مهد کودک قبل از مدرسه خوب یا بد(۳)

تنها بالا رفتن هر روزه تعداد زنان شاغل نیست که آمار بچه‌هایی را که سال‌های پیش از دبستان‌شان را در مهدکودک‌ها می‌گذرانند، بالا می‌برد. این روزها حتی بسیاری از زنان خانه‌دار هم ترجیح می‌دهند با فرستادن فرزندشان به مهدکودک، فضای بهتری برای آموزش دیدنش فراهم کنند. اما محققان می‌گویند تیر این مادرها نه در ایران بلکه در بسیاری از کشور‌های جهان همیشه به هدف نمی‌خورد و وارد شدن بچه‌ها به مهدکودک در هر شرایطی، زمینه را برای رشد بهتر آنها فراهم نمی‌کند. در مطلب پیش درباره مهد کودک و فواید آن برای کودک توضیحاتی آورده شد، در ادامه به موارد دیگر می پردازیم:

اگر شما از صبح تا شب با مشغول کردن فرزندتان با شبکه پویا می‌خواهید از او مراقبت کنید، بهتر است همین فردا نامش را در یک مهدکودک بنویسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد کنش متقابل بین فرزند و پدر و مادر، اسباب‌بازی‌های مناسب و آزاد بودن کودک برای کاوش طبق برنامه‌ای منظم می‌تواند نگهداری در خانه را برتر از رفتن کودک به مهد جلوه دهد اما در صورتی که چنین امکانی برای بچه‌های پیش‌دبستانی نباشد، مادران افسرده باشند، مراقبت‌کننده فرصت، امکان یا میل وقت گذراندن با کودک را نداشته باشد، ماندنش در خانه تنها به روان و البته امکان موفقیتش در آینده صدمه می‌زند. پس اول شرایط و توان روانی خودتان را در نظر بگیرید و بعد در این مورد تصمیم‌گیری کنید.


کدام مهدکودک برای فرزند شما مناسب است؟
پیش از آنکه نام فرزند‌تان را در مهدکودک بنویسید، از چند مهد بازدید کنید و هرچه را می‌بینید در دفتری یادداشت کنید تا بعد از تمام شدن بازدید‌های‌تان امکان مقایسه آنها با هم را داشته باشید. توجه کردن به معیارهای جهانی که در ادامه آورده‌ایم هم می‌تواند به شما کمک کند:

ویژگی‌های برنامه معیارها
محیط فیزیکی: محیط داخلی تمیز و خوب است. نورپردازی مناسبی دارد و خوب تهویه می‌شود. محل بازی حصارکشی شده در بیرون وجود دارد و وقتی همه بچه‌ها در کنار هم هستند، محیط آن، چندان شلوغ به نظر نمی‌رسد.

اسباب‌بازی و تجهیزات: اسباب‌بازی‌های مهد برای نوباوگان و کودکان نوپا مناسب است و در قفسه‌هایی که به‌راحتی در دسترس بچه قرار دارد، چیده شده‌ است. تخت، نیمکت، میز و صندلی‌های مخصوص بچه‌ها وجود دارد و تجهیزات بیرونی، اسباب‌بازی‌های سواری کوچک، تاب و محوطه بازی در دسترس کودک است.

نسبت مراقبت‌کننده از کودک: در مهدکودک‌ها، نسبت مراقبت‌کننده از کودک برای نوباوگان از یک به سه و برای کودکان نوپا از یک به شش بیشتر نیست. اندازه گروه (تعداد بچه‌ها در یک اتاق) از شش نوباوه با دو مراقبت‌کننده و ۱۲ کودک نوپا با دو مراقبت‌کننده بیشتر نیست.

فعالیت‌های روزمره: برنامه روزانه اوقاتی را برای بازی فعال، بازی آرام، چرت زدن، غذای سبک و وعده‌های غذایی شامل می‌شود. این برنامه برای اینکه نیازهای فردی کودکان را برآورده کند، انعطاف‌پذیر است نه خشک. جو صمیمانه و حمایت‌کننده است و کودکان هرگز بدون نظارت رها نمی‌شوند.

تعامل بین بزرگسالان و کودکان: مراقبت‌کنندگان بی‌درنگ به ناراحتی نوباوگان و کودکان نوپا پاسخ می‌دهند، آنها را بغل می‌کنند، برای آنها آواز می‌خوانند، با آنها صحبت می‌کنند و برای‌شان کتاب می‌خوانند.

صلاحیت‌های مراقبت‌کننده: مراقبت‌کنندگان در زمینه رشد کودک، کمک‌های اولیه و ایمنی آموزش دیده‌اند.

روابط با والدین: در هر زمانی از والدین استقبال می‌شود. مراقبت‌کنندگان همیشه با والدین درباره رفتار و رشد کودکان صحبت می‌کنند.

چرا نباید مهد‌های ارزان را انتخاب کنیم؟
ورود بچه‌ها به مهدکودک‌های غیراستانداردی که نه‌تنها کمکی به رشد کودکان نمی‌کند بلکه آنها را با بحران‌های تازه‌ای هم مواجه می‌کند، تنها در کشور ما یک مشکل نیست. گزارش‌هایی که از مهدکودک‌های آمریکا و کانادا منتشر می‌شود، می‌گوید مهدهای این کشور‌ها اغلب در وضعیت نامناسبی قرار دارند و تنها 20 تا 25 درصد مهدکودک‌ها برای تقویت رشد روانشناختی نوباوگان و کودکان نوپا تجربیات مثبت و تحریک‌کننده ایجاد می‌کنند.

به گفته محققان، نوباوگان و کودکان خردسالی که به مهدکودکی باکیفیت پایین می‌روند در آزمون‌هایی که مهارت‌های شناختی و اجتماعی را ارزیابی می‌کند نمره پایینی می‌گیرند. پژوهشگرانی که این موضوع را بررسی می‌کنند، می‌گویند مهم نیست کودکی که به مهدکودک بد وارد می‌شود، از طبقه اجتماعی و اقتصادی متوسطی باشد یا اینکه در خانواده‌ای از طبقات محروم جامعه زندگی کند، از نظر آنها کودک در هر خانواده‌ای که باشد با وارد شدن به مهدکودک‌های غیراستاندارد چند پله از نردبان رشد پایین‌تر می‌افتد.

درحالی که تاثیر مخرب مهدکودک‌های بد بارها ثابت شده است، مهدکودک خوب در بعضی مواقع حتی می‌تواند جای خالی مراقبت‌های خانوادگی را هم پر کند. این مهدهای خوب و باکیفیت می‌توانند تاثیر منفی زندگی خانوادگی را کاهش دهند و به بچه‌هایی که در خانه استرس یا حتی فقر را تجربه می‌کنند، آرامش و فضای مناسب برای رشد هدیه کنند.