علائم پارگی کیسه آب چیست؟

ناهید خداکرمی درباره پارگی کیسه آب در دو ماهگی اظهار داشت: حجم مایع آمنیوتیک در دو ماهگی آن قدر زیاد نیست که فرد با حجم زیادی از آن مواجه باشد، بنابراین ممکن است فرد بر اثر افزایش هورمون‌ها و بزرگ شدن لگن و فشاری که به مجاری ادرار و مثانه وارد می‌شود باعث تکرر و بی‌اختیاری ادرار می‌شود.

سیگار کشیدن، سابقه پارگی قبلی کیسه آب، ابتلا به بیماریهای مقاربتی خاص، جدا شدن جفت و خونریزی مزمن واژن در دوران بارداری، از دلایلی هستند که به پارگی کیسه آب منجر می شوند.

نشت و خروج مایع از واژن، مهم ترین نشانه پارگی کیسه آب است، پس اگر احساس کردید که آنچه از شما خارج شده به دلیل پارگی کیسه آب است، حتما با پزشک تماس بگیرید.

حجم مایع آمنیوتیک در سه ماهه دوم و سوم بارداری افزایش می‌یابد
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: حجم مایع آمنیوتیک در سه ماهه دوم و سوم بارداری افزایش پیدا می‌کند، در صورتی که ترشحات مادر شفاف و ناگهانی باشد احتمال پارگی کیسه آب وجود دارد که در این صورت باید به ماما یا پزشک متخصص زنان مراجعه کرد.
وی افزود: تشخیص نهایی با انجام نوعی تست تعیین PH میسر است و برای تأیید بیشتر از سونوگرافی نیز استفاده می‌شود که در آن حجم مایع آمنیوتیک نسبت به سن بارداری تعیین می‌شود، چنانچه حجم این مایع کاهش پیدا کرده باشد، تشخیص پارگی کیسه آب داده می‌شود و اگر حجم مایع آمنیوتیک طبیعی باشد مادر می‌تواند مراقبت را طبق روال گذشته داشته باشد.

علل پارگی کیسه آب
رئیس انجمن علمی مامایی ایران گفت: یکی از علل اصلی پارگی کیسه آب، عفونت‌های بی‌علامت زنانه است که سبب نازک شدن غشای آمنیوتیک می‌شود، همچنین افزایش بیش از حد حجم مایع آمنیوتیک می‌تواند موجب پارگی کیسه آب شود و گاهی پارگی کیسه آب در اواخر بارداری علامت وقوع زایمان است.
خداکرمی با بیان اینکه پارگی کیسه آب اورژانس مامایی است اظهار داشت: هر مادری که حس کند کیسه آب جنین پاره شده است، باید به یکی از مراکز درمانی مراجعه کند، زیرا عدم اقدام به موقع می‌تواند موجب عفونت غشای آمنیوتیک شود، همچنین چنانچه پارگی کیسه آب واضح باشد باید ختم بارداری داده شود و مادر زایمان کند.
وی خاطرنشان کرد: در اواسط بارداری ممکن است با بستری شدن و مراقبت درمانی آبریزش ناشی از پارگی کیسه آب متوقف شود که در این شرایط می‌توان به بارداری ادامه داد. در اواخر بارداری نیز در صورت پارگی کیسه آب، مادر را یک هفته بستری می‌کنند تا پس از آن زایمان انجام شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
کیسه آمنیوتیک یا همان کیسه آب جنین متشکل از دو غشا نازک شفاف، مشیمه و مشیمه خارجی است ، همانطور که روشن است مشیمیه خارجی لایه خارجی را تشکیل می دهد مشیمیه داخلی شامل لایه داخلی است که مایع آمنیوتیک را حفظ می کند. به عنوان " کیسه آب " یاد می شود که اغلب زنان باردار از آن اطلاع دارند این است زمانی که زایمان شروع می شود کیسه آمنیوتیک به وسیله ماما یا پزشک شکسته می شود و باعث آغاز فرآیند زایمان می شود. با این حال ، نمی دانند هدف آن در دوران بارداری چیست.
مایع آمنیوتیک، مایع زرد و کمی مایل به زرد در کیسه آمنیوتیک است که نوزاد را در رحم احاطه می کند. نوزاد در کیسه آمنیوتیک رشد می کند، با مایع آمنیوتیک احاطه می شود، وقتی یاد می گیرد اندام های خود را حرکت دهد، چشمانش را باز کند و نفس بکشد. سطح مایع آمنیوتیک معمولا در حدود ۸۰۰ میلی لیتر قرار می گیرد و در بیشتر موارد تا حدود ۶۰۰ میلی لیتر زمانی که زن به ۴۰ هفته می رسد کاهش می یابد.

