دوست خیالی کودک، چه شکلیه؟!(۱)

پسر ۵ ساله‌ای دارم که حدود ۲ ماه است دوستان خیالی زیادی را در ذهنش ساخته و مدام آنها را پرورش می‌دهد. او خیلی اوقات با آنها حرف می‌زند و آنها را مخاطب قرار می‌دهد. حتی وقتی می‌خواهد بیرون برود می‌گوید من نمی‌آیم چون دوستم تنها می‌ماند و وقتی بیرون هستیم برایش خرید می‌کند. اوایل من و پدرش این موضوع را جدی نمی‌گرفتیم. اما او تقریبا بیشتر دوستان واقعی‌اش را کنار گذاشته و تنها با آنها حرف می‌زند.

نکته مهم اینجاست که دوستان پسرم هر بار در سن و سال و شرایط متفاوتی هستند. با توجه به اینکه مربیان مهد پسرم اذعان دارند که او باهوش است حالا نگرانم که پسرم در دنیای واقعی نباشد و توهم یا مشکل روانی داشته باشد. من نمی‌دانم باید به این موضوع اهمیت ندهم یا برعکس، پر و بالش بدهم یا اینکه قاطعانه با او حرف بزنم. می‌خواهم بدانم اگر این موضوع طبیعی است تا چه زمانی نباید نگران باشم.


چه زمانی باید نگران شد؟ اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می‌گوید که دوست خیالی‌اش او را کنترل می‌کند یا دستورهایی برخلاف میلش می‌دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آنهاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می‌کنم حتما در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق‌تری قرار گیرد.

جو فراست: کودکان ۳ تا 5 ساله تفاوتی بین واقعیت و تخیل قائل نیستند. از نظر آنها هرچه به ذهن‌شان خطور کند، واقعی است. دقت کنید که در حدود 4سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک دوست خیالی می‌شوید که مدتی هم با شما و فرزندتان زندگی خواهد کرد. این دوست خیالی سلیقه‌اش مانند فرزندتان است، یعنی هرچه کودک شما دوست دارد مورد علاقه دوست خیالی او هم هست و هرچه فرزندتان نمی‌پسندد، دوست خیالی‌اش هم دوست ندارد. وقتی او مرتکب اشتباهی می‌شود آن را به گردن دوست خیالی او می‌اندازد؛ به شکلی که تصور می‌کند این دوست خیالی بوده که مرتکب این خطا شده است. وقتی با این دوست خیالی آشنا شدید به هیچ‌وجه تصور نکنید کودک‌تان دروغ گفتن را یاد گرفته بلکه این مرحله‌ای طبیعی از رشد و تکامل اوست که نشان‌دهنده غلبه بیشتر تصور و تخیل بر ذهن اوست؛ بنابراین در نظر داشته باشید که بدون آنکه این تصور و احساس‌ها را که برای فرزندتان واقعی هستند انکار کنید یا به تمسخر بگیرید، باید با نرمی و به تدریج تفاوت واقعیت با مسائل غیرواقعی را برای او بازگو کنید.

از این وضعیت سوءاستفاده نکنید
بدترین کار ممکن این است که او را به‌دلیل داشتن این دوست تنبیه کنید. با این کار، فضای بی‌اعتمادی و ناامنی را در رابطه خود و فرزندتان پایه‌گذاری می‌کنید. هیچگاه از موقعیت دوست خیالی کودک‌تان برای مجبور کردن فرزندتان به انجام کاری استفاده نکنید.

با دوستان واقعی آشنایش کنید
او را تشویق کنید که وقت خود را با دوستان واقعی بگذراند و لذت همبازی بودن با آنها را به او نشان دهید.

عذر و بهانه را قبول نکنید
به فرزندتان اجازه ندهید دوستانش را بهانه‌ای برای رفتارهای بد خود قرار دهد. از طریق برخورد با همین دوست خیالی، پیام خود را به فرزندتان برسانید؛ مثلا بگویید: «من واقعا از دست فلانی عصبانی هستم. مطمئنم اگر مادرش هم اینجا بود عصبانی می‌شد.» به او یاد دهید که راستگویی بهتر از دروغگویی است و هرکس باید مسئولیت کارهای خود را برعهده بگیرد و نباید کارهای نادرست خود را به گردن دیگران انداخت.

خوب به حرف‌هایش گوش دهید
به آنچه فرزندتان درباره دوست خیالی‌اش و گفته‌های او می‌گوید، خوب گوش کنید. این بهترین کار برای پی بردن به تفکرات و نگرانی‌های فرزندتان است. شاید فرزند شما نتواند درباره برخی مسائل راحت صحبت کند.

ادامه دارد...