رابطه زناشویی مجدد، جایگاه نوزادکجاست؟

راسخون: مادر شدن يکي از وديعه هاي الهي است که خداوند به زنان عطا کرده است. هنگامي که پس از ۹ ماه بارداري٬ موعد زايمان فرا ميرسد يکي از زيباترين پديدههاي خلقت٬ يعني تولد نوزاد به وقوع ميپيوندد و پس از آن٬ دوران زيباي مادرشدن و شيردهي آغاز ميشود.

طبيعتا دوران پس از زايمان و شيردهي٬ تجربه جديدي براي پدر و مادر است. شرايط فيزيولوژيک اين دوران بايد مورد توجه قرار گيرد؛ چراکه به دليل بي اعتنايي به اين قضيه کم کم کانون خانواده به سردي ميگرايد. دوران پس از زايمان همراه با تغييرات فيزيکي و رواني خاصي است که به تغييراتي در ميل و فعاليت جنسي منجر ميشود. عوامل موثر براين فرآيند عبارتند از: درد حين رابطه زناشويي به خاطر بخيه هاي محل زايمان٬ ترسهايي که در مادران اولزا وجود دارد٬ خونريزي هاي واژينال٬ سرگيجه٬ خشکي واژن٬ ترس از بيدار شدن و شنيدن کودک٬ ترس از صدمه ديدن و کاهش حس جنسي ارگان هاي حساس جنسي.

بسياري از زنان شيرده در دوران پس از زايمان بيان ميکنند که ميل جنسي آنها در سطح بسيار پاييني است و خستگي٬ ضعف و درد ناشي از آميزش از دلايل ذکرشده توسط آن هاست. در مقابل٬ بسياري از زنان شيرده نيز بيان ميکنند که بيشترين تحريک جنسي را پس از زايمان داشتهاند و شروع زودتر فعاليت جنسي در زناني که به طور فعال به کودک خود شير ميدهند٬ گزارش شده است.

تغييرهاي رابطه زناشويي بعد از زايمان

پس از زايمان٬ اغلب اعضاي دستگاه تناسلي طي 4 تا 6 هفته به حالت عادي برميگردند. بخيه محل زايمان در زايمان طبيعي معمولا موجب نگرانيهايي در زن و همسر ميشود.

بهبود زخم معمولا 2 تا 4 هفته زمان ميبرد اما ممكن است زمان بيشتري طول بكشد تا نزديكي راحت و بدون مشكل انجام پذيرد. اغلب به زنان توصيه ميشود پيش از آغاز مجدد فعاليت هاي زناشويي4 ٬ تا 6 هفته صبر كنند و توصيه هايي در مورد به كارگيري روش موثر پيشگيري از بارداري٬ اغلب در همين هفته به زائو داده ميشود. با وجود اين بسياري از زوجها رابطه زناشويي خود را زودتر از اين زمان و بين هفته هاي سوم و چهارم پس از زايمان٬ آغاز ميكنند. آغاز زودهنگام فعاليت زناشويي در دوران پس از زايمان و پيش از توقف كامل خونريزي ميتواند منجر به بروز مشكلاتي براي مادر شود. بهترين توصيه براي زن و شوهر به تاخيرانداختن اين عمل تا توقف جريان ترشحات پس از زايمان است.

در اين حالت٬ زن از نظر رواني نيز آمادگي بيشتري كسب ميكند و رابطه زناشويي با مشكلات كمتري همراه خواهد بود. زمان اعلام آمادگي براي شروع اين فعاليت ميان افراد مختلف٬ متفاوت است. بسياري از زنان در هفته هاي اول اين آمادگي را كسب ميكنند؛ حال آنكه بسياري ديگر آن را ترسناك و غيرمعمول ميدانند. بسياري از زنان براي كسب اين آمادگي به ۶ ماه وقت نياز دارند. زوجين بايد از زمان طولاني لازم براي سازگاري دوباره زن با فعاليتهاي زناشويي٬ آگاهي يابند.

