کودکان تک والدی، دوازده قانون تربیتی

تربیت فرزندان والدینی که از یکدیگر جدا شده‌اند یا یکی از آنها فوت کرده است، کار بسیار دشواری است و همت مضاعفی نیاز دارد. این افراد برای شکل‌دهی به رفتار فرزندشان و کمک به آن‌ها در گرفتن تصمیمات درست، خود را تحت فشار می‌بینند. چنین والدینی مسئولیت بیشتری بر روی دوش خود احساس می‌کنند و در تصمیم گیری‌ها دچار مشکل می‌شوند، با به کار بستن توصیه‌های زیر می‌توانید رفتار فرزند خود را به درستی کنترل کنید:

با کودکانتان وقت بگذرانید
بهترین کاری که برای فرزندتان می‌کنید این نیست که شرایط مادی زندگی او را فراهم کنید. یادتان باشد هر لحظه‌ای از عمرتان اگر با کودکتان بگذرد، به حساب می‌آِید. در این شرایط سخت شما می‌توانید بهترین لحظات زندگی را با فرزندتان داشته باشیدکه حتی ممکن است قبلا تجربه نکرده باشید. سعی کنید برای فرزندانتان لحظات شادی و خنده ایجاد کنید. با آنها شوخی و بازی کنید و نه تنها در غمها بلکه در شادی آنها هم شریک شوید.


تدوین مجموعه‌ای از قوانین
تلاش برای نادیده گرفتن محدودیت‌ها بخشی طبیعی از روند رشد کودکان است ولی شما باید در این زمینه برنامه ریزی داشته باشید. شاد بودن با کودکان و گوش دادن به درددل آنها نباید باعث شود که شما از قوانین کوتاه بیایید و نظم را زیر پا بگذارید. یادتان باشد قوانین چیزهایی هستند که همیشه باید به آنها احترام گذاشت و پایبند بود. اگر فکر می‌کنید می‌توانید از دستورالعملی کوتاه بیایید آن را قانون نکنید. درباره قوانین با کسی نمی‌شود شوخی کرد و در مورد نظم و اجرای قانون باید جدی و سخت گیر باشید.

شما چه انتظاراتی از فرزندتان دارید؟ سه تا پنج قانون کلی وضع کنید که حتی در غیاب شما نیز باید اجرا شوند. در ضمن اگر به همراه فرزندتان هر از گاهی به مرور این قوانین بپردازید او نسبت به رفتار خود آگاهی بیشتری پیدا خواهد کرد.

استفاده از ابزار تشویق
تشویق به موقع تاثیر مثبتی بر روی رفتار فرزندتان می‌گذارد و در ضمن اعتماد به نفس او را تقویت می‌کند کودکان در واقع به دنبال جلب رضایت شما هستند و برای گرفتن تاییدتان تلاش می‌کنند.

بنابراین به فرزند خود اطمینان دهید که رفتارش را تحت نظر دارید و از هر فرصتی برای تشویق او استفاده کنید.

به کار بردن لحن مناسب
والدین باید بدانند فریادکشیدن بر سر کودک نتایج منفی به بار می‌آورد. توصیه می‌شود برای مقابله با رفتار ناپسند او لحن جدی به کار ببرید ولی بر سرش فریاد نکشید. هر زمان که قصد دارید به فرزند خود هشدار دهید حتما از این لحن استفاده کنید.

همیشه در دسترس باشید
وقتی کودک به کمک شما احتیاج دارد همیشه در دسترس او باشید. نگویید کار دارم و نمی‌توانم. اجازه دهید کودک بتواند به راحتی با شما احتیاجاتش را در میان بگذارد و از شما کمک بخواهد نه اینکه مدام فکر کند مزاحم است و شما را خسته می‌کند.

