افسردگی زنان بعد زایمان، علائم هشداردهنده

مجله پزشکی دکتر سلام : افسردگی پس از زایمان موضوعی است که گریبان گیر بسیاری از زنان می شود. در این حالت همسر زن می تواند نقش بسیار مهمی را در درمان و بهبود وضعیت زن ایفا کند. در این موضوع در رابطه با نقش و وظایف مرد در زمان افسردگی اشاره خواهیم کرد.

اکنون پدر شده اید و با وجود خستگی ها و فشارهای تازه از داشتن یک کودک زیبا، خوشحال و هیجان زده اید. شما می دانسته اید که تولد فرزند یک اتفاق تازه در زندگی تان است اما یک موضوع غیر قابل پیش بینی رخ داده است: مادر حال خوبی ندارد.

شاید نتوانید دقیقا احساسات مادر را درک کنید اما متوجه می شوید که او در شرایط سختی است. او ممکن است در تمام روز غمگین باشد و بی وقفه گریه کند. شاید بگوید که آنقدرها مادر خوب و توانمندی نیست با اینکه بارها به او اطمینان داده اید که او یک مادر خوب و شایسته است. ممکن است با خشونت رفتار کند، عصبانی باشد و آرامش نداشته باشد.

نمی توانید مطمئن باشید که او واقعا دچار افسردگی پس از زایمان است پس او را از این موضوع نترسانید، شاید بعد از مدتی این مشکل رفع شود. تنها چیزی که می دانید این است که او خوشحال نیست و همین موضوع باعث می شود تا شما هم بعد از مدتی از تولد فرزند خوشحال نباشید. از این که نمی دانید چگونه رفتار کنید ناراحت نشوید. بسیاری از پدر ها در چنین شرایطی مانند شما نمی توانند راه درست مواجه با این مساله را بفهمند. کار مهمی که باید انجام بدهید، درک کردن ناراحتی مادر است. ابتدا به دنبال علائم بیماری افسردگی پس از زایمان باشید، اگر اطمینان پیدا کردید که مادر افسرده است به دنبال راه چاره باشید.

بارداری و مادر شدن علائم روحی متفاوتی در زنان ایجاد می کند. بعضی از آنها بعد از زایمان به شدت با انگیزه و پرانرژی هستند و بعضی دچار افسردگی حادی می شوند. زنی که زایمان کرده و افسرده است، به همه چیز متفاوت نگاه می کند.

این علائم هشدارهایی هستند برای اینکه بدانید آیا همسرتان افسردگی دارد یا خیر:

ـ عصبانیت :

زنی که دچار افسردگی پس از زایمان است نسبت به همه مسایل بسیار حساس و زود رنج است، همسر، فرزند بزرگتر، گریه های نوزاد می توانند او را آنقدر عصبانی کنند که شاید هرگز چنین رفتاری را در او ندیده باشید. او ممکن است بر سر هر کسی فریاد بزند و یا حتی اشیا را به سمت شما نشانه بگیرد. او می داند که این رفتار غیرعادی است و نباید کسانی که دوستش دارند را تا این حد آزار بدهد اما رفتار او از کنترل خارج است.

درست فکر نکردن:

افسردگی پس از زایمان می تواند باعث تصمیم گیری های غلط و فکرهای منفی در همسرتان بشود. او ممکن است فراموشکار شود و حتی کلمات را اشتباه به کار ببرد.

اندیشه های ترسناک:

بسیاری از ما گمان می کنیم که می توانیم افکارمان را کنترل کنیم. اما درحقیقت فکر ما کار خودش را می کند و به هرجایی سرک می کشد. کسی که دچار افسردگی می شود نمی تواند فکرش را در مسیر درستی هدایت کند و معمولا افکار ناراحت کننده و ترسناک او را درگیر می کنند. اگر همسرتان مرتب جملاتش را با عبارت «چی می شد اگه. . . » «اگه اینطوری شه. . . » شروع می کند و به حوادث تلخ و ترسناک می پردازد، زنگ خطر به صدا در می آید.