اگر چنين آگاهي هایي به والدين داده نشود زن ممكن است احساس بيكفايتي و گناه كند و مرد نيز در پايان هفته ششم پس از زايمان احساس كند که كنار گذاشته شده يا فراموش شده است. بنابراين آميزش جنسي طي 3 ماهه سوم بارداري و پس از زايمان براي افراد مختلف٬ متفاوت است. اگرچه زن ممكن است در اوايل دوره پس از زايمان٬ از نظر فيزيولوژيك٬ توان لازم براي شروع آميزش زناشويي را داشته باشد٬ ولي ممكن است آمادگي رواني لازم را نداشته باشد. اين مساله بايد توسط پزشك به صورت انفرادي مورد بررسي قرار گيرد. اغلب زنان از اينكه بلافاصله پس از آمادگي فيزيكي به رابطه آميزشي برگردند٬ نگران هستند. در اين مورد٬ بايد آنها را تشويق كرد. بين زنها افرادي وجود دارند كه ترجيح ميدهند پرهيز آميزشي درازمدت داشته باشند که وضع اين افراد و دلايل شخصيشان بايد مورد بررسي قرار گيرد.

علل كاهش فعاليت زناشويي پس از زايمان

رايجترين دلايل كاهش فعاليت جنسي پس از زايمان عبارتند از:

درد هنگام رابطه زناشويي يا ديسپارونيا: درد موقع نزديكي٬ ناشي از بخيه محل زايمان حتي در صورت التيام نيز ميتواند موجب كاهش فعاليت جنسي زنان شود. در اين مرحله يك معاينه واژينال براي بررسي ناراحتيهاي بدني ضروري است و علل ترس و اضطراب زن را در مورد واژن مشخص ميكند.

شيردهي: شيردهي موجب ايجاد دلبستگي بين مادر و نوزاد ميشود اما زن و شوهر ممكن است نتوانند با نقش دوگانه سينه ها كنار بيايند و بسياري از زنان٬ اين ترشح شير رازندگي زناشويي بعد از زايمان زشت و خجالت آور تلقي كنند.

خستگي: بارداري و زايمان موجب خستگي فوق العاده زن ميشود. كسب مسووليت بيشتر و مراقبت كودك و شب بيداري ها نيز به اين خستگي اضافه ميكند. در اين موارد معمولا خواب به رابطه زناشويي ترجيح داده ميشود. اختصاص زماني به اين مسايل در اوايل روز و پيش از بروز خستگي ها ميتواند در حل اين مشكل مفيد باشد.

افسردگي پس از زايمان: 10 درصد از مادران جوان دورهاي از افسردگي شديد را در اولين سال پس از زايمان تجربه ميكنند. از دست دادن ميل جنسي يكي از ويژگيهاي شاخص اين بيماري است. اين بيماران نيازمند حمايت و درمان كافي هستند. مشکلات جنسي در زنان افسرده شايع است و آنها تمايلي به شروع فعاليت جنسي در 6 ماه اول پس از زايمان ندارند.

مشكلات زنانگي: بسياري از زنان كه روابط زناشويي را تنها به عنوان بهانه هاي براي بچه دارشدن فرض كرده اند٬ دوره جنسي را پس از زايمان ديرتر آغاز خواهند كرد. اين زنان ممكن است مسايل جنسي را تنها براي بچهدار شدن تحمل كرده باشند اما پس از زايمان٬ آن را غيرضروري تشخيص دهند.

5 نکته درباره شروع فعاليت زناشويي بعد از زايمان

1 فعاليت جنسي در هر 2 شيوه زايمان طبيعي و سزارين پس از توقف خونريزي ميتواند از سر گرفته شود ولي بهترين زمان 6 هفته بعد از زايمان است.

۲ از آنجا که توليد استروژن توسط شيردهي مهار ميشود٬ خشكي واژن ممكن است اتفاق بيفتد و به همين دليل٬ بهتر است از ژلهاي مرطوب كننده استفاده شود.

3 بايد حين رابطه زناشويي٬ فشار كمتري به سينه ها وارد شود و از وضعيت هاي مناسب استفاده شود.

۴ زوجي که تازه پدر و مادر شدن را تجربه ميکنند٬ در صورت مواجه شدن با مشکل در زمينه روابط زناشويي بايد به مراکز مشاوره جنسي در کلينيک ها مراجعه و راهنمايي هاي لازم را دريافت کنند.

5 فقدان رابطه زناشويي در دوران پس از زايمان نبايد زن و شوهر را سرد كند؛ بلكه آنها بايد بيشتر به يكديگر عشق بورزند و يك رابطه گرم و صميمي به وجود آورند زيرا وقت و فرصت كافي براي مراحل فيزيكي ابراز علاقه و عشق بهمرور پيش خواهد آمد. رابطه زناشويي بعد از زايمان ممكن است تا مدتي ناراحت كننده باشد ولي با حوصله و ملايمت همسر به تدريج به حالت طبيعي برميگردد.