اولین نوزاد آزمایشگاهی ایران (۱)

دکتر ابوطالب صارمی، فوق تخصص باروری و IVF از دانشگاه وین و موسس بیمارستان فوق تخصصی زنان و زایمان و نازائی، مرکز باروری و ناباروری و مرکز تحقیقات سلولی صارم در کتابی با عنوان «بنیان آی وی اف در ایران» که به تازگی منتشر شده با اعلام تولد نخستین نوزاد از طریق روش کمک باروری GIFT در سال ۱۳۶۷ و گزارش این موفقیت در کنگره پزشکی باروری سال ۱۳۶۸ و تولد نخستین دوقلوی آزمایشگاهی با روش IVF در دی ماه ۱۳۷۰ از خود به عنوان «بنیانگذار روش آی وی اف در ایران» یاد کرده این در حالی است که دکتر عباس افلاطونیان و همکارانش در مرکز تحقیقاتی و درمانی ناباروری یزد، اولین نوزاد حاصل از تکنیک IVF در ایران را نوزاد دختری می‌دانند که سال ۱۳۶۹ در این مرکز متولد شده و از قرار این نوزاد دختر به نام «وجیهه» که حالا خانمی ۲۵ ساله است خود صاحب فرزندانی دو قلو هم شده است.

نقش و خدمات ماندگار دکتر صارمی و دکتر افلاطونیان و تیمهای تحقیقاتیشان در پایه گذاری و گسترش روشهای درمان ناباروری در ایران چنان برجسته و روشن است که تقدم و تاخری کوتاه در موفقیت هر یک از آنها در تولد نخستین نوزاد یا نوزادان متولد شده به روشهای کمک باروری در کشور شاید کمترین تاثیر را در کارنامه درخشان علمی و خدماتی آنها داشته باشد و پرواضح است که منظور این اساتید هم، نه تاکید بر تقدم یا تاخر آنها که صرفا روایت تاریخچه این روش ها از منظر خاطرات و مشاهدات شخصی آنها بوده است؛ با این حال مروری گذرا بر تاریخچه توسعه روشهای درمان ناباروری از جمله به روش IVF در کشور هم به لحاظ ادای دین به تلاشهای خالصانه محققان نام آشنا یا کمتر مطرح شده در این حوزه و هم به عنوان گامی کوچک در مستندسازی تاریخ علم و پیشرفتهای علمی و فناوری اخیر کشور خالی از لطف نیست.


آن طور که از بیوگرافی و مصاحبه های دکتر صارمی دریافت می شود، وی که در سال ۱۹۸۶ موفق به کسب فوق تخصص نازایی و IVF از دانشگاه وین شده پس از بازگشت به ایران از اوایل دهه ۱۳۶۰ پیگیر راه اندازی این روش در ایران بوده و حتی استفتائات شرعی لازم در این خصوص را از امام خمینی (ره) انجام داده است.

صارمی با توجه به مشکلات و تحریمهای شدید دوران جنگ به ویژه در تامین تجهیزات پیشرفته مورد نیاز با موانع و ناملایمات فراوانی رو به رو شده که در مقاطعی به توقف فعالیتها منجر شده است.

با این همه وی در سال ۱۳۶۸ موفقیت در تولد نوزادی به روش «انتقال سلول های جنسی (اسپرم و تخمک) به درون لوله های رحمی» (GIFT) و تولد نخستین نوزاد به این روش در سال ۱۳۶۷ را در کنگره ناباروری ایران گزارش کرده است.

انتقال سلول های جنسی به درون لوله های رحمی(GIFT) یکی از روش های کمک باروری است که بر خلاف IVF که لقاح تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاهی انجام می شود.

در این روش مخلوطی از اسپرم شوهر و تخمک همسر تهیه شده و با یک جراحی مختصر به ابتدای لوله رحم خانم ریخته می شود. این روش همانند ZIFT نیازمند سالم بودن لوله های فالوپ خانم می باشد.

این روش به ویژه برای زوج هایی که به دلایل ناشناخته نابارور هستند و یا علت ناباروری آنها مواردی مثل مشکلات دهانه رحمی، آندومتریوز مختصر رحم و مشکلات دستگاه ایمنی است به کار می رود.

در دی ماه ۱۳۶۹ محققان مرکز تحقیقاتی و درمانی IVF یزد که یک سال قبل به عنوان نخستین مرکز رسمی درمان ناباروری در ایران افتتاح شده بود از تولد نخستین نوزاد به روش IVF در ایران خبر دادند.

دانشگاه علوم پزشکی یزد در پی برگزاری کنگرۀ پزشکی زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال ۱۳۶۵ که به تعبیری نقطۀ آغاز فعالیت های نظام مند متخصصان ایرانی در زمینۀ پژوهش و درمان ناباروری عنوان شده و طی آن دکتر صفا الحسنی، دانشمند عراقی عضو تیم علمی پروژۀ تولد نخستین نوزاد حاصل از لقاح آزمایشگاهی آلمان متخصصان ایرانی را به فراگیری این تکنیک ترغیب کرد گروهی از متخصصان را به بن آلمان اعزام کرده بود که تحت نظارت وی، این روش درمانی را فرا گرفتند و در بازگشت به ایران با راه اندازی مرکز درمان ناباروری دانشگاه یزد به این موفقیت دست یافتند.

یک سال پس از تولد «وجیهه» در یزد، تلاش های دکتر صارمی و همکارانش هم با تولد «مهدی» و «هادی»، دوقلوهای حاصل از درمان ناباروری به روش IVF در دی ماه ۱۳۷۰ به ثمر نشست.

دکتر صارمی، متولد ۱۳۲۶ در شهرستان درگز در استان خراسان رضوی است. وی پس از پایان تحصیلات مقدماتی در زادگاهش و تحصیلات متوسطه در دبیرستان انوری درگز و شاهرضای مشهد در سال ۱۳۴۳ پس از اخد دیپلم در کنکور رشته پزشکی دانشگاه ملی پذیرفته شد و سال بعد به منظور تحصیل در دانشگاه دولتی مجدداً در کنکور شرکت کرد و در رشته پزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد و بنا به اقتضای عصر، مدتی در دانشگاه جندی شاپور اهواز و بعد از دو سال در دانشگاه تهران ادامه تحصیل دادد و موفق به اخذ درجه دکتری شد.

ادامه دارد...