نقش کیسه آب جنین چیست؟
این مایع نوزاد متولد نشده را تا زمان تولد، حفاظت و دمای بدن را تنظیم می کند اما این تنها نقش حیاتی آن نیست؛ نقش های اصلی دیگر کیسه آب جنین شامل:
- کیسه آب جنین از فشار به جنین، بند ناف و جفت جلوگیری می کند.
- کاهش صدمات فیزیکی از وظایف کیسه آب جنین است.
- کیسه آب جنین موجب امکان پذیر کردن حرکات جنین می شود که این عامل یکی از عوامل اصلی در رشد اندام ها است.
- مقابله در برابر عوامل بیماری زا به عهده کیسه آب جنین است.
- نقش کیسه آب جنین در تامین مقدار کمی از احتیاجات غذایی جنین و پیشبرد روند تکامل ریه آن حیاتی است.
- کیسه آب جنین به سرویکس (دهانه رحم) هنگام زایمان کمک می کند.

چارچوب زمانی کیسه آب جنین
کیسه آب جنین به زودی پس از لقاح با مایع پر می شود؛ گاهی اوقات در دو هفته اول بارداری مقدار مایع همانطور که نوزاد رشد می کند افزایش می یابد و سپس در حدود ۳۸ هفته بارداری کاهش می یابد. بلافاصله قبل یا در طی زایمان کیسه پاره می شود و مایع از مهبل تخلیه می شود.

رنگ مایع کیسه آب جنین و وظیفه ی این مایع
مایع آمونیتیک مایع زرد کم رنگ است که به منظور ضربه گیر نوزاد متولد نشده را از تکان و ضربه نگه می دارد . دمای ثابت را ایجاد می کند و در حفظ دمای ثابت بدن به فرزند متولد نشده کمک می کند. مایع به کودک اجازه می دهد آزادانه حرکت کند و ماهیچه های رو به رشد برای ایجاد سیستم عضلانی اسکلتی عضلانی تمرین می کند. این کار باعث رشد ریه می شود چون نوزاد شروع به تنفس مایع آمنیوتیک می کند تا ریه هایش را استحکام بخشد و مایع را قورت دهد و دستگاه گوارش بهبود یابد. کلیه ها رشد می کند همانطور که نوزاد در مایع ادرار می کند.

خطرات پاره شدن کیسه آب جنین
پاره شدن زودرس کیسه آب جنین که اغلب به عنوان شکستن آب نیز شناخته می شود خطر عفونت را برای نوزاد متولد نشده افزایش می دهد و نیاز به مشاهده پزشکی دارد. زایمان معمولا در زنانی که طولانی مدت کیسه آمنیوتیک تا قبل از شروع زایمان، پاره شده دشوار است اگر کیسه آمنیوتیک پاره نشده باشد، پزشک یا قابله، کیسه را پاره می کند تا زایمان را آغاز کند.
هشدار
مقادیر ناکافی مایع آمنیوتیک الیگوهیدرآمینوس، گفته می شود ممکن است نشانه ای از پارگی غشا، اختلال عملکرد جفت یا ناهنجاری جنین باشد. مقدار بیش از حد مایع آمنیوتیک، دیابت حاملگی یا نقص های مادرزادی را نشان می دهد.

علائم پارگی کیسه آب جنین
از مهم ترین علائم پارگی کیسه آب جنین ، نشت و خروج مایع از واژن است. راه تشخیص نشت مایع آمنیوتیک از ادرار این است که بوی آن را استشمام کنید. اگر بوی آن مانند بوی آمونیاک باشد، احتمالاً ادرار است. اما اگر دارای بوی تا حدودی شیرین باشد، احتمالاً مایع آمنیوتیک می باشد. اگر احتمال پارگی کیسه آب وجود دارد، با پزشک خود تماس بگیرید تا فوراً تحت معاینه و بررسی قرار بگیرید.

