ایا سرطان بیضه باعث ناباروری میشود؟

سلامت: «همسرم ۳۶ سال دارد و به بیماری هوچکین مبتلاست. ۸ سال است ازدواج کرده ایم و یک دختر ۶ ساله داریم. همسرم سرطان دارد و چند جلسه شیمی درمانی داشت و آخرین دوره درمان، حدود ۲ سال قبل بود. وقتی فرزند اولم ۳ ساله بود، تصمیم گرفتیم بچه دار شویم ولی پس از یک سال اقدام، نتیجه ای نگرفتیم. در این ۲ سال گذشته، میل جنسی شوهرم به تدریج کم شد تا جایی که تقریبا به صفر رسید و طی این ۶ ماه گذشته هیچ گونه رابطه زناشویی نداشتیم. نتیجه بررسی ها نشان داد که تعداد اسپرم های همسرم صفر و دچار آزواسپرمی شده است...» این ایمیل یکی از خواننده سلامت است و از آنجا که ممکن است این مشکل برای خیلی از بیماران مبتلا به سرطان پیش بیاید، تصمیم گرفتیم نظر متخصصان را در این خصوص بدانیم.


دکتر محمدرضا صفری نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه ارتش
مشاوره با پزشک می تواند از عوارض سرطان و درمانش بکاهد
شاید برای خیلی از افراد این سوال مطرح باشد که آیا تمام راه های درمانی سرطان مثل شیمی درمانی یا رادیوتراپی باعث افت عملکرد جنسی بیمار می شود یا نه. ابتلا به هر نوع سرطان باعث افت عملکرد جنسی و کیفیت روابط زناشویی نمی شود. سرطان هایی بیشترین آسیب را به قدرت باروری زنان و مردان می زنند که عارضه ابتلا یا روند درمان آن، بر دستگاه تناسلی باشد. معمولا برای بهبود روابط زناشویی بعد از درمان سرطان، با توجه به ماهیت سرطان و درمان ها توصیه ها متفاوت خواهد بود. مثلا شرایط فیزیکی فردی که دچار سرطان معده شده، با فردی که به سرطان بیضه مبتلاست، متفاوت است چرا که مبتلایان به سرطان بیضه برای درمان تحت شیمی درمانی ای قرار می گیرند که باعث می شود تعداد اسپرم ها صفر شود.

معمولا اختلال های ایجاد شده به دنبال سرطان به دو گروه تقسیم می شوند؛ اختلال های روان پزشکی ایجاد شده در اثر ابتلا به سرطان که زندگی و روابط زناشویی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و هرگونه عاملی که باعث شود فرد مشغله ذهنی پیدا کند و درگیری ذهنی داشته باشد، می تواند بر روابط زناشویی تاثیر بگذارد. معمولا در این شرایط نوع مواجهه افراد با این مساله متفاوت است؛ برخی واکنش های تندی دارند اما برخی دیگر با این مساله کنار می آیند و به دنبال یافتن راه حلی برای حل مشکل می گردند. از سوی دیگر، اینکه شریک زندگی شما چقدر بتواند فرد را در کار آمدن با سرطان کمک کند نیز در بهبود روابط موثر است. مثلا ممکن است کل پروستات فردی که به سرطان پروستات مبتلاست، در مراحل اولیه خارج شود. معمولا پس از این اقدام، مرد دچار ناتوانی جنسی می شود حالا اگر سرطان از نوع پیشرفته و به رادیوتراپی و پرتودرمانی نیاز باشد، پس از پرتودرمانی، عروق و اعصاب داخل لگن آسیب می بیند و به دنبال این روش های درمانی مرد دچار ناتوانی جنسی ناشی از آسیب به عروق و دستگاه تناسلی خواهد شد.

اگر خانمی هم به سرطان دهانه رحم مبتلا باشد، جدا از اختلال های روان پزشکی ای که ممکن است دچار شود، رادیوتراپی می تواند باعث آسیب به فیبروز اعضا و بسته شدن عروق لگن و اعصاب آن و به تدریج زن دچار تنگی واژن شود و برقراری رابطه زناشویی برای او غیر ممکن یا با درد شدید همراه شود. در این شرایط اینکه شریک زندگی هم چقدر بتواند فرد مبتلا را در کنار آمدن با سرطان کمک کند، در بهبود روابط موثر خواهد بود. اگر زن و شوهر بخواهند به تنهایی با این احساسات مواجه شوند، احتمال دارد احساس انزوا و آزردگی سراغشان بیاید اما وقتی بتوانند در جلسات مشاوره، آزادانه درباره این احساسات صحبت کنند و واقعیت را بپذیرند، می توانند تکیه گاه هم باشند و به هم نزدیک تر شوند و تلاش بیشتری برای بهبود و کیفیت روابط زناشویی شان داشته باشند.

