قرص مدروکسی پروژسترون مانع بارداری است؟

سوال مخاطب نی نی بان: آیا مصرف قرص مدروکسی پروژسترون از رو ۱۵ قاعدگی به مدت ۱۰ شب مانع از تخمک گذاری می شود؟

پاسخ دکتر مرجان قاجار، جراح، متخصص زنان، زایمان و نازایی:

خیر دوست عزیز، برای تنطیم پریود و همچنین کمک به حمایت از بارداری تجویز می شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
مدروکسی پروژسترون (Medroxyprogesterone) از داروهای حاوی هورمون زنانه است که به منظور درمان مشکلاتی مثل قطع قاعدگی، درمان سرطان سینه و پیشگیری از بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنظیم سیکل قاعدگی از اصلی‌ترین دلایل مصرف این دارو می‌باشد.
تهوع، کاهش وزن، ورم پا و لکه‌بینی برخی از عوارض این دارو است.
اختلال در هورمون زنانه (پروژسترون) می‌تواند یکی از عمده‌ترین دلایل آمنوره یا همان قاعدگی نامنظم باشد. قطع قاعدگی به نوبه خود برای خانم‌ها نگران‌کننده است چرا که حاکی از وجود اختلال در هورمون‌های جنسی است.
این اختلال روی باروری تاثیر داشته و ممکن است باردار شدن را به تاخیر بیاندازد. قطع شدن قاعدگی به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق افتد. گاه داشتن یک تغذیه نادرست باعث تغییر سطح هورمون‌ها شده و در قاعدگی ماهانه اختلال ایجاد می‌کند.
مشکلات غده هیپوتالاموس، بالا رفتن سطح هورمون مردانه، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، بی‌اشتهایی یا ورزش شدید و در نهایت بارداری هم می‌تواند از دلایل قطع قاعدگی باشد.

به طور کلی دو نوع قطع قاعدگی وجود دارد
- قطع قاعدگی اولیه: زمانی که یک دختر تا سن ۱۵ سالگی (یا ظرف مدت ۵ سال از اولین نشانه‌های بلوغ) دوره قاعدگی را تجربه نکرده است.
- قطع قاعدگی ثانویه: زمانی که یک دختر یا زن دوره قاعدگی داشته است اما پس از آن برای حداقل ۳ ماه، قاعدگی او متوقف شده است.

درمان قطع قاعدگی
اگر این فقدان قاعدگی بیشتر از سه ماه به طول بیانجامد بهترین کار مراجعه به پزشک و استفاده از درمان‌های دارویی در این زمینه است. پزشک متخصص زنان بعد از گرفتن شرح حال بیمار و انجام برخی از آزمایشات داروی مناسب را برای وی تجویز می‌کند.
مصرف این داروها به کنترل سطح غیرطبیعی هورمون‌ها کمک می‌کند. در کنار درمان دارویی استفاده از یک رژیم غذایی مناسب به همراه ورزش و دوری از استرس می‌تواند به روند درمان کمک کند.

مدروکسی پروژسترون چیست؟
مدروکسی پروژسترون (Medroxyprogesterone) از داروهای حاوی هورمون زنانه است که به منظور درمان آندومترویوز (رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم)، پیشگیری از بارداری، سندروم تخمدان پلی کیستیک و درمان موقت سرطان پستان در خانم‌های یائسه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در برخی موارد این دارو برای درمان اختلالات جنسی و سرطان پروستات در مردان نیز تجویز می‌شود؛ اما اصلی‌ترین علت مصرف مدروکسی پروژسترون تنظیم سیکل قاعدگی و بهبود اختلالات مربوط به هورمون‌های جنسی است.

نام‌های تجاری
Provera , Depo-Provera , Depo-Provera Contraceptive , Amen

موارد مصرف
درمان قطع قادعدگی
درمان ناباروری

عوارض
تهوع، کاهش وزن، ورم پا، حساس شدن پستان‌ها، پرمویی، ریزش مو، قاعدگی نامنظم یا لکه‌بینی، افسردگی، بی‌خوابی، لخته شدن خون در پا، اختلالات دستگاه گوارش، تغییر میل جنسی، آکنه، کهیر، و افزایش قند خون.

