آموزش نت های شادی آور به کودک

كودكان به طور طبیعی جذب موسیقی می شوند. موسیقی آنها را آرام می كند، در رویا فرو می برد. موسیقی مانند وسیله ای است كه كودكان را دعوت به حركت و آواز می كند.

روزنامه شرق: كودكان به طور طبیعی جذب موسیقی می شوند. موسیقی آنها را آرام می كند، در رویا فرو می برد. موسیقی مانند وسیله ای است كه كودكان را دعوت به حركت و آواز می كند. همه دوست دارند چیزی را بنوازند تا «صدا تولید» كنند. درست است كه موسیقی این حسن ها را دارد، ولی میان این حسن ها و آموزش كلاسیك موسیقی به كودكان، كه گاه حسی جاه طلبانه در وجود ما والدین است، یك مرحله وجود دارد كه قبل از گذشتن از این مرحله بهتر است كمی تردید كنیم.

•••

آیا درست است كه قبل از شش یا هفت سالگی نواختن یكی از سازهای موسیقی را به كودكان آموزش بدهیم؟ به عقیده خانم آن ه. بوستاره (متخصص آموزش شنیداری و نویسنده كتاب بسیار دلنشین «گوش های كوچك») آموزش موسیقی به كودكان قبل از شش یا هفت سالگی امكان دارد، حتی اگر در این سنین دست ها هنوز خیلی كوچك هستند و حركات دست و سر با هم هماهنگ نیست.

در اینجا توجه داشته باشید: «وقتی می گوییم آموزش موسیقی به كودكان، منظور این نیست كه فن موسیقی را به آنها آموزش دهیم یا به صورت زودهنگام آنها را با نت خوانی آشنا كنیم، زیرا این كار باعث می شود كه كودكان از موسیقی دل زده شوند. ولی موسیقی «نواختن» چیز دیگری است یا اینكه كودك را با یك یا چند ساز موسیقی آشنا كنیم، طوری كه از آشنایی با آن ساز و نواختن آن شاد شود.» شادی رودخانه ای است كه كودكان در آن غوطه ورند. شاد بودن به زندگی كودك آهنگ می بخشد، به آموزش او آهنگ می بخشد، به جریان پیشرفت او آهنگ می بخشد.

موسیقی نیز بخشی از این شاد بودن است! خیلی زود كودك صدای اشیای اطراف خود را كشف می كند و با این كشف ها خود را سرگرم می كند. او اشیا را به هم می كوبد و صدا تولید می كند، آنها را از بالا به روی زمین پرتاب می كند و یا آنها را روی زمین می كشد و می خراشد و همزمان از شنیدن صدای خود لذت می برد وقتی كه در لابه لای بازی هایش یك یا دو قطعه آواز كودكانه هم چاشنی می كند... خانم آن ه. بوستاره اضافه می كند:

«كودك نیاز دارد كه در اطراف خود موسیقی تولید كند، مانند كرم ابریشم كه به دور خود پیله می تند.» خیلی وقت ها ما از سروصدای زیاد كودك هنگام بازی شكایت می كنیم و این طور می گوییم: «كر شدیم از این همه سروصدا» ولی این بازی های پرسروصدا، حقیقتاً ابتدای آشنایی او با موسیقی است:

آشنایی او با موسیقی اینطور شروع می شود كه او كم كم از صداهایی كه به نظرش قشنگ می آیند، لذت می برد، بنابراین خودش هم سعی می كند دوباره آنها را تولید كند و یا آهنگ آنها را تنظیم كند یا آنها را تغییر دهد و در همین زمان سر و دستش را نیز حركت می دهد و با این حركات وارد عالم حركات موسیقی می شود.

كشف كردن آهنگ ها، تنظیم كردن آنها و یا تغییر دادن آنها، آیا كارهایی نیستند كه موسیقیدان ها انجام می دهند؟ متاسفانه ما كمتر این اولین «خط خطی های صدایی» كودكان را مورد ارزیابی قرار می دهیم در حالی كه خیلی بیشتر به اولین نقاشی های آنها اهمیت می دهیم. شما می توانید به كودكتان كمك كنید تا اصل مهم را در دنیای موسیقی یاد بگیرد و آن اصل، كسب «زبان موسیقی» است.

كودك زبان موسیقی را كسب خواهد كرد هنگامی كه شما وقت می گذارید و به صداهایی كه او ایجاد می كند، گوش می دهید و یا همراه با خود كودك این صداها را كشف می كنید، همچنین هنگامی كه كودك را در شنیدن آهنگ های مورد علاقه خودتان سهیم می كنید (البته شنیدن این آهنگ ها نباید خیلی طولانی مدت و دائمی باشد، زیرا این كار مانند این است كه كودك را در آب عمیقی از صداهای گوناگون غوطه ور كرده ایم، در این صورت او دیگر هیچ چیز را تشخیص نخواهد داد و سروصداهای كودكانه در وجودش «كشته» خواهند شد.) و به خصوص... هنگامی كه همراه با كودك و با هم آواز می خوانید!

با هم آواز خواندن خیلی خوب است، همه آوازها خوب هستند، از ترانه های كودكانه گرفته تا تصنیف ها و آوازهای مورد علاقه شما و او (مثلاً موقع رانندگی وقتی كه در خودرو هستید و مسیری را طی می كنید، خیلی دلچسب است!) برای بچه های كوچكتر داستان های شعرگونه خیلی خوب هستند و چیزهایی دیگر. مهم نیست اگر كه او آوازها را اشتباه می خواند، زیرا كودك قبل از شش سالگی هنوز قادر نیست كه پیچ و خم های آهنگین و همچنین ضرباهنگ آوازها را رعایت كند.

یك امكان دیگر هم وجود دارد: به كودك پیشنهاد كنید نامش را در یك كلاس موسیقی بنویسید. ولی او را مجبور نكنید كه یك ساز را تمرین كند (به این دلیل كه خودتان به این كار خیلی علاقه دارید...). اگر كودك میلی به تمرین ندارد، چه بااستعداد باشد چه نباشد، او را وادار به تمرین نكنید، اصل مهم این است كه او با موسیقی احساس شادی كند.