مشکلات رایج نوزادان، باورهای جا‌افتاده ولی غلط

مجله دکتر سلام:تخم کفتردادن به کودک ،ریختن شیرمادر در بینی کودک ،استفاده از قنداق برای کودک، تراشیدن موی سرنوزاد برای پرپشت شدن موهایش و.. اینجور باورهای رایج در بین مردم آیا صحت دارند ویا خیر؟

برخی افراد توصیه می‌کنند مادر شیر خودش را در بینی کودک بریزد که این کار اشتباه است زیرا گاهی اوقات این شیر از طریق مجاری بینی وارد دستگاه تنفسی نوزاد شده و ایجاد مشکلاتی برای نوزاد می‌کند. بهترین کار برای تنفس راحت‌تر نوزاد این است که بینی او را تمیز کنید و شکمش را سفت نبندید.

اغلب نوزادان تا ۴،۳ ماهگی قلنج‌های دردناکی دارند که معمولا در غروب اتفاق می‌افتد.

کوچولویی‌ که سال‌ها منتظرش بودید چشم به دنیا گشوده. می‌خواهید بهترین‌ها را برایش فراهم کنید. هر کاری می‌کنید تا بهترین باشد. تازه او را از بیمارستان آورده‌اید که متوجه زردی او می‌شوید. اطرافیان شروع به پیچیدن نسخه می‌کنند یکی می‌گوید «یه قطره رازیانه بریز تو حلقش!»، «شیرخشت بهش بدی درست میشه!»، «من به دخترم ترنجبین دادم فوری زردی‌اش برطرف شد!» اقوام یکی‌یکی برای چشم‌روشنی به منزل‌تان می‌آیند، دخترخاله می‌گوید: «زود سرش رو بتراش که موهاش پرپشت بشه!»

مادرشوهر خواهرتان می‌گوید: «مادر جون یه کم از شیرت رو بریز تو دماغ بچه، مگه نمی‌بینی خس خس می‌کنه!» کم کم گیج و نگران می‌شوید که اگر همه این کارها را کرده‌اند و نتیجه گرفته‌اند شاید بد نباشد که شما هم امتحان کنید. اگر دودل هستید که این کارها را انجام دهید دکتر اکبر کوشانفر،‌ متخصص کودکان به شما می‌گوید که چه باید بکنید.

بسیاری از نوزادان چند روز بعد از تولد 40 تا 50درصد زردی دارند. این زردی گاهی ساده است و گاهی باید کنترل شود اما برخی خانواده‌ها عصاره رازیانه، شیر خشت یا ترنجبین را برای رفع زردی نوزاد استفاده می‌کنند در حالی که اینها همه ملین‌های گیاهی است و باعث می‌شود اجابت مزاج کودک شل شود. واقعیت این است که زردی توسط این مایعات از بین نمی‌رود. در مرحله اول باید میزان زردی مشخص شود و بعد از آن اقدام به درمان شود. امروزه این مشکل نوزادان با کمک فوتوتراپی به راحتی برطرف می‌شود.

قنداق کمبود ویتامین می‌آورد

به طور معمول امروزه به علت وجود پوشک‌های بهداشتی کودک نباید قنداق شود. یکی از مضرات استفاده از قنداق این است که در این حالت اندام‌های شیرخوار در معرض آفتاب نیست و ممکن است دچار نرمی استخوان شود. احتمال سوختگی پا هم در قنداق کردن بیشتر می‌شود. قنداق کردن کودک حتی باعث ایجاد اختلالات مفصلی به خصوص مفصل لگن در کودک می‌شود.

اگر نوزاد دختری در بدو تولد دچار بیماری دررفتگی مادرزادی لگن شده باشد به هیچ‌عنوان نباید قنداق شود چون خطر دررفتگی مادرزادی لگن و اختلالات مفصل لگن در آنها بیشتر است. برای این کودکان درمان‌های دیگری از جمله پوشاندن ۳ پوشک توصیه می‌شود.

تخم کفتر کودک را ناطق نمی‌کند

هیچ سن و سال مشخصی برای رشد مهارت‌های تکلمی کودکان وجود ندارد. برخی کودکان از ۱۰ ماهگی تک کلماتی را به زبان می‌آورند، برخی در ۳ سالگی به راحتی صحبت می‌کنند. گاهی هم تکلم در پایان ۲ سالگی تکمیل می‌شود.

بیان کلماتی مانند بابا و …ممکن است زودتر هم اتفاق بیفتد. در این میان خانواده‌هایی هستند که فکر می‌کنند تخم کفتر و بلدرچین بر تکلم کودک تاثیر می‌گذارد البته تغذیه تکمیلی تاثیر بسیار زیادی بر این موضوع دارد اما سرعت به حرف افتادن کودک بستگی به تمرینات تکلمی والدین با فرزندان دارد. امروزه توصیه می‌شود که والدین روزانه چند هزار کلمه با فرزندشان صحبت کنند.