اختلال دارویی
کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، ریفامپین، وارفارین

مقدار و نحوه مصرف مدروکسی پروژسترون
میزان دقیق مصرف این دارو در افراد مختلف متفاوت بوده و باید حتما توسط پزشک تعیین گردد. به طور معمول به مدت ۱۰ روز این قرص را مصرف می‌کنند و بعد از آن، از ۲ تا ۱۰ روز بعد خونریزی اتفاق می‌افتد. پس از این روال پزشک می‌تواند برای ناباروری داروهای مربوطه را تجویز کند.

نکاتی که در ارتباط با مصرف این دارو باید بدانید
- از این دارو همراه داروهای دیگری برای تحریک بارداری استفاده می‌شود.
- قرص مدروکسی پروژسترون برای مدت زمان کوتاه و در شرایط خاص تجویز می‌شود.
- توصیه می‌شود از این دارو در دوران بارداری استفاده نشود.
- در صورت داشتن سابقه حساسیت به دارو قبل از مصرف موارد را به اطلاع پزشک برسانید.
- در صورت ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، اختلال کبدی، خونریزی واژن و سقط جنین این دارو نباید مصرف شود.
- مصرف این دارو بدون تجویز پزشک اصلا توصیه نمی‌شود.
- چنانچه طی مصرف این دارو دچار علائمی مثل اختلال بینایی، ضعف ناگهانی، عدم هماهنگی، اشکال در تکلم، سردرد، درد ساق پا، کوتاهی تنفس، درد قفسه سینه، تغییر در الگوی خونریزی واژینال، زردی پوست، تورم در اندام‌ها، راش و افسردگی شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- احتمال خونریزی لثه با مصرف داروی مدروکسی پروژسترون وجود دارد.
- در صورت قطع قاعدگی یا شک به بارداری به پزشک اطلاع دهید.
- طی مصرف این دارو توصیه می‌شود هنگام خروج از منزل تا حد امکان زیر نور خورشید قرار نگیرید و در صورت قرار گرفتن از عینک‌های آفتابی یا پوشش مناسب استفاده نمایید.
- اندازه‌گیری فشار خون در فواصل منظم حین درمان ضروری است.
- در صورت داشتن بیماری‌هایی مثل دیابت ، صرع و میگرن دارو را با احتیاط مصرف کنید.
- در زنانی که از این دارو برای جلوگیری از بارداری استفاده نموده‌اند، به طور متوسط تا ۱۰ ماه پس از قطع مصرف، امکان باروری وجود ندارد.
- دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
علاوه بر استفاده از درمان‌های دارویی برای درمان قطع قاعدگی می‌توان از روش‌های خانگی هم که تا حدی تاثیرگذار هستند استفاده کرد. لینک‌های زیر در این زمینه کمک‌کننده هستند.

رازیانه
دکتر امیرهومن کاظمی، متخصص طب سوزنی و گیاهان دارویی رازیانه حاوی استروژن گیاهی (فیتو استروژن) است که همان هورمون زنانه محسوب می‌شود، بنابراین مصرف آن در اختلالات قاعدگی نظیر تاخیر در قاعدگی، قطع قاعدگی یا برخی اختلالات تخمدان مفید است و باعث برقراری قاعدگی می‌شود.
مصرف رازیانه در از بین بردن علائم پس از یائسگی مانند گرگرفتگی، خشکی و ضعف مفید است. رازیانه به همراه گل ساعتی در درمان یائسگی زودرس نیز اثربخش است.
به دلیل اثر ضد اسپاسم آن در کاهش دردهای قاعدگی و دردهای گوارشی نیز می‌تواند استفاده شود. برخی مطالعات تاثیر آن رادر افزایش ترشح شیر مادر نیز نشان داده است.
رازیانه یکی از گیاهان دارویی مفید در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) است. کسانی که از نفخ رنج می‌برند، می‌توانند اثر مفید رازیانه در کاهش این مشکل را تجربه کنند.
ریشه رازیانه دارای مواد موثری است که باعث جلوگیری از انسداد عروق می‌شود، به این منظور باید جوشانده ریشه رازیانه را مصرف کرد.

