علت تیک عصبی در کودکان چیست؟

پرسش: علت تیک کودکان چیست و راهکار عملی برای درمان آن چیست؟

پاسخ: «تیک» یک نوع حرکت سریع،‌ ناگهانی، تکرار شونده، ناموزون و قالبی در یک قسمت از بدن است. تیک‌ها به طور معمول در دوران کودکی اغلب بین 3 سالگی تا 8 سالگی با تیک های ساده حرکتی شروع می‌ شوند و شروع این اختلالات بعد از ۱۶ سالگی نادر است. اختلالات تیک در پسران شایع‌تر از دختران است و نسبت پسران به دختران دارای تیک سه به یک می‌باشد.

تیک ها عموما از بین می روند و هیچگونه خطر یا آسیبی برای فرد ایجاد نمی کنند. اختلالات تیک می توانند تاثیر مهمی بر عزت نفس کودک، پذیرش اجتماعی وی،‌ چگونگی روابط خانوادگی کودک و عملکرد تحصیلی وی بگذارند.

مهم‌ترین علت اختلالات تیک مقاوم و مزمن عوامل ژنتیکی و وراثتی است. تحقیقات نشان داده که وابستگان درجه اول افراد مبتلا به این نوع اختلال، احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند اما در کل عوامل غیر ژنتیکی از قبیل استرس نیز نقش بسیار مهم و موثری در بروز این اختلال دارد.

اغلب کودکانی که تیک دارند بدون درمان کاملا بهبود می‌یابند. بقیه هم تا حدودی بهبود یافته و فقط درصد کوچکی تغییر نمی‌کنند یا تیک آن ها بدتر می‌شود. ارجاع جهت ارزیابی بالینی و درمان تیک معمولا به این معناست که آن رفتار بیش از حد طول کشیده و آن قدر شدید و مزمن شده که ممکن است صدمه فیزیکی ایجاد کند یا شخص مبتلا آن قدر آن رفتار را انجام داده که در روند رشد جسمی ـ شناختی او ایجاد مشکل کرده است.

واکنش همسالان و معلمان به تیک ها تاثیر مهمی در دیدگاه فرد مبتلا دارد. بدترین کار این است که مرتب به کودک خود بگویید "نکن" و حتی بدتر از آن وی را تنبیه یا سرزنش کنید. البته می توانید با کمتر شدن تیک ها وی را تشویق کنید و اصولا بهترین کار این است که وجود تیک ها را به رویش نیاورید و منتظر شوید تا خود بخود کاهش یابند و صد البته استرس و نگرانی های وی را کاهش دهید.

هر وقت تیک ها مستمر و طول کشیده شدند (بیش از یک سال) به روان پزشک اطفال مراجعه کنید تا اولا از تشخیص اختلال تیک اطمینان حاصل شود (برای تشخیص اختلال بهتراست حتی زودتر هم مراجعه شود زیرا برخی حرکات دیگر به اشتباه از نظر والدین تیک تصور می شوند در حالی که تیک نیستند و من چنین مواردی زیاد دیده ام.)

در مورد استفاده از دارو می‌‌توان گفت با توجه به عوارض داروها دارو درمانی زمانی استفاده می‌شود که شدت یا فرکانس تیک‌ها زیاد و ناتوان‌کننده باشد،‌ منجر به مشکلات جسمی مانند درد عضلات و مفاصل شود و باعث اختلال در عملکرد فرد شده یا برای او ایجاد استرس کند.