چرا کودکان باید تحرک داشته باشند؟(۱)
این مبحث برگرفته از وبلاگ «کودک متعادل» است که به بررسي مطالب کلاس کودک متعادل، استاد محمود سلطاني می پردازد.
کودک متعادل: این مبحث برگرفته از وبلاگ «کودک متعادل» است که به بررسي مطالب کلاس کودک متعادل، استاد محمود سلطاني می پردازد.
در رويكرد هوش متعادل، جسم بسيار اهميت دارد؛ چون ظرف روح است. به طور كلي در اين رويكرد جسم را در سه بخش: احترام به جسم، مراقبت از جسم ( بهداشت، تغذيه،.....)، مهارت هاي جسمي؛ بررسي مي كنيم.
در اين مبحث در مورد حركت و مهارت هاي حركتي جسم صحبت مي كنيم. حركت جسمي يكي از عوامل مهم رشد است. بدون حركت زندگي معنا ندارد.
حركت عامل اصلي تداوم نسل بشر است. عامل بقا بشريت و هستي است. انسان از بدو خلقت تا انتهاي جهان به حركت نياز دارد. ما خيلي راجع به حركت اطلاعات نداريم و حركت را نمي شناسيم.
در اين مبحث خواهيم ديد كه بچه ها چه قدر نياز به حركت دارند. آن قدر حركت را نمي شناسيم كه جنب و جوش طبيعي بچه ها را هم غير طبيعي مي دانيم و آن قدر از حركت بي خبريم كه ۳۰ درصد از بچه هايمان را بيش فعال مي ناميم.
چون ما فلسفه حركت و عمق آن را نميدانيم. رشد محور حركت است. حركت زماني مفيد است كه در امتداد رشد باشد و در امتداد چهار مرحله ي مخروط باشد.
حركت در اين راستا يك حركت سازنده است. اگر در امتداد رشد نباشد و آشفته و بي جهت يا خلاف جهت باشد، حركت مخرب خواهد بود.
اگر حركت را بشناسيم و مديريت كنيم و از آن در جهت رشد استفاده كنيم، نيروي بسيار سازنده اي براي رشد خواهد بود و اگر ما نتوانيم حركت را مديريت كنيم، تبديل به نيروي مخرب مي شود.
مثل هميشه به سراغ كاركرد مي رويم و اولين سؤال كاركرد كه « چرا » است. چرا حركت لازم است؟ چرا انسان و كودك بايد حركت كند؟
جواب هاي حاضرين: ارضاء حس كنجكاوي، نيازهايش را به دست آورد، تجربه كند، انرژي درونش را تخليه كند، رشد كند، به خواسته هايش برسد، شناخت پيدا كند.
آقاي سلطاني: يكي از آفت هاي زياد كتاب خواندن و كلاس رفتن همين است كه مسائل ساده را براي خودمان پيچيده مي كنيم و مسئله ساده حركت را مي بريم به فلسفه و شناخت گرايي و رفتار گرايي و حكمت و خرد و........ و آن را تبديل به يك چيز عجيب و غريب مي كنيم.
گفتيد كودك حركت مي كند كه به نيازهايش برسد، خوب مادران فداكار اين كار را به خوبي انجام مي دهند. و يا گفتيد كنجكاوي كند آيا واقعاً اجازه ي اين كار را به آن ها مي دهيد؟
ما در اين مبحث حركت جسمي را بررسي مي كنيم نه حركت ذهني را كه مي گوييم كودك حركت مي كند تا به شناخت برسد. در حيطه ي جسم چرا كودك بايد حركت كند؟.... جواب حاضرين: خوب بايد حركت كند، براي بازي كردن.
آقاي سلطاني: كودك و انسان بايد حركت كنند به چند دليل:
انسان براي اين كه دستگاه گوارش سالمي داشته باشد بايد حركت داشته باشد. غذايي كه مي خوريم از بلع تا دفع در حال حركت است و دستگاه گوارش در حركت تنظيم مي شود. بچه هاي امروزي غير از معضل تغذيه ناسالم، دچار يبوست و رودل هستند.
1- تنظيم سوخت و ساز بدن يا متابوليسم - متابوليسم سيستم تأمين انرژي بدن است. فرآيند سوخت و ساز يكي از شاهكارهاي آفرينش است كه چه قدر بدن هوشيارانه عمل مي كند.
يكي از معضلات ما با بچه ها چاقي است. يكي از علل چاقي نيز كُند بودن مكانيسم سوخت و ساز است. متابوليسم كُند باعث ذخيره ي چربي در بدن مي شود چون بدن در اين حالت قدرت سوخت و هضم چربي را ندارد.
بدن هوشيار است. علت اين كه رژيم مي گيريم و لاغر نمي شويم اين است كه چون بدن هوشيار است به محض اين كه غذا نمي خوريم و اين محروميت از يك حدي كه مي گذرد بدن اعلام قحطي مي كند و شروع مي كند به ذخيره كردن غذاي دريافتي و توقف سوخت و ساز.
به همين دليل بچه هاي افريقايي شكم هاي گنده اي دارند. حركت متابوليسم را سرعت مي دهد و سوخت و ساز را بالا مي برد، در نتيجه انرژي بيشتري در بدن آزاد مي شود و بدن راحت تر كار مي كند. حركت روي كبد هم تأثير مهمي دارد.
2-گردش خون - حركت باعث تشديد فعاليت قلب مي شود وسرعت گردش خون را بالا مي برد در نتيجه غذا رساني به سلول ها را سرعت مي بخشد.