بی حسی:

شاید شما فکر کنید زنانی که دچار افسردگی پس از زایمان می شوند پر از احساسات قوی هستند، گریه می کنند و همیشه غمگین و دلسرد رفتار می کنند. اما اگر همسرتان مدام به شما می گوید که از هر احساسی تهی است و هرکاری را نه از روی علاقه بلکه فقط بخاطر وظیفه انجام می دهد او به احتمال زیاد افسرده است. شاید همه چیز زندگی زناشویی شما روبه راه باشد و هسرتان خیلی خوب به کودک رسیدگی کند اما هیچ وقت لبخند نزند، همیشه ساکت باشد و از روح زندگی خالی باشد. در این شرایط همسرتان نیاز به توجه شما و اطرافیانش دارد و لازم است که با یک پزشک مشورت کند.

بی خوابی:

مادر زمانی که نوزاد خواب است باید بخوابد. اگر همسرتان شبها با بی قراری بیدار می شود او حتما دچار مشکلات جدی است. همه مادران در سال های اول مادر شدن بسیار خسته هستند. اما اگر او مرتب از فشار و خستگی گله می کند و حتی نمی تواند با وجود کمک های شما کمی آرامش داشته باشد، بخوابد و یا به کارهای شخصیش برسد او از مساله ای جدی رنج می برد و به کمک های شما نیازمند است.

علائم فیزیکی:

افسردگی پس از زایمان فقط روح و روان یک مادر را درگیر نمی کند. سردرد، کمر درد، ناراحتی های معده و حمله های عصبی می توانند ریشه های روحی داشته باشند. اگر همسرتان دچار دردهایی جسمانی می شود که دلایل فیزیکی مشخصی ندارند ممکن است از یک مساله ای روحی رنج ببرد.

مجموعه ای از این علایم در همسرتان می تواند نشان دهنده مشکلات و افسردگی پس از زایمان باشد. این نشانه ها را جدی بگیرید و پیش از اینکه افسردگی به یک بیماری مزمن تبدیل شود با روان پزشک یا روانشناس مشورت کنید و جلوی پیشروی بیماری را بگیرید.

۵ کاری که می توانید برای همسرتان انجام بدهید:

۱ـ با افسردگی پس از زایمان آشنا شوید و دلایلش را بفهمید

احساس غم پس از زایمان یک دوره طبیعی پس از زایمان است و بعد از یک یا دوهفته از زایمان از بین می رود. این مساله یک بیماری ذهنی و روانی نیست و با درک و کمک اطرافیان به ویژه همسر خود بخود از بین می رود. اگر همسرتان تازه زایمان کرده، بارداری سختی داشته است و یا مشکلات جانبی بر زندگی تان افزوده شده احتمال اینکه دچار این حالات روحی شود بسیار زیاد است.

اما افسردگی پس از زایمان و اضطراب یک بیماری روحی جدی است و در هر دوره ای در سال اول زندگی کودک می تواند اتفاق بیفتد. اگر احساس غم و ترس از کودک بعد از دو هفته پس از زایمان از بین نرفت و علایم افسردگی در همسرتان نمایان شد باید آن را جدی بگیرید. به طور کلی احساس گناه، احساس بیماری، هیجان کاذب، خشم و عصبانیت، گریه های مداوم، مشکلات خواب و تغذیه، اضطراب، عدم تمرکز، بی قراری، نگرانی، افکار ترسناک و اوهام و خیالات از دست دادن کودک و فکر کردن به خودکشی یا فرار از خانه در مادر باید جدی گرفته شوند. نکته ای که باید به یاد داشته باشید تشخیص این مساله است که مادر باید حداقل دو یا سه مورد از این علائم را داشته باشد تا افسردگی تشخیص داده شود.

یادتان باشد: مشکلات روحی شدید پس از زایمان، بسیار نادرتر از افسردگی پس از زایمان هستند و با افسردگی پس از زایمان و اضطراب متفاوت هستند. این بیماری معمولا چند هفته یا چند روز بعد از تولد فرزند پدیدار می شود و همراه با توهم، هذیان و پارانویا است. اگر همسرتان این نشانه ها را دارد او ممکن است خودش از این وضعیت آگاه نباشد و متوجه بیماریش نشود و رفتارهای غیرمعمول خواهد داشت. در این موارد حتما باید به روان پزشک مراجعه کنید.

