درد دندان در نوزادان، چگونه کاهش دهیم؟

بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از بیماری‎های دهان و دندان هرچند در طول عمر آدمی لازم و ضروری است.

خبرگزاری موج : بهداشت "دهان و دندان" و پیشگیری از بیماری های دهان و دندان هرچند در طول عمر آدمی لازم و ضروری است. لیکن در دوران پس از تولد و کودکی اهمیت فوق العاده بیشتری دارد.

دهان برای کودک، کانال ارتباطی و احساسی بسیار خوبی است که او را با دنیای اطراف خود ارتباط می دهد. دهان باعث رشد فکری و جسمانی کودک می شود. او از دهان خود برای برقراری ارتباط با مادرش و دیگران و بازگو کردن نیازهای خود و کشف دنیای پیرامون خود استفاده می کند. اما وقتی دندان های سختی در دهان نرم او رویش می کنند و این دندان ها در اثر ایجاد سوراخی حساس و دردناک می شوند آن زمان است که یک اتفاق مهم در زندگی کودک رخ داده است.

بیرون آمدن دندان در حقیقت به معنی حرکت دندان از محل تشکیل آن در داخل استخوان فک و رسیدن به وضع و موقعیت خاصی در دهان است تا در آن وضعیت اعمال طبیعی خود را انجام دهد.

بیرون آمدن اولین دندان کودک برای هر خانواده شوق و شعفی خاص به همراه دارد. همان طور که راه افتادن و زبان باز کردن کودک مایه خرسندی و شادی است دندان درآوردن نیز توجه پدر و مادر را به خود جلب می کند.

بیرون آمدن دندان غالباً هیچ گونه درمان و دخالتی لازم ندارد، اما گاهی ناآرامی و گریهٔ کودک اسباب نگرانی والدین می شود. کودک معمولاً بی تاب و بی قرار و تحریک پذیر می شود، دست و هر چیزی را که به دست او می رسد به دهان خود می برد، بزاق دهان او زیاد می شود، کم اشتها شده و خوب غذا نمی خورد زیاد گریه می کند، ناآرام و بی خواب می شود و گاهی مختصری هم تب می کند، آب دهانش بر روی صورت او ریخته و باعث پوسته پوسته شدن و قرمزی پوست صورت او می گردد.

بعضی مادران شکایت دارند که کودک آنها به علت دندان درآوردن اسهال نیز گرفته است. برای آرام کردن کودک می توان با یک انگشت تمیز لثه را ماساژ داد.

گاهی اوقات کودک با گاز گرفتن یک تکه نان برشته احساس آرامش و راحتی می کند. در صورت ادامه یافتن ناراحتی، دندانپزشک با تجویز دارو می تواند کودک را آرام نماید به هر حال هرچند دندان درآوردن ممکن است چند روزی برای کودک ایجاد ناراحتی نماید، ولی هنگامی که دندان در دهان ظاهر می شود همه این ناراحتی ها خودبه خود برطرف می شود.

مراقبت از دندان های کودک

مراقبت از دهان کودک را باید از ابتدای زندگی کودک شروع کنید؛ قبل از اینکه اولین دندان او درآید، عوامل اصلی ای وجود دارند که در دوران شیردهی مادر و یا در دوران بارداری باید به آن توجه نمود، چون در سلامتی دهان و دندان های کودک در آینده مؤثر هستند.

به عنوان مثال مصرف داروهای آنتی بیوتیک و یا تتراسایکلین در این دوران باعث تغییر رنگ دندان های کودک می شود. زمان آسیب پذیری دندان های کودک حدوداً از ۶ماهگی است، که والدین باید مراقبت های لازم را از دهان و دندان های کودک خود به عمل آورند.

این مراقبت ها شامل طریقهٔ نگهداری شیشه شیر کودک و میزان مصرف فلوراید و چگونگی دادن مایعات شیرین به کودک است که اگر به طریقهٔ درست عمل نشود به دندان های کودک آسیب می رساند.

به دلیل اینکه مایعات شیرین مانند شیر، آبمیوه، غذای آمادهٔ نوزادان به وسیلهٔ شیشه شیر به کودک داده می شود، اگر مدت زمان زیادی از شیشه شیر استفاده شود، فاسد می شود.

در مورد دندان های کودک نیز مواد شیرین مایعاتی که به کودک می دهید در اطراف دندان های او انباشت شده و تشکیل پلاک دندانی را می دهد و یا ممکن است حفره ای در دندان کودک به مرور زمان ایجاد شود که در ابتدا دندان های جلو، بالا و پائین دچار این مشکل می شوند.