تعیین مرزبندی‌ها
گاهی کودکان رفتار ناپسندی به نمایش می‌گذارند زیرا می‌خواهند والدینشان مرزبندی‌ها را به آن‌ها یادآوری کنند. کودکان با مشاهده مرزبندی‌ها به این نتیجه می‌رسند که به عقیده شما می‌توانند در چارچوب خاصی عمل کنند. به عنوان مثال شما می‌توانید بگویید: «تو می‌توانی بیرون از اتاق بازی کنی ولی از حیاط خلوت بیرون نرو.»

با تعیین مرزبندی‌ها کودک این پیام را دریافت می‌کند که می‌تواند به درخواست‌های ما جامه عمل بپوشاند.

جلب توجه کودک به مسائل دیگر
گاهی بهترین راه این است که توجه فرزند خود را به سوی مسائل دیگری معطوف کنید. این کار به ویژه در مورد کودکان کم سن و سال مفید است که علی‌رغم کنجکاوی مستقیما با درخواست‌های شما مخالفت نمی‌کنند. به عنوان مثال اگر نمی‌خواهید فرزند خردسالتان به صفحه کلید کامپیو‌تر دست بزند توجه او را به یک مسئله دیگر جلب کنید.

نادیده گرفتن برخی از رفتار‌ها
گاهی تنها کافی است که رفتار ناپسند کودکتان را نادیده بگیرید تا او به اصلاح آن بپردازد. به عنوان نمونه اگر فرزند شما هنگام خرید به اصطلاح «نق» می‌زند به وی بگویید: «تا زمانی که ناله می‌کنی نمی‌توانم حرف‌های تو را بشنوم» و تا زمانی که دست از ناله‌کردن بر نداشته وی را نادیده بگیرید. مدت زیادی طول نمی‌کشد که فرزندتان به این مسئله پی می‌برد که برای جلب توجه شما- که هدف اصلی اوست- باید دست از «نق» زدن بردارد.

تنبیهات کوتاه مدت
تنبیهات کوتاه‌مدت می‌تواند راه بسیار موثری برای تربیت کودکان باشد. البته مدت تنبیه کودکان باید با توجه به سن آن‌ها تعیین شود. به عنوان مثال برای یک کودک سه ساله، سه دقیقه کافی است، یک صندلی انتخاب کنید و فرزندتان را روی آن بنشانید. یادتان باشد در این مدت از حرف زدن با او خودداری کنید.

رویارویی با عواقب طبیعی
گاهی بهتر است اجازه دهید فرزندتان عواقب طبیعی اقدامات خود را بپذیرد. به عنوان مثال اگر فرزندتان به علت برهم زدن نظم کلاس تنبیه‌شده دخالت نکنید و به دنبال تخفیف مجازات او نباشید. به جای این کار بگذارید فرزندتان عواقب طبیعی عمل خود را بپذیرد، گاهی این کار بهترین «درس» را به او می‌آموزد.

آگاهی از نتایج رفتار
فرزند شما باید از نتایج رفتار خود کاملا آگاه باشد. فرض کنید شما می‌خواهید فرزندتان به مسواک‌زدن توجه بیشتری نشان دهد. یک نمودار در حمام نصب کنید و از کودکتان بخواهید هر بار که مسواک می‌زند بر روی آن یک علامت بگذارد. پس از اینکه تعداد علامات مزبور به ۱۰ رسید می‌توانید پاداشی برای او در نظر بگیرید، مثل رفتن به پارک. این روش نتایج مثبت زیادی به همراه دارد.

محرومیت از امتیازات
محروم کردن کودک از امتیازات یکی دیگر از راه‌های موثر برای آموختن نظم به اوست. شما می‌توانید برای تنبیه کودکتان برای مدتی اسباب بازی مورد علاقه‌اش را از او بگیرید. در مورد کودکان بزرگ‌تر می‌توانید آن‌ها را از انجام بازی‌های ویدیوئی و یا پوشیدن لباس خاصی محروم کنید.
مطمئن باشید از اثرات مثبت این کار شگفت زده خواهید شد! هنگام به کار بردن این روش حتما میان «امتیاز» و «حق» تمایز قائل شوید.