انتخاب پرستار کودک، چگونه باید باشد؟
این روزها اکثر مادران شاغل با مشکل نگهداری از نوزاد یا کودک خود مواجه‌اند و بسیاری نیز این وظیفه را به عهده پرستار کودک می‌گذارند.
هفته نامه سلامت: این روزها اگر نگاهی به صفحات نیازمندی‌های بعضی روزنامه‌ها بیندازید، با جملاتی مانند «پرستار کودک در اسرع وقت»، «اعزام پرستار کودک با بهترین شرایط»، «کودک خود را با خیال راحت به ما بسپارید» و... مواجه می‌شوید اما سوال اینجاست که اصلا یک پرستار کودک باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ دکتر محمدولی سهامی، فوق‌تخصص روان‌پزشکی اطفال و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به این سوال پاسخ می‌دهد.
سلامت: آقای دکتر! خانواده‌ها هنگام انتخاب پرستار کودک باید به چه نکاتی توجه کنند؟
در وهله اول توصیه می‌کنم والدین به سراغ افراد غریبه و ناآشنا نروند و به توصیه آشنایان و دوستان خود که تجربه داشتن یک پرستار خوب را برای کودک‌شان داشته‌اند، توجه کنند. در عین حال، خانواده‌ها می‌توانند در خانه، به ویژه در اتاق کودک، از دوربین مدار بسته استفاده کنند که این روزها با قیمت‌های مناسبی در بازار یافت می‌شود و وجود این دوربین را به پرستار جدید گوشرد کنند.
نصب این دوربین‌ها به ویژه در مورد نوزادان و کودکانی که هنوز قدرت تکلم ندارند و نمی‌توانند درباره رفتار پرستار خود به پدر و مادر گزارش دهند، اهمیت دارد. مادران شاغل باید به سراغ پرستارانی بروند که با اصول مراقبت از کودک به خوبی آشنا هستند و ترجیحا خودشان هم تجربه مادر بودن را دارند.
البته تحصیلات مرتبط با پرستاری کودک نیز از اهمیت خاصی برخوردار است و افرادی که مدرک تحصیلی کودک‌یاری، روان‌شناسی کودک و... دارند، می‌توانند در اولویت انتخاب قرار گیرند اما وجود تجربه شخصی در زمینه نگهداری مناسب از کودک و ویژگی‌های شخصیتی پرستار، مهم‌تر از میزان تحصیلات اوست.
سلامت: در مورد این ویژگی‌های رفتاری توضیح می‌دهید؟
ببینید؛ مادری که شاغل است، به واسطه همین شاغل بودن خود تصمیم می‌گیرد که نگهداری از کودک دلبندش را به یک پرستار مطمئن بسپارد تا در غیاب او، کودک با ضربه عاطفی و کمبود محبت مواجه نشود.
به همین دلیل هم پرستار دقیقا باید مانند یک مادر، مهربان، صبور و خوش رفتار باشد و با ویژگی‌های شخصیتی کودکان در سنین مختلف آشنایی داشته باشد. به عنوان مثال، کودکان در دوران نوپایی، لجباز و پرخاشگر می‌شوند و سعی دارند که با بزرگ‌ترها مقابله کنند. در چنین شرایطی این پرستار کودک است که باید این ویژگی‌ها را بشناسد و رفتار کودک را کنترل کند و بدرفتاری از خود نشان ندهد.
سلامت: آیا تفاوت بارزی میان کودکی که پرستار دارد و کودکی که در کنار مادرش بزرگ می‌شود، هست؟
اغلب مادران شاغل چاره‌ای جز گرفتن پرستار برای کودک خود و یا فرستادن او به مهد کودک ندارند و بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد تفاوت چندانی بین این کودکان و کودکانی که همه ساعات روز را با مادر خود می‌گذارند، وجود ندارد؛ چرا که ثابت شده کیفیت رابطه بسیار مهم‌تر از کمیت آن است.
چه بسا تربیت کودکی که پرستار از او نگهداری می‌کند بهتر از کودکی باشد که مادر خانه‌دار اما بی‌حوصله‌اش تمام ساعات روز را با او می‌گذراند و اصلا به آموزش و تربیت و سرگرم کردن کودک خود توجهی نمی‌کند.