گاهی برای بعضی زوج ها تطبیق یافتن با چنین تغییری دشوار است در حالی که نگرش مثبت و برنامه ریزی در کنار هم تضمین کننده تطبیق فرد با این مرحله جدید از زندگی و لذت بردن از آن خواهد بود. البته این نگرش مثبت به این معنا نیست که زوج نگرانی هایی را که حس می کنند، پنهان کنند یا منکر شوند، بلکه به این معناست که واقع بینانه با آنها مواجه شوند و با هم فکر کنند که چطور می‎توانند با آنها کنار بیایند. علاوه بر این، در این جلسات ممکن است راهکارهایی به هر دو طرف توصیه شود که علاوه بر اینکه باعث بهبود رابطه می شود، با افزایش کیفیت رابطه نیز همراه باشد نکته مهم دیگر، مشاوره با پزشک درباره عوارض درمان و تاثیر آن بر قدرت باروری و چگونگی روابط زناشویی، قبل از اقدام به درمان سرطان است تا اگر به فریز اسپرم و راهکارهای درمانی دیگر نیاز بود، آن را توصیه کند. مثلا اگر مبتلایان به سرطان ریه قبل از شروع به شیمی درمانی، اسپرم خود را فریز نکنند، بعد از ازدواج، در بچه دار شدن دچار مشکل خواهند شد. فراموش نکنید برای اینکه زوج بعد از سرطان روابط زناشویی خود را از سر بگیرند، در کنار درمان، به همکاری روان شناس و متخصص اختلال های جنسی هم نیاز دارند. علاوه بر این، باید در خصوص نوع رابطه بعد از سرطان با یکدیگر صحبت کنید و با مشکلات کنار بیایید. در حال حاضر با پیشرفت علم، می توان تا حد بسیار زیادی روابط زوج را بهبود بخشید.

دکتر عبدا.. فضعلی زاده، نایب رئیس انجمن سرطان
ذخیره سازی اسپرم قبل از درمان سرطان بیضه
روش های درمانی سرطان گاهی باعث بروز تاثیرهای جانبی منفی بر سلامت فرد می شود که معمولا با توجه به نوع دارو و روش درمانی شدت این عوارض متفاوت است. برخی داروهای شیمی درمانی در آقایان و خانم ها می توانند باعث بروز مشکلاتی در عملکرد جنسی شوند. مثلا در مردان مبتلا به سرطان بیضه قبل از شروع شیمی درمانی، به دلیل اینکه امکان دارد این روش درمانی باعث افت عملکرد جنسی شود، اسپرم در بانک اسپرم ذخیره و فریز می شود. بعد از پایان شیمی دراین درصورت که زوج تمایل به بچه دار شدن باشند، می توانند به این بانک مراجعه و از اسپرم ذخیره شده استفاده کنند. با توجه به اینکه از دیگر راهکارهای درمان سرطان، استفاده از پرتودرمانی است و این روش هم می تواند بر باروری زنان تاثیر بگذارد، پزشک باید تمام مسائل را در نظر بگیرد و با بیمار در این خصوص صحبت کند و آگاهی های لازم را به او بدهد.

در مواردی که خانم جوان مبتلا به سرطان به رادیوتراپی ناحیه لگنی نیاز داشته باشد، چون احتمال آسیب به تخمدان وجود دارد، به کمک دو روش یعنی جابجایی تخمدان ها و قرار دادن آنها در خارج از شان درمانی یا پوشاندن این عضو بدن می توان احتمال عوارض را کاهش داد. خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم تا حد بسیاری می توان از عوارض این داروها و روش های درمانی کاست و پیشگیری از این مشکلات امکان پذیر است و می توان برای آنها چاره اندیشی کرد. در حال حاضر در موارد کمی، شیمی درمانی باعث افت عملکرد جنسی و کیفیت رابطه زناشویی می شود. توصیه اکید بر این است که قبل از شیمی درمانی و رادیوتراپی به خصوص در بیماران جوان، تمام مسائل ارزیابی و در نظر گرفته شود.