وابستگی کودک به مادر، راه حلش چیست؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: یک پسر چهارساله دارم که اصلا نمی توانم باهاش کنار بیایم. وابستگی اش به من با وجود بد اخلاقی هایی که دارم اعصابم را خرد می کند. هر کاری می کنم تنها بازی کند و اجازه بدهد من به کار هایم و بچه کوچکم یا مهمان هایم و شوهرم برسم نمی گذارد.

پاسخ دکتر پرویز رزاقی، روان شناس:
معمولا وقتی در یک خانواده فرزند دوم به دنیا می آید فرزند اول واکنش های متفاوتی نشان می دهد. مثلا ممکن است به پرخاشگری روی بیاورد. ممکن است ناخن بجود و ممکن است رفتار بازگشتی داشته باشد. یعنی وقتی می بینید برادر یا خواهر کوچکش خودش را خیس می کند یا از شیشه شیر می خورد دوباره به آن رفتار برگردد. شب ادراری و ... همه اینها واکنش هایی هستند که بچه اول با آمدن بچه دوم از خودشان نشان می دهد. البته فرزند اول حق دارد. تا قبل از به دنیا آمدن فرزند دوم او جایگاه ویژه ای داشت. انگار که همه ی دنیا مال او بود و حالا همه ی دنیا از او گرفته شده است. همه ی این رفتارها برای کسب جایگاه از دست رفته از کودک سر می زند. او می خواهد موقعیت سابق را بدست بیاورد. شما باید ارتباط کلامی خودتان را با فرزند اول بیشتر کنید. با او بیشتر حرف بزنید. برای او بیشتر وقت بگذارید. وقتی که اکنون شما برای فرزند اول می گذارید مورد رضایت او نیست. شاید شما بگویید من خیلی وقت می گذارم ولی این وقت کم است. یا شاید کیفیت وقت گذاشتن شما مناسب نیست. وقتی فرزند دوم می خوابد نروید دنبال کارهای منزل. از همین اوقات استفاده کنید و با فرزند اول وقت بگذرانید. درست است که شما مسئول کارهای منزل هستید ولی بیش از آن مسئول فرزند اول خود هستید. همسر شما هم باید با شما همکاری داشته باشد و این موقعیت را درک کنند. حتی اگر می شود کمتر مهمان دعوت کنید. کارهای دیگر را می شود در آینده انجام داد ولی رسیدگی به وضعیت روحی فرزندتان اکنون مهم ترین مسئله است. هر وقت از منزل خارج می شوید برای فرزند اول یک وسیله ای هر چند کوچک خریداری کنید و به او هدیه بدهید تا احساس کند مورد توجه قرار دارد. گاهی کنار او بنشینید و عکس ها و فیلم های دوران نوزادی و شیرخوارگی اش را به او نشان بدهید تا بداند او هم روزی کوچکتر از الان بوده و شما توجه زیادی به او می کردید. هرگز از او نخواهید بخاطر اینکه فرزند دوم کوچکتر هست کوتاه بیاید و چیزی را به فرزند دوم بدهد. ولی در عوض می توانید به او مسئولیت بدهید. بگویید تو چون بزرگتر هستی می توانی بری و پوشک خواهر یا برادرت را بیاوری. یعنی کودک را ناچار نکنید بخاطر بزرگ تر بودن از چیزی بگذرد. اما به او منزلت و بزرگی بدهید. کاری کنید که فرزند اول فکر کند شما به کمک او نیاز دارید. در حضور او به پدرش یا دوستتان بگویید: اگر این پسرم نبود من نمی دانستم چکار کنم. پسرم خیلی به من کمک می کند. اگر او نبود من نمی توانستم از فرزند کوچکم مراقبت کنم. حتی اینها را به خودش هم بگویید: پسرم اگر تونبودی من از پس این همه کار برنمی آمدم. تو کمک بزرگی هستی. اما حواستان باشد فرزند دوم را هم تخریب نکنید. مثلا نگویید: خوب شد او خوابید حالا می توانیم با هم بازی کنیم. خوب شد او نیست و... چون خشم و کینه فرزند اول نسبت به فرزند دوم برانگیخته می شود. تا آنجا که امکان دارد مسئولیتهای فرزند دوم را به فرزند اول بدهید. یک پیشنهاد کلی این است که کودک در این سن باید حتما به مهدکودک برود و مهدکودک میزان وابستگی او را به شما کم کند. اما نباید او را فورا به مهدکودک ببرید که فکر کند بخاطر اینکه می خواهید از دستش راحت بشوید اینکار را انجام می دهید.
اول یک مقدار رابطه خودتان را با کودک اصلاح کنید، وقتی مطمئن شدید حسادت او نسبت به فرزند دوم کمتر شده است او را مهدکودک بفرستید. چون نمی خواهیم فرزند اول فکر کند مادر مرا به مهدکودک می برد تا با فرزند دوم بیشتر وقت بگذراند و بیشتر به او برسد. برای مهدکودک بردن هم وقت بگذارید. اول زمانهای کوتاهتری مثلا ۲-۱ ساعت در مهدکودک بماند وقتی عادت کرد زمان بیشتری او را در مهدکودک بگذارید. حتی می توانید با اجازه مدیر مهدکودک روزهای اول چندساعتی در مهدکودک بنشینید تا کودک با محیط انس بگیرد.