با شروع درد زایمان چه کنیم؟

بیشتر خانم هایی که قرار است برای اولین بار بچه دار شوند، پرسش های زیادی درباره با اقدام های لازم برای آمادگی در روز زایمان و بعد از آن دارند.

گروه سلامت پرشین پرشیا : بیشتر خانم هایی که قرار است برای اولین بار بچه دار شوند، پرسش های زیادی درباره با اقدام های لازم برای آمادگی در روز زایمان و بعد از آن دارند. از دکتر شیرین نیرومنش، ۷ مورد از رایج ترین این پرسش ها را پرسیده ایم و ایشان به این پرسش های ۷گانه پاسخ داده اند.

۱) زمان زایمان طبیعی تقریبا غیرقابل پیش بینی است. یک خانم و همسرش لازم است قبل از رسیدن این روز، چه آمادگی هایی داشته باشند؟

از هفته ۲۰ بارداری به بعد، در صورتی که یک خانم تمایل به انجام زایمان طبیعی دارد، باید در کلاس های آمادگی زایمان شرکت کند. این کلاس ها تقریبا در تمامی مراکز دایر است. خانم می تواند همراه همسر یا مادرش در این کلاس ها شرکت کرده و مسلما هر چقدر اطلاعات خانم ها در مورد زایمان و مکانیسم آن بیشتر باشد استرس و اضطراب کمتر خواهد شد و بهتر می توانند دردهای زایمانی را تحمل کنند.

همچنین به خانم ها توصیه می شود در ماه آخر ورزش های سبک و پیاده روی انجام دهند و مثلا از هفته ۳۷ به بعد به خانم هایی که تمایل به زایمان طبیعی دارند، توصیه می شود برای نزول سر جنین به لگن روزی ۲ ساعت پیاده روی کنند.

هرچه به زمان زایمان نزدیک تر شویم، با توجه به اینکه زمان زایمان طبیعی قابل پیش بینی نیست، بهتر است خانم باردار تنها نبوده و همسر یا مادر باید در دسترس باشند تا با مشاهده علایم هشداردهنده ای مانند کندشدن حرکت های جنین، آبریزش، شروع مرتب انقباضات رحمی یا مشاهده لکه بینی یا خون ریزی فورا به مراکز درمانی مراجعه کرده و تحت معاینه قرار بگیرند.

۲) با شروع دردهای زایمانی چه باید کرد؟

متاسفانه در کشور ما امکان حضور همسر یا مادر در تمام مدت در کنار شخص باردار فراهم نیست اما اگر یک همراه در کنار خانمی که درد زایمان دارد وجود داشته باشد خانم می تواند دردها را بهتر تحمل کند. بررسی ها نشان داده است در صورتی که همسر هنگام دردهای زایمانی کنار زن باشد، بعد از زایمان در کارها بیشتر کمک کرده و خود را سهیم می داند.

حین زایمان نیز انجام کارهایی مانند ریلکسیشن و آرام سازی می تواند به خانم در تحمل دردهای زایمانی کمک کند. در صورتی که کادر پزشکی اجازه دهد خانمی که زایمان طبیعی انجام می دهد می تواند مقداری مایعات استفاده کند و لازم نیست حتما ناشتا باشد. حین دردها هم الزامی به بستری بودن در تخت وجود ندارد بلکه می توانند زیر نظر پزشک بایستند، بنشینند یا راه بروند و هر طور که راحتند دردها را طی کنند.

۳) بعد از زایمان چه مراقبت هایی لازم است؟

پس از زایمان، مراقبت از نوزاد آغاز می شود. باید خیلی سریع و بلافاصله بعد از تولد، نوزاد روی سینه مادر قرار بگیرد و شیردهی آغاز شود. سریع شروع کردن شیردهی هم به سلامت نوزاد کمک می کند و احتمال مرگ و میر و بیماری ها را کاهش می دهد و هم باعث می شود رحم سریع تر جمع شده و خون ریزی های بعد از زایمان کاهش یابد.

بعد از زایمان طبیعی، لازم است خانم حدود ۲۴ ساعت در بیمارستان بستری باشد و بعد از اطمینان از سلامت مادر و نوزاد آنها می توانند به منزل بروند. ۱۰ روز در خانه استراحت نسبی و نه مطلق که سبب ایجاد لخته در رگ ها بشود به خانم ها توصیه می شود. در واقع ۶ ساعت اول بعد از زایمان بسیار مهم است و نباید زائو را تنها گذاشت؛ زیرا خطر خون ریزی بعد از زایمان وجود دارد. پرسنل پزشکی باید مراقب جمع شدن رحم باشند.

