودند و وزن کم کردند، دچار اختلالات روحی و جسمی ناشی از گرسنگی شدند و تنها یک عده کمی از آنها توانستند وزن بدن خود را ثابت نگه دارند و مجدداً چاق نشوند.
با مطالعه و تحقیقاتی که دکتر هیرزچ و دکتر لیبل انجام دادند می توان به این نتیجه رسید که یک فرد هنگامی که چاق می شود، بدن او خود را با این شرایط وفق می دهد و برای اینکه این وضعیت، بدن را تنبل و ناتوان می سازد، فرد را در از دست دادن وزن و ثابت نگه داشتن آن عاجز می کند.
پدر، مادر، شما مقصرید!
دانشمندانی که در زمینه وزن بدن افراد تحقیق می کنند سؤالات زیادی را مطرح نموده اند، از جمله اینکه آیا وزن بدن فرد با ژنتیک او ارتباط مستقیم دارد؟
آیا چاقی یک فرد بر اثر سهل انگاری و بی توجهی بیش از حد اوست؟ یا اینکه چاقی یک فرد به علت ارزان بودن، فراوان بودن و یا هوس انگیز بودن مواد غذایی است؟
کارشناسان اقتصاد سلامت می گویند برای مصرف هر ۱۰۰ کالری اضافی در روز باید به مبلغ ۱۰پوند هزینه کرد که در عرض ۵ سال این مبلغ به ۵۰ پوند می رسد.
البته دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که محیط زیست هم در تعیین کردن وزن افراد مؤثر است. اما دکتر آلبرت استانکارد استاد دانشگاه پنسیلوانیا می پرسد اگر این موضوع صحیح باشد، تا چه حدی محیط می تواند بر روی وزن بدن افراد تأثیرگذار باشد؟ او ابزار بسیار دقیقی را برای تحقیق و بررسی در این خصوص در نظر گرفت.
یک دفتر ثبت دانمارکی برای بچه هایی که بعضی از والدین تکفل آنها را پذیرفته بودند افتتاح شده بود برای اینکه تشخیص دهند آیا بیماری اسکیزوفرنی ارثی است یا خیر.
در این دفتر ثبت سوابق پزشکی بسیار دقیق از هر فرزند خوانده دانمارکی بین سالهای ۱۹۲۷ تا سال ۱۹۴۷ وجود داشت، این سوابق نام والدین اصلی کودکانی که به فرزندی قبول شده بودند، قد و وزن کودکان، و همچنین قد و وزن والدین اصلی آنها و قد و وزن والدین کودکانی که به فرزندی قبول شده بودند را شامل می شد.
دکتر استانکارد، افرادی را پیدا کرد که میانگین سن آنها ۴۰ سال بود. ۵۵ درصد از آنها در اولین ماه زندگیشان و ۹۰درصدشان در اولین سال زندگیشان به فرزندخواندگی یک خانواده پذیرفته شدند.
استنباط او که در نشریه ای پزشکی در سال ۱۹۸۶ به چاپ رسید بسیار واضح و روشن بود. تمام بچه هایی که به عنوان فرزندان یک خانواده پذیرفته شده بودند به حد و اندازه والدین اصلی شان چاق بودند و میزان چاقی آنها هیچگونه ارتباطی به والدینی که آنها را به فرزندی قبول کرده بودند نداشت.
با این توصیفات و تحقیقاتی که انجام شد، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که رابطه مستقیمی بین وزن بچه هایی که به فرزندی یک خانواده پذیرفته می شدند و وزن والدین اصلی آنها وجود داشت.
آنها همچنین نشان دادند عوامل ژنتیکی در چاقی یک فرد بسیار مؤثر است و هیچگونه رابطه ای بین وزن بدن بچه هایی که به فرزندی یک خانواده پذیرفته می شدند و والدین غیرواقعی آنها وجود ندارد.
به عبارت دیگر زمینه اصلی چاقی یک فرد، مربوط به مسائل ژنتیکی است. دکتر استانکارد، به این نکته اشاره کرد که اقدامات کنونی برای جلوگیری از چاقی افراد همگی به سوی والدین و فرزندان آنها معطوف شده است.
حدود ۸۰ درصد از بچه هایی که والدین چاقی دارند، به دلیل مسائل ژنتیکی چاق می شوند و تنها ۱۴ درصد از فرزندان این والدین وزن نرمال و طبیعی دارند.
چند سال بعد در سال ۱۹۹۰ دکتر استانکارد مطلب دیگری را در نشریه پزشکی(NEW ENGLAND) به چاپ رساند. در این مقاله او با همکاری دانشمندانی که بر روی ژنتیک افراد مطالعه می کردند به تحقیق و بررسی دوقلوها پرداختند.
این بار او از دوقلوهای سوئدی برای تحقیقاتش استفاده کرد. این دوقلوها شامل ۹۳ جفت دوقلوی همسان و ۲۱۸ جفت دوقلوهای غیر همسان بودند که جدا از هم بزرگ شده بودند، علاوه بر این موارد ذکر شده، شامل ۱۵۴ جفت دوقلوهای همسان و ۲۸ جفت دوقلوهای غیر همسانی بودند که با یکدیگر بزرگ شده بودند.
دوقلوهای همسان چه آنهایی که با همدیگر بزرگ شده بودند و چه آنهایی که جدا از هم پرورش یافته بودند تقریباً هم وزن بودند.
اما دوقلوهای غیرهمسان، به دلیل تقسیماتی که در بعضی از ژن های آنها دیده می شد، وزن یکسانی نداشتند. محققان به این نتیجه رسیدند که ۷۰درصد از نوسانات وزن افراد ممکن است ارثی باشد.