برای اینکه به دندان های کودک شما آسیب نرسد، نباید بگذارید او با شیشهٔ شیر و یا آبمیوه همان طور که در دهانش است، بخوابد چون قند موجود در محتویات شیشه توسط باکتری های پلاکت دندانی، تبدیل به اسید می شود، اسید فوق به مینای دندان می چسبد و کم کم آن را تخریب می کند.

در بیداری، جریان بزاق مقدار زیادی از اسید فوق را می شوید، اما در هنگام خواب میزان بزاق کم بوده و این عمل کمتر انجام می شود. اگر کودک شما قبل از آنکه به خواب رود عادت استفاده از شیشه دارد آن را با آب سرد پر سازید تا از پوسیدگی دندان های او بعد از خوردن مایعات شیرین جلوگیری شود.

اگر کودک از شیر مادر تغذیه می کند بعد از هر بار شیر خوردن دندان ها و لثه های کودک را با پارچهٔ تمیز و گازاستریل تمیز کنید. مراقب باشید که این عمل باید به آرامی و با احتیاط انجام شود تا به دهان کودک و لثه های او آسیب نرسد.

مصرف فلوراید در کودکان

فلوراید یک مادهٔ معدنی است که به میزان خیلی کم برای سلامتی و رشد متعدل بدن موردنیاز است و در خاک، گیاهان و آب موجود است. چای، قهوه و ماهی به مقدار قابل ملاحظه ای فلوراید دارند.

برای کاهش پوسیدگی دندانی، فلوراید تأثیر زیادی دارد. در مناطقی که میزان فلوراید آب آشامیدنی کم است افراد باید فلوراید را به اشکال مختلف قرص، قطره، دهانشویه و خمیردندان حاوی فلوراید دریافت کنند.

فلوراید در ساختمان مینای دندان ها در هنگام تشکیل شدن تأثیر داشته و آنها را نسبت به پوسیدگی مقاوم می کند و با جلوگیری از تشکیل پلاک دندانی باعث کاهش پوسیدگی ها می شود.

مصرف فلوراید در کودکان از زمانی که کودک شروع به دندان درآوردن می کند برای او مفید است. البته به خاطر داشته باشید اگر به داشتن فلوراید در آب مصرفی خود شک دارید با دندانپزشک مشورت کنید تا برای کودک شما در صورت نیاز فلوراید تجویز کند.

نگرانی والدین از رویش دندان های کودکان

بیشتر والدین نگران تأخیر در رویش دندان های کودکان خود هستند. زمان طبیعی برای رویش دندان های کودکان بین سنین ۷ ۵ ماهگی است. ولی یک کودک ممکن است خیلی زودتر از موعد مقرر دندان درآورد مثلاً در یک ماهگی و یا رویش دندان او تا سن ۵/۱ سالگی به تأخیر بیفتد.

به طور کلی باید گفت دندان های پائینی زودتر از دندان های بالائی رویش می کنند. البته رویش دندان های کودکان تا حدی به جنسیت آنها هم مربوط می شود.

مثلاً دخترها زودتر از پسرها دندان درمی آورند. تأخیر در رویش دندان ها ممکن است به سوءتغذیه، استخوان های نرم و یا ترشح هورمون های رشد و اختلال در ترشح غدد تیروئید مربوط شود.

تقریباً از هر ۲هزار کودک یک کودک ممکن است دارای دندان های زایشی باشد (دندان هائی که در هنگام تولد همراه با کودک است) که این دندان ها اغلب اضافی هستند و قبل از کشیدن این دندان ها باید از آنها عکس گرفته شود (رادیوگرافی) و در صورتی که دندانپزشک تشخیص داد که باید کشیده شوند اقدام به این کار نمود.

دندان هائی که از بدو تولد با کودک است ممکن است به دلیل تغذیهٔ نامناسب و یا دلایل دیگر دردناک شود و یا این دندان ها ممکن است به دلیل مشکلات هورمونی نظیر پرکاری غدهٔ تیروئید باشد.

البته توجه داشته باشید اگر دندان های دائمی قبل از افتادن دندان های موقتی (شیری) درآیند باید طبق دستور دندانپزشک دندان شیری کشیده شود تا دندان دائمی هنگام رویش بدشکل نشود.