۲ـ نگرانیتان را با مادر در میان بگذارید

اگر احساس می کنید همسرتان دچار افسردگی پس از زایمان است در گام بعدی با او در این مورد حرف بزنید. اجازه بدهید او از نگرانی شما در مورد مشکلاتش باخبر شود. از همسرتان بخواهید تا احساساتش را با شما در میان بگذارد. او را مطمئن کنید که هر اتفاق ناخوشایندی که پیش می آید به خاطر ضعف مادری او نیست. همسرتان باید بداند که این بیماری در میان زنان تازه زایمان کرده بسیار رایج است. در حقیقت از هر پنج مادر یکی از آنها به این بیماری دچار می شود، این بیماری موقتی و قابل درمان است. به او بگویید که در این دوران همراهیش می کنید. تحقیقات به خوبی نشان می دهند که حمایت های عاطفی همسر تاثیر مهمی در درمان افسردگی پس از زایمان دارد.

۳ـ با همسرتان از مشاوره روانشناس کمک بگیرید

مطالعات نشان می دهند مادران جوانی که دچار این افسردگی هستند به راحتی درمان می شوند و افسردگی کمترین اثرمنفی را بر خانواده، همسر و فرزندان می گذارد.

مادران جوانی که افسردگی ناشی از زایمان را تجربه می کنند معمولا به شدت منزوی، خجالتی و ترسو می شوند. این حالات روحی باعث می شود که از کمک ها و مشاوره پزشکی استفاده نکنند. امروزه گروههای اجتماعی چه در مراکز درمانی، چه در دنیای مجازی وجود دارند که می توانند به همسرتان کمک کنند تا بدون ترس از قضاوت و یا احساس تنهایی در مورد نگرانی هایش، درمان را شروع کند.

اگر همسرتان نمی خواهد از کمک های دیگران استفاده کند، به او القا نکنید که افسردگی مشکل آفرین است. به جای آن در مورد رفتارهای افراد افسرده و کمک هایی که می توان به آنها کرد حرف بزنید. مثلا بعد از شنیدن حرف های همسرتان و احساس همدردی و همدلی با او سعی کنید در مورد احساس های مثبت مثل خواب کافی و کنترل خشم حرف بزنید و قدم به قدم او را برای رسیدن به رفتارهای مثبت همراهی کنید.

۴ـ او را در روند درمان حمایت کنید

تصمیمات زیادی در این روند گرفته می شوند. مثلا چه درمانی را انتخاب کنید، چگونه کودک را با شیر مادر تغذیه کنید و از چه پزشکی کمک بگیرید. همسرتان به تنهایی نمی تواند در این موارد تصمیمات درستی بگیرد. زیرا یکی از نشانه های مهم افسردگی پس از زایمان ناتوانی مادر در تصمیم گیری و هدایت افکار درست است، پس به عنوان همسر و نزدیکترین فرد به او باید بیشتر همراهیش کنید.

بسیاری از مردم نسبت به دارو درمانی و روان شناسی احساس منفی دارند زیرا درک درستی از بیماری های روحی و روانی ندارند. به جای آنکه همسرتان را قضاوت کنید او را همراهی کنید و از او بخواهید بدون توجه به دیدگاه عامه مردم در مورد استفاده از داروهای روان پزشکی و روان درمانی، به پزشک مراجعه کند. در مورد انواع درمان این بیماری و مزایا و معایب آنها تحقیق کنید وآنچه مناسب روحیات همسرتان است را انتخاب کنید. هر تصمیمی که گرفتید را عملی کنید. اگر یکی از روش های درمانی در مورد همسرتان کاربرد نداشت از روش های دیگر کمک بگیرید.

۵ـ نیازهای خودتان را فراموش نکنید

اگر با دیدن این وضعیت شما هم دچار ناامیدی و افسردگی شوید بسیار طبیعی است. تصور شما از تولد فرزند چیز دیگری بود اما گویا مشکلات جدی تری سرراهتان قرار گرفته اند. احساسات و نیازهایتان را نادیده نگیرید. شما باید مراقب خودتان باشید. افسردگی پس از زایمان در مردان نیز وجود دارد و مسائل و مشکلات زیادی برای خانواده ایجاد می کند.

اگر احساس یاس و ناامیدی می کنید پیش از اینکه دیر بشود از پزشک کمک بگیرید. یادتان باشد در شرایط نامطلوب مادر و نیازهای طبیعی نوزاد به پدرومادرش این شما هستید که باید بار مسئولیت را به دوش بگیرید. هرچند این شرایط سخت است اما اگر درست عمل کنید خیلی زود تمام می شوند و روزهای شیرین زندگی خانوادگی سر می رسند.