علت دستشویی نگفتن کودکان، چه کنم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: با سلام. پسری دو سال و نیمه دارم. جیش را می‌گوید یا بعضی مواقع خودم می‌برم احساس می‌کنم نگفته ولی هرکاری می‌کنم هنوز یاد نگرفته مدفوعش را بگوید و در شورتش می‌کند. وقتی هم که متوجه می‌شوم و می‌روم سراغش به من می‌گوید مامان برو. لطفا مرا راهنمایی کنید.

پاسخ دکتر محمدرضا کاظمی، فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، عضو هیات علمی دانشگاه:
معمولا از حدود سن 1/5 سالگی توصیه می‌شود آموزش آداب توالت رفتن به کودک شروع شود و تا 3 سالگی ادامه پیدا کند. این کار باید با حوصله انجام شود و در طی دو، سه هفته انتظار نداشته باشید کودک به راحتی حتی برای دفع مدفوع از شما بخواهد که او را برای رفتن به توالت یاری کنید. تقریبا زمانی معادل 6 هفته طول می‌کشد تا کودک این آموزش‌ها را یاد بگیرد. این آموزش باید با آرامش و به آهستگی اتفاق بیفتد و بدون هیچ اجبار یا تنش و اضطرابی آموزش‌های لازم را به کودک بدهید. چون سن 3-2 سالگی سن لجبازی کودکان است و ممکن است رفتار سختگیرانه شما باعث لجبازی و نافرمانی او در یادگیری شود.
در ابتدا برای شروع آموزش توصیه می‌شود برای هر چند ساعت یکبار در فواصل مشخص، کودک را به دستشویی ببرید. حتی توصیه می‌شود زمانی که خودتان یا همسرتان قصد رفتن به توالت دارید، کودک را متوجه این مساله کنید تا او یاد بگیرد که برای دفع ادرار باید به دستشویی رفت. اگر حین آموزش توالت رفتن به کودک آرامش دارید و رفتاری سختگیرانه با او ندارید و به اجبار او را وادار به توالت رفتن نمی‌کنید، ممکن است فرزندتان در کنترل عضلات و نگه داشتن و دفع مدفوع دچار ناتوانی باشد به همین دلیل دیرتر آموزش رفتن به توالت را می‌آموزد. بنابراین کمی صبور باشید و اگر فرزندتان به دلیل سرگرمی یادش می‌رود به شما این مساله را اطلاع بدهد و خودش را کثیف می‌کند، واکنش خاص نشان ندهید و با حفظ خونسردی او را به دستشویی ببرید و در آنجا پوشکش را عوض کنید. تا مجددا متوجه این مساله شود که برای دفع مدفوع باید به دستشویی رفت. اگر هم به دلیل ترس به دستشویی نمی‌رود سعی کنید با استفاده از تصاویر و اسباب‌بازی‌های جالب او را تشویق به رفتن به توالت کنید. فراموش نکنید که یکی دیگر از مواردی که به خصوص در ۲ سالگی باعث می‌شود کودک این کار را پنهانی انجام دهد خجالت است. چون تصور می‌کند باید پنهان از دید دیگران این کار را انجام بدهد. به همین دلیل یواشکی و دور از چشم شما در پوشکش مدفوع می‌کند که البته به مرور زمان این مشکل از بین می‌رود.