دخترم حرف گوش نمیده، چه باید بکنم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: سلام من دختری دارم که به حرفم گوش نمی دهد و با تمام تنبیهاتی که برایش درنظر گرفته ام بازهم هر حرفم را باید چند بار تکرار کنم مثلا هر کار اشتباهی که انجام می دهد را باید چند بار بگویم تا انجامش ندهد. چه کاری باید انجام دهم؟ لطفا راهنمایی کنید. ممنون.

پاسخ دکتر حسین اسدبیگی، روانشناس:
در مورد بچه هایی که بداخلاقی می کنند باید بدانید که این بداخلاقی مربوط به رده سنی آنها می شود. طی یک سنی مثلا 2 سالگی یا 10 سالگی بچه ها دوست دارند کارهای شان را مستقل انجام بدهند حتی اگر کثیف کاری کنند. با این کار می خواهند بگویند من وجود دارم و احساس هویت پیدا کنند. کودک می خواهد بگوید من از شما جدا هستم و یک آدم غیر از شما و یک هویت مستقلی دارم. در این سن کلماتی مانند «من» یا «نه» در زبان شان بیشتر می چرخد. به هر حال طی این سنین خاص ممکن است کودک یک مقدار لجباز و حرف گوش نکن شود ولی در کل خیلی از بچه ها هستند که این خصلت بدرفتاری را دارند که خانواده ها را به عذاب می رسانند و برای برخورد با آنها، خانواده ها ساده ترین راه ممکن انتخاب می کنند که آن راه هم تنبیه است. در صورتی که معمولا این تنبیه ها منجر به نتیجه عکس می شود و قضیه بدتر می شود. باید خانواده ها صبر و کنترل بیشتری روی رفتار خود داشته باشند و باید بتوانند با تکنیک های دیگر با این قضیه کنار بیایند و رفتارهای بد آنها را تغییر بدهند. یکی از این روش ها در روانشناسی تقویت نام دارد. تقویت رفتار و شرطی شدن یعنی بچه با رفتارهای مثبت تشویق و تقویت می شود ولی با رفتارهای بد نادیده گرفته می شود. البته میتوان کودک را تنبیه هم کرد ولی منظورمان آن تنبیهی که بعضی از خانواده ها در نظر دارند نیست. در روانشناسی تنبیه یعنی نتایجی که ناخوشایند باشد یا همان بی توجهی که می تواند برای کودک ناخوشایند باشد. مثلا اینکه بچه را بگذارند در یک انباری یا مکان تاریک و بگویند ما تو را تنبیه کردیم، نه تنها خوب نیست بلکه عواقب بدتری را در پیش دارد. رفتارهای دیگری که مغایر با رفتارهای نادرست بچه است مثل رفتارهای مودبانه و درست که مد نظرتان است تا بچه انجام داد حتما تقویت و تشویق کنید ولی رفتارهای بد باید با بی توجهی مواجه شوند تا بچه ها متوجه شوند باید چه رفتاری را انجام بدهند که بهتر باشد. نگو و یا نکن باعث می شود بچه احساس کند مورد توجه قرار گرفته و بیشتر آن کار انجام می دهد ولی بعد از انجام دادن کار بد اگر به بچه بی توجهی شود و نادیده گرفته شود، باعث می شود که کودک دیگر رفتار بد ازش سر نزند.
در ضمن گاهی رفتارهای کودکان بازتاب رفتارهای افراد خانواده است. ممکن است با بچه بد بخورد شود و یا در خانواده تنش وجود داشته باشد و این مساله به این حالت منجر می شود که بچه رفتارهای بد را در پیش می گیرد. متاسفانه بعضی مواقع فراموش می شود که رفتار بزرگترها است که باید اصلاح شود.