بعد از این مدت نیز باید خانم مراقب بخیه های محل خروج جنین باشد و مرتبا آن را تمیز کند تا عفونت نکند. یبوست بعد از زایمان نیز به ویژه برای خانم هایی که بخیه اپیزیوتومی دارند می تواند خطرناک باشد. به همین دلیل لازم است خانم با رعایت رژیم غذایی از بروز یبوست پیشگیری کند.

۴) خانم ها بعد از زایمان نیز نباید مایعات مصرف کنند؟

نه! اتفاقا مشکلی که دیده می شود، این است که برخی از همراهان مانع از مصرف آب و مایعات توسط خانم باردار می شوند؛ در حالی که خانم بعد از زایمان هم خون ریزی دارد و هم به نوزادش شیر می دهد و به ویژه در فصل گرما به مایعات نیاز دارد. توصیه من این است که بعد از زایمان، همراهان به خانم باردار آب میوه های تازه، شیر یا نوشیدنی های بی ضرر مانند آب بدهند تا شیر کاهش پیدا نکند.

۵) این ها مربوط به زایمان طبیعی بود اما خانمی که به توصیه پزشک قرار است با روش سزارین زایمان کند، چه باید بکند؟

افرادی که برنامه از پیش تعیین شده ای برای سزارین دارند و وقت عمل آنها معین است، باید با توجه به ساعت عمل حداقل ۶ تا ۸ ساعت قبل از آن ناشتا باشند و مایعات و مواد غذایی مصرف نکنند. شب قبل از آن نیز بهتر است غذای سبک خورده شود و آخر شب مایعات مصرف شود. طبق ساعت تعیین شده، خانم باید به مرکز درمانی مراجعه کند و تمامی آزمایش ها و سونوگرافی و مدارک و بررسی های لازم را همراه داشته باشد تا پزشک بیهوشی بتواند براساس آن سوابق بیمار را دانسته و در صورتی که فرد بیماری زمینه ای داشته باشد در جریان قرار بگیرد.

۶) بعد از زایمان سزارین چه مراقبت هایی لازم است؟

زائو بعد از سزارین باید حدود ۱۲ ساعت زیر نظر پزشک باشد. بعد از عمل اجازه مصرف مواد غذایی را ندارد و با سرم تغذیه می شود. برخی داروها مانند آنتی بیوتیک و مسکن هم از طریق سرم به بدن مادر تزریق می شود. یک روز بعد از عمل، زن می تواند از تخت پایین آمده و حرکت کند و اگر سوند ادراری گذاشته شده، خارج می شود و مصرف مایعات آغاز می شود.

بعد از عمل سزارین نیز تا ۳ روز، زائو باید از مصرف شیر خودداری کند؛ چون سبب بروز نفخ و دل درد می شود. در ساعات اول می توان از مایعات معمولی، آب میوه و چای کم رنگ به همراه عسل استفاده کرد و اگر مادر نفخ نداشته باشد می توان زیر نظر پزشک به وی غذاهای سبک داد و بعد از ۲ یا حداکثر ۳ روز خانم از بیمارستان مرخص می شود. حدود ۲ هفته اول بعد از سزارین، نیاز به استراحت بیشتر است؛ زیرا محل بخیه ها و درد آنها روی شکم ناراحت کننده است. بعد از این زمان می توان به تدریج کار سبک را آغاز کرد.

۷) چه کمکی از دست آقایان برای کمک به همسر پا به ماهشان برمی آید؟

مرد نیز به اندازه خانم باید در مراقبت از نوزاد و همسرش نقش داشته باشد. همراهی با خانم و نگهداری از او و نوزادش بسیار مهم است. خانم هایی که زایمان سختی داشته اند یا عمل سزارین آنها با مشکل همراه بوده یا خانم هایی که چند قلو زاییده اند ممکن است به افسردگی بعد از زایمان مبتلا شوند. زایمان و بعد از آن نگهداری و تغذیه نوزاد وضعیت خواب مادر را به هم می ریزد و این مسایل مادر را با زندگی جدیدی روبه رو می کند که حمایت و پشتیبانی و کمک همسر و همراهان در گذراندن بهتر این دوره بسیار کمک کننده است.