عواملی که باعث پارگی کیسه آب جنین می شود
- سیگار کشیدن در دوران بارداری
- سابقه پارگی قبلی کیسه آب
- ابتلا به بیماریهای مقاربتی خاص
- عفونت باکتریایی واژن
- جدا شدن جفت
- خونریزی مزمن واژن در دوران بارداری
- چند قلوزایی

عوامل و دلیل پارگی زودرس کیسه آب جنین
در اغلب موارد، علت پارگی زودرس کیسه آب ناشناخته است. برخی از علل یا عوامل خطر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت های رحم، دهانه رحم یا واژن
- کشش بیش از حد غشای آمنیوتیک
- سیگار کشیدن
- سابقه عمل جراحی و یا بیوپسی (نمونه برداری) گردن رحم
- سابقه پارگی زوردرس کیسه آب و پارگی زودرس کیسه آب قبل از ترم در بارداری قبلی
- بسیاری از زنانی که دچار پارگی زودرس کیسه آب می شوند، دارای عوامل خطر نیستند.

راه حل جلوگیری از ناکافی بودن مایع کیسه آب جنین
اگر نقص های مشکوک مادرزادی وجود داشته باشند، ممکن است پزشک برای بررسی مایع آمنیوتیک برای نقص های کروموزوم یا نشانه های دیگر از نقص های مادرزادی، استفاده کند. این کار با قرار دادن یک سوزن باریک بلند در شکم، پاره شدن کیسه آمنیوتیک و کشیدن ۲ قاشق سوپ خوری مایع آمنیوتیک انجام می شود. این کار به طور کلی در ۱۶ هفته انجام می شود اگر شرایطی مانند Spina Bifida مشکوک هستند. Amniocentesis با ۱ در ۴۰۰ ریسک سقط جنین همراه با برخی برآوردها به میزان ۴ در ۴۰۰ به دست آمده است.

تصور غلط
این باور که شنا کردن یا حمام کردن در طول بارداری باعث می شود که آب وارد رحم شود و باکتری ها وارد مایع آمنیوتیک شود ، کاملا بی پایه و اساس است. آب وارد واژینال نمی شود و هنگام استحمام یا شنا به رحم میرود.
در برخی موارد یک زن ممکن است بیش از حد یا کم مایع آمنیوتیک داشته باشد. داشتن بیش از حد آن پلی هیدرامینوس کم آن الیگوهیدرآمینوس نام دارد. در هر دو صورت، ممکن است یک زن در طول دوران بارداری نیاز به مراقبت بیشتری دارد.

دکتر را خبر کنید
اگر فکر می کنید آنچه می چکد ممکن است مایع آمنیوتیک باشد فوراً به پزشک خود مراجعه نمایید.
اگر در معرض درد زودرس زایمان نباشید و مایع آمنیوتیک شفاف باشد چکیدن مایع وضعیتی اضطراری نیست، به هر حال اکثر پزشکان مایلند به آن ها اطلاع دهید، زیرا می توانند به شما بگویند چه کار کنید. اگر مایع خونی یا به رنگ قهوه ای مایل به سبز باشد حتماً به پزشک اطلاع دهید.
مایع مایل به سبز به معنای این است که کودک در داخل رحم مدفوع (مکونیوم) کرده است. اکثر مواقع چنین اتفاقی دال بر وجود مشکلی نیست، ولی گاهی اوقات به این معنی است که جنین دچار استرس شده است. پزشک با کنترل ضربان قلب کودک از وضعیت سلامت او اطمینان حاصل می کند.

روش های درمان پارگی کیسه آب جنین عبارتند از
- بستری در بیمارستان
- درمان انتظاری به طوری که خود به خود چکه کردن مایع متوقف شود.
- بررسی علائم عفونت مانند تب، درد و افزایش ضربان قلب جنین و انجام آزمایشات
- مصرف قرص توسط مادر که باعث تکامل ریه های جنین می شود.
- مصرف آنتی بیوتیک برای درمان یا جلوگیری از عفونت.
- مصرف قرص توکولیتیک برای متوقف کردن درد زایمان زودرس.
- خانم هایی که پارگی زودرس کیسه آب را مشاهده می کنند معمولا در هفته سی و چهارم بارداری زایمان می کنند.

پیشگیری از پاره شدن زودرس کیسه آب جنین
متاسفانه راهی برای پیشگیری از پاره شدن زودرس کیسه آب جنین وجود ندارد. اما یکی از دلایل اصلی سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری است بنابراین اگر سیگار می کشید هر چه سریع سیگار را ترک کنید.