خواص دیگر رازیانه
رازیانه برای پوست نیز خواصی مفید دارد. می‌توانید مخلوطی از پودر رازیانه، گلاب و روغن بادام را به صورت ماسک روی پوست صورت خود قرار دهید که باعث شفافیت و شادابی پوست می‌شود. این گیاه می‌تواند اثرات آرامبخشی نیز داشته باشد.
همچنین به دلیل اثرات ضد التهابی آن غرغره دمکرده رازیانه برای درمان آفت‌ها و التهاب لثه مفید است. مصرف ترکیبات رازیانه و کاکل ذرت در دفع سنگ‌های کلیوی نیز مفید است. دمکرده رازیانه در درمان سرفه‌های خلط‌دار بویژه در اطفال می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مخلوط رازیانه، سکنجبین، عسل و عناب در درمان یبوست نیز می‌تواند مفید باشد. البته مصرف طولانی مدت رازیانه حتما باید زیر نظر پزشک باشد. مصرف زیاد آن ممکن است باعث حساسیت شود. مصرف آن در دوران بارداری نیز ممنوع است.
مصرف زیاد رازیانه برای آقایان توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است کاهش میل جنسی را به دنبال داشته باشد.

پاپایا
اختلالات زمانی چون دیرکرد یا جلو افتادن قاعدگی در زنان یکی از دردسرهای بانوانی به شمار می‌رود که عادت ماهانه مشخص و مرتبی ندارند. گفته می‌شود «پاپایا» می‌تواند تا حدود زیادی این مشکل را برای آنها برطرف کند.
پاپایا سرشار از ویتامین A، کلسیم است و منبع خوبی از پتاسیم است. همچنین حاوی ویتامین B در شکل اسید فولیک، ویتامین B-6، ویتامین B-1 و ریبوفلاوین. این ویتامین ها و مواد معدنی پاپایا را یک خوردنی فوق العاده عالی کرده است، که از بیماری های متعدد پیشگیری میکند.
پاپایا همچنین حاوی مقدار زیادی فیبراست، که به جلوگیری از یبوست کمک می کند و هضم دهنده خوبی است. شما همچنین می توانید از پاپایا در رژیم غذایی کاهش وزن خود استفاده کنید چون کم کالری، سرشار از فیبر و غنی از ویتامین است.
خواص ضد التهابی آن مشخص شده است، درد را کاهش می دهد اگر از ورم مفاصل و پوکی استخوان رنج می برید برایتان خوب است. همچنین، پاپایا دارای سطوح بالای ویتامین C است که، برای افزایش ایمنی بدن ضروری است.
حتی دانه پاپایا دارای خواص ضد باکتری است .برای جلوگیری از نارسایی کلیه، پاکسازی کبد و دفع سموم مفید است.

تاثیر پاپایا بر قاعدگی
دکتر سینگال، مشاور ارشد در بخش زنان و زایمان دردهلی نو در این باره بیشتر توضیح می دهد که چگونه پاپایا چرخه قاعدگی را تنظیم میکند: پاپایای خام حاوی مقدار زیادی گرما است که در تحریک تولید استروژن در بدن موثراست، که به دوره های قاعدگی کمک زیادی میکند.
خام آن، به افزایش جریان خون در دوران قاعدگی کمک کرده و مناسب عضلات رحم است." بر این اساس میتوان با استفاده از آن عادت ماهانه را روند طبیعی وایده آل نزدیک کرد.
خام این میوه تاثیرش زیادتر است راه های مختلفی برای مصرف خام این میوه وجود دارد، مثلا بعنوان سالاد استفاده کنید.