۳- تناسب اندام و تقويت عضلات
4- كمك به سيستم دفع سموم - حركت در متعادل كردن اين سيستم نقش به سزايي دارد. سموم بدن از سه راه دستگاه گوارش، تعريق و ادرار ، مدفوع و سيستم لنفاوي دفع مي شود.
لنف از مسائل مهمي است كه هر مادري بايد آن را بشناسد. لنف يك مايع بخصوص در بدن است كه كارش جمع آوري سموم و دفع آن هاست.
خون به وسيله ي قلب پمپاژ مي شود و در بدن حركت مي كند اما لنف در بدن ثابت مي ماند به جزء در حركت. صبح ها كه از خواب بيدار مي شويم كسل هستيم چون لنف حاوي سموم در بدن متمركز شده اند اما با حركت كم كم سرحال مي شويم چون لنف هم حركت مي كند و سموم را از طريق كليه و ادرار و تعريق دفع مي كنند. سيستم لنفاوي در حركت فعال مي شود.
به همين جهت نرمش صبحگاهي بسيار اهميت دارد. صبح ها با انجام پياده روي و نرمش سمومي را كه بدن با كمك كبد در طول شب جمع آوري كرده، از طريق حركت لنف و تعريق و روده ها دفع مي كنيم.
5- تنفس و كسب اكسيژن - حركت باعث مي شود كه تعداد تنفس بالا برود و بدن اكسيژن بيشتري كسب كند.
اين پنج دليل همه موجب حفظ سلامتي بدن مي شوند. موارد ديگري نيز وجود دارد كه تخصصي هستند و در اين مبحث فرصت پرداختن به آن ها نيست.
بعد از سلامتي حركت فوائد ديگري نيز دارد كه از جمله آن ها كسب مهارت ها است. حركت موجب كسب مهارت مي شود. حركت نكردن باعث افت مهارت هاي حركتي مي شود.
يكي از مهم ترين اثر مهارت هاي حركتي روي ساختار مغز و شكل گيري شبكه عصبي مغز است. اتصال هاي سيناپسي زير ۱۲ سال شكل مي گيرند و حركت به تقويت اين شبكه عصبي كمك مي كند و باعث تقويت هوش مي شود.
پس اهميت حركت در اين دوران مشخص مي شود. ما بچه هاي باهوش مي خواهيم اما مانع حركت كردن آن ها مي شويم. بچه اي كه جنب و جوش ندارد، باهوش نمي شود.
ممكن است خيلي حرف گوش كن باشد و خوب حفظ كند ولي باهوش نمي شود. هوش شناختي و هوش خلاق در حركت كردن كودك شكل مي گيرند نه در يك جا نشستن و تلويزيون تماشا كردن.
پياژه دوره هاي رشد را به سه قسمت تقسيم مي كند:
۱) ۰ - ۲ سال دوره ي حسي - حركتي
2) 2 - 6 سال دوره ي ادراكي - حركتي
۳) ۶ - ۱۲ سال دوره ي شناختي - حركتي
همان طور كه مي بينيد حركت در همه مراحل وجود دارد. پس دوره ي حسي - خوابيدني نداريم، دوره ي ادراكي - نشستني نداريم. بچه ها در حركت به شناخت مي رسند و رشد شناختي پيدا مي كنند. دست مغز دوم است و بايد حركت كند تا مغز رشد كند و حركت عامل مهم رشد شناختي است.
حركت باعث هماهنگي حواس و اعضاء و چشم و دست و گوش مي شود. كه همه ي اين هماهنگي ها اثرشان در بزرگسالي مهم است و جلوه مي كند.
يكي از علل افت تحصيلي در ايران كم حركتي بچه ها است و مربوط به تجربه ي اين بچه ها در صفر تا دوسالگي شان است؛ يعني دوره ي حسي - حركتي. چون در اين زمان مانع حركت او شده اند. وقتي مانع حركت نوزاد مي شويم، هوش شناختي رشد نمي كند و پايه ريزي نمي شود.
يكي ديگر از فوائد حركت ايجاد مهارت استفاده از ابزار است. هنوز بزرگسالاني هستند كه خودكار را صحيح در دست نمي گيرند. بچه هاي بزرگي هستند كه هنوز بلد نيستند خودشان لباس بپوشند، چون مانع حركت آن ها شده اند. خيلي از نگه داري ها و دقت ها و كمك هاي بي مورد مانع حركت بچه ها مي شود. اگر مي خواهيد بچه ها رشد متعادل كنند يك ركن آن حركت است.
فايده ي ديگر حركت مهارت به دست آوردن نيازهاي زيستي است. در دوره ي قبل از صنعتي شدن يا دوره سنتي، انرژي هاي فسيلي وجود نداشت. به جاي زغال سنگ، نفت گاز و برق انرژي عضلاني حيواني و انساني بود.
در نتيجه قدرت و مهارت جسمي براي كسب معاش و شكار و جنگ حرف اول را مي زد. با شروع دوره صنعتي و پيدايش انرژي فسيلي و نيروي بخار و پيشرفت تكنولوژي اوضاع تغيير كرد، حركت در انسان كم شد.
جنگ ها از سلاح سرد به سلاح گرم تبديل شد و توانايي از دور جنگيدن به جاي به ميدان رفتن و تن به تن جنگيدن، پديد آمد. شكار به دامپروري تبديل شد و تلاش جسمي براي تأمين معاش كاهش پيدا كرد.
خمودگي ايجاد شد و مشكلاتي پديد آمد كه متفكرين جوامع را به فكر فرو برد. براي جبران كم حركتي " ورزش " وارد زندگي انسان شد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