به عبارت دیگر در چاقی و نوسان وزن افراد عوامل ارثی بیشتر از عواملی مثل بیماریهای روحی، سرطان سینه و یا بیماریهای قلبی نقش دارد. دکتر استانکارد گفت، نتایج تحقیق به این معنا نیست که مردم برای کنترل کردن وزن بدن شان عاجز و ناتوان هستند.
او به این مطلب تاکید کرد که آنهایی که سیستم بدن شان مستعد چاقی است اگر بخواهند به یک وزن متعادل و ایده آل برسند، مجبورند دائماً با مسائل ژنتیکی و ارثی بجنگند و دست و پنجه نرم کنند.
یویویی به اسم وزن
تحقیقات جدید نشان می دهد که وزن بدن هر فردی دارای نوسانات است و ممکن است تغییر کند. این تغییر وزن ممکن است به ۵/۴ تا ۹ کیلوگرم برسد، یک فرد ممکن است قادر باشد وزن بدنش را به راحتی از ۵۴ کیلوگرم به ۶۴ کیلوگرم بدون هیچگونه تلاش و کوششی تغییر بدهد.
اما افزایش یا کاهش وزن بدن به مقدار زیاد بسیار مشکل است. با این حال بدن با افزایش یا کاهش اشتها و تغییرات متابولیسمی جهت ایجاد یک وزن ایده آل و متعادل برای یک فرد مقاومت می کند.
دکتر جفری فریدمن محقق چاقی مفرط در دانشگاه راکفلر سعی کرد طرحی را ایجاد کند تا بتواند به وسیله آن مطلبی را در خصوص عوامل بیولوژیکی بسیار قوی که موجب مقاومت بدن در برابر کاهش وزن می شود را مطرح سازد. او این موضوع را که به شرح ذیل است در نشریه ای که در سال ۲۰۰۳ چاپ شد عنوان نمود.
دکتر فریدمن می گوید، افرادی که به قدرت سلسله عصب هایی که موجب تحریک بدن می گردد، اعتقادی ندارند به این نکته توجه کنند که گرچه یک فرد می تواند نفس خود را برای یک مدت کوتاهی نگه دارد، اما این عمل به دلیل فشاری که به او وارد می سازد مدت زمان زیادی طول نمی کشد و فرد بی اختیار به نفس کشیدن ادامه می دهد.
او می گوید حس گرسنگی در یک فرد بسیار شدید است، اما اگر این حس به اندازه حسی که فرد نیاز به نفس کشیدن دارد قوی نباشد کمتر از آن نیز نیست.
حسی که فرد نیاز به نفس کشیدن دارد دقیقاً مثل حسی است که یک فرد چاق در مقابل گرسنگی دارد و باید بعد از آنکه حجم زیادی از وزن بدن خود را کاهش داد در مقابل گرسنگی مقاومت کند.
لاغرهای خوشبخت
از آنجا که بیماری چاقی یک مشکل بزرگ است، راه حلی که برای جلوگیری از شیوع این بیماری پیشنهاد می کنند این است که مردم باید بدانند افزایش وزن شرایط غیر قابل برگشت و جبران ناپذیری است که همه باید از آن در حذر باشند. اما مطالعات و بررسیها نشان داده که این فرضیه غلط است.
تحقیقات و بررسی های دکتر اتهان سیمس در دانشگاه ورمونت شاهد مثال خوبی است. او افراد لاغر را مورد تحقیق و بررسی قرار داد، بدین معنا که اگر افراد لاغر تحت یک رژیم خاصی چاق بشوند چه اتفاقی می افتد.
او افراد یک بازداشتگاه را مورد مطالعه قرارداد که داوطلب شدند وزن خود را افزایش دهند. علی رغم مشکلات بسیار آنها موفق شدند وزن بدن شان را بین ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش دهند.
افزایش وزن آنها به مدت ۴ تا ۶ ماه طول کشید و در این مدت آنها هر روز به وفور مواد غذایی مورد علاقه خود را می خوردند. بعضی از آنها به میزان ۱۰ هزار کالری در روز که یک حجم غذایی شگفت و باور نکردنی بود مصرف می کردند.
به محض اینکه آنها چاق شدند، متابولیسم بدن آنها (سوخت و ساز بدن آنها) به مقدار ۵۰درصد افزایش پیدا کرد و آنها برای اینکه وزن کنونی خود را حفظ کنند به بیشتر از ۲۷۰۰ کالری در هر مترمربع از سطح بدن شان نیاز داشتند.
نکته جالبی که مشاهده شد این بود که هنگامی که تحقیقات به اتمام رسید، افراد لاغری که این همه چاق شده بودند، هیچ گونه مشکلی برای کم کردن وزن بدن شان نداشتند و در عرض چند ماه وزن بدن شان به راحتی به حالت طبیعی برگشت.
دانشمندان می گویند یک دلیل برای اینکه افراد چاق و افراد لاغر بعد از یک رژیم غذایی نمی توانند وزن بدن شان را ثابت نگه دارند وجود دارد.
فردی که تحت رژیم غذایی، وزن بدنش را کاهش می دهد سرعت متابولیسم بدن او به میزان چشمگیری کاهش پیدا می کند و فردی که با رژیم غذایی وزن بدنش زیاد می شود، سرعت متابولیسم بدنش دو برابر می گردد. این موضوع دقیقاً بر خلاف چیزی بود که اکثر دانشمندان فکر می کردند.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