تراشیدن موی سر، آن را پرپشت نمی‌کند

برخی خانواده‌ها تصور می‌کنند که با تراشیدن موی سر نوزاد ضخامت و سرعت رشد مو تغییر می‌کند.

وقتی موی سر را با تیغ برمی‌دارند چون مو ناگهان برداشته می‌شود تمام موهایی که در مرحله استراحت هستند دچار شوک شده و وارد مرحله رشد می‌شوند و در چند روز اول این طور به نظر می‌رسد که موها سریع درآمده‌اند اما این روند چند روز بیشتر نیست. موی سر افراد به خصوص کودکان به پدر و مادر بستگی دارد. رشد موی شیرخواران بستگی به تغذیه مادر هنگام شیر دادن و تغذیه تکمیلی دارد که معمولا باید حاوی روی و آهن باشد که رشد مو را زیاد می‌کند.

کلاهبرداری به نام تُل درآوردن

در بین خانواده برخی اوقات دیده می‌شود که کودک ۲ تا ۴ ساله سرفه‌های طولانی دارد. ممکن است هنگام مراجعه والدین به برخی افراد ناآگاه به آنها گفته ‌شود که جسمی مانند پسته راه تنفسی کودک را بسته است. گاهی این افراد پسته را در دهان خود می‌گذارند و آن را به صورت کودک که دهانش را باز کرده فوت می‌کنند. به این ترتیب تخمه وارد دهان کودک می‌شود. بعد با درآوردن آن از دهان کودک، می‌گویند که تُل را درآورده‌اند. در حالی که ممکن است کودک دچار حساسیت، برونشیت و… شده باشد. در اینگونه بیماری‌ها معمولا بعد از رفع علائم اولیه کودک برای مدت‌طولانی دچار سرفه می‌شود. در این مواقع بهترین کار مراجعه به متخصص اطفال است.

سرخک با پارچه قرمز مداوا نمی‌شود

در برخی فرهنگ‌ها وقتی کودک دچار سرخک می‌شد، پارچه قرمزی روی صورت و بدن او می‌اندازند. آنها سعی می‌کنند در این مدت کودک از دید افراد و محیط دور باشد زیرا عقیده دارند پارچه قرمز باعث از بین رفتن بیماری کودک می‌شود. بعد از چند روز که حال کودک بهتر و علائم ظاهری‌اش برطرف می‌شود، پارچه را از روی کودک برمی‌دارند. در حالی که بثورات پوستی و بیماری سرخک و آبله‌مرغان از جمله بیماری‌هایی هستند که باید تشخیص داده شده و خیلی زود درمان شوند زیرا حتی ممکن است علائم ظاهری روی پوست کودک بر جا بگذارد.

روغن مورچه به جای لیزر؟

برخی مردم که صاحب نوزاد دختر پرمو می‌شوند دل‌ نگران می‌شوند که دخترشان در آینده مشکلات زیادی داشته باشد.

به همین دلیل و بر‌اساس همین باور قدیمی که روغن مورچه موهای زائد را کم می‌کند، این روغن‌ را تهیه می‌کنند و به بدن کودک می‌مالند در‌حالی‌که ممکن است آنچه به نام روغن مورچه به آنها ارائه می‌شود، واقعا روغن مورچه نباشد و ترکیبات دیگری داشته باشد که پوست نوزاد را دچار مشکل کند و عوارضی برای او به همراه داشته باشد.

حتی اگر این روغن، روغن مورچه باشد به دلیل آنکه ممکن است مقدار قابل‌ملاحظه‌ای اسید فرمیک در آن وجود داشته باشد ممکن است موجب سوختن پوست یا ازبین رفتن ریشه موهای نوزاد که به صورت کرک در آمده، شود و حتی پوست نوزاد را تیره و سیاه رنگ کند.

شربت خواب‌آور قلنج را برطرف نمی‌کند

اغلب نوزادان تا ۴،۳ ماهگی قلنج‌های دردناکی دارند که معمولا در غروب اتفاق می‌افتد که در این زمان کودک گریه شدید دارد چون نفخ شکم دارد. در این مواقع والدین برای آرام کردن کودک از شربت‌های خواب‌آور استفاده می‌کنند که کاری اشتباه است اگر والدین برای رفع قلنج از کمی عرق نعناع استفاده کنند، مانعی ندارد.

شیر مادر، قطره بینی نیست

نوزاد در بدو تولد به علت مجاری کوچکی که دارد تنفسش از راه بینی و شکم است. در ابتدا اغلب تنفس نوزادان به صورت صدادار است و اگر بینی‌اش گرفتگی داشته باشد همراه با خس خس است.

برخی افراد توصیه می‌کنند مادر شیر خودش را در بینی کودک بریزد که این کار اشتباه است زیرا گاهی اوقات این شیر از طریق مجاری بینی وارد دستگاه تنفسی نوزاد شده و ایجاد مشکلاتی برای نوزاد می‌کند. بهترین کار برای تنفس راحت‌تر نوزاد این است که بینی او را تمیز کنید و شکمش را سفت نبندید.