سلامت: سن پرستار کودک هم باید جزو ملاک‌های انتخاب باشد؟
فرمول قطعی وجود ندارد اما توصیه من این است که پرستار نباید خیلی جوان و بی‌تجربه باشد. از طرفی نباید سالمند باشد. میانسالی بهترین سن برای پرستار کودک است که هم دارای تجربه کافی است و هم برای آموزش و بازی با کودک حوصله دارد.
در عین حال، این‌طور نیست که بگوییم پرستاران جوان، پرستاران خوبی نیستند و باید شرایط دیگر هم بررسی شود. نکته مهم‌تر از سن پرستار، سن کودک است که مادران شاغل باید نسبت به آن توجه ویژه داشته باشند.
سلامت: منظورتان سن مناسب کودک برای داشتن پرستار است؟
دقیقا. توصیه روان‌پزشکان کودک این است که مادر شاغل حتما تا یک سالگی کودک خود، مرخصی بگیرد و تمام طول روز را با فرزندش بگذارند تا رابطه وابستگی میان مادر و کودک شکل بگیرد و محکم شود. البته بعد از یک سالگی کودک هم نمی‌توان از صبح تا شب نگهداری از کودک را به پرستار واگذر کرد، بلکه ساعات حضور پرستار باید کوتاه باشد.
به ویژه اگر دراین شرایط، پرستار برای کودک وقت و انرژی کافی نگذارد، کودک با بحران‌های شدید عاطفی مواجه خواهد شد. از طرفی فرستادن کودک به مهد از سن 3 سالگی بهترین گزینه است و والدین شاغل در این سن می‌توانند به جای گرفتن پرستار برای کمک خود، او را به مهد کودک بفرستند زیرا از 3 سالگی به بعد حضور در مهد، روند اجتماعی شدن کودک را تسریع می‌کند و در افزایش هوش کودک نیز تاثیرگذار است.
سلامت: این روزها آگهی بسیاری از موسسات اعزام پرستار کودک به منازل نیز در روزنامه‌ها یافت می‌شود. این مراکز تا چه حد قابل اطمینان هستند؟
توصیه من این است که والدین هنگام انتخاب پرستار کودک به سراغ دوستان و آشنایان بروند و پرستاری را انتخاب کنند که از سوی نزدیکان‌شان تایید شده باشد اما اگر چنین پرستاری را سراغ نداشتند، باید از موسسات مربوطه، تقاضای ارسال پرستار کودک کنند؛ موسساتی که مجوز بهزیستی و وزارت بهداشت داشته باشند و از ویژگی اخلاقی و رفتاری پرستار نیز آگاه شوند و سپس با اطمینان کامل او را استخدام کنند.
متاسفانه دیده شده تعدادی از این مراکز مجوز قانونی ندارند و اکثر افرادی که متقاضی کار در این موسسات هستند، اختلالات فردی دارند و همین اختلالات مانع برقراری ارتباط عاطفی مفید وسازنده میان کودک و پرستار می‌شود و متاسفانه آسیب‌های روانی و حتی جسمی کودک را به دنبال دارد.
سلامت: تعدادی از خانواده‌ها نیز به جای انتخاب پرستار یا مهد از مادربزرگ، پدربزرگ و... می‌خواهند که در نبود آنها از فرزندشان نگهداری کند. اصولا شما با چنین کاری موافق‌اید؟
هرچند کودکی که به دلیل داشتن مادر شاغل از صبح تا غروب در خانه مادربزرگ و پدر بزرگ، خاله، عمه و افراد درجه یک خانواده می‌ماند، معمولا به دلیل توجه زیاد، لوس می‌شود اما قبل از ۳ سالگی، این گزینه از بهترین راهکارهای پیشنهادی است و اگر فامیل درجه یک می‌توانند به خوبی از کودک شما مراقبت کنند، نباید به فکر استخدام پرستار و یا ثبت‌نام کودک در مهد باشید اما در سن ۳ سالگی بهترین گزینه، فرستادن کودک به یک مهد استاندارد و با کیفیت است تا همان‌طور که گفتم، کودک روند اجتماعی شدن را بیاموزد و با آموزش‌های اصولی و سازنده هم تربیت مناسبی پیدا کند و هم از هوشی سرشار بهره بگیرد.
نظر کاربران
من برای بچه خودم تا 5 سالگی از مهرپرور پرستارگرفتم و راضی بودم.