آیا فیبروم باعث نازایی میشود؟

فیبروم‌ها، توده‌های خوش‌خیم رحمی هستند که معمولا در پی درد شکمی، بزرگ شدن شکم یا خونریزی‌های بیش از حد طبیعی در برخی زنان جوان با استفاده از سونوگرافی قابل تشخیص هستند.

اگرچه همه پیامدهای آن ممکن است در یک فرد بروز نکند اما گاهی با علائمی چون انسداد مجاری ادراری و فشار به روده‌ها و یبوست، قابل افتراق و تشخیص خواهند بود.فیبروم‌ها یکی از علل مهم نازایی به شمار می‌روند و در سنین باروری یعنی ۱۸ تا ۴۵ سالگی شیوع بیشتری دارند.

جراحی لازم است یا نه؟

اگر اندازه فیبروم کوچک باشد و به‌طور ناگهانی و بدون داشتن علائم در سونوگرافی تشخیص داده شود در صورتی که موجب نازایی نشده باشد به طور معمول نیاز به جراحی ندارد اما در موارد ناباروری یا وجود علائم شدید یکی از مسیرهای درمانی برداشتن فیبروم تشخیص داده شده با جراحی است که امروزه با وجود لاپاروسکوپی پیشرفته روند درمان دقیق‌تر و کم‌عارضه‌تر خواهد بود.

بیماری‌ای که در سنین بالا شایع‌تر است

عامل به وجود آمدن فیبروم‌های رحمی برخی ناشناخته و برخی وراثتی است.در عوامل وراثتی یکسری اختلالات کروموزومی و ژنتیک در مادر مبتلا به فیبروم موجب انتقال و به ارث رسیدن بیماری به فرزند می‌شود. این روند در نسل‌های آینده نیز قابل بروز است.با افزایش سن و بیشتر در سنین بالای ۳۵ سال این بیماری شیوع بیشتری دارد و حتی در صورت جراحی و برداشتن آن باز هم امکان بازگشت و عود مجدد فیبروم وجود دارد. به همین دلیل پیوسته به بیماران تذکر می‌دهیم که احتمال عود مجدد فیبروم ممکن است و اگر بیمار در سنین یائسگی باشد با این احتمال و مشاهده عود مجدد جراح مجبور به خارج کردن رحم بیمار می‌شود.

در زمان بارداری با فیبروم چه باید کرد؟

فیبروم از آنجایی که یک توده رحمی محسوب می‌شود و می‌تواند حفره رحم را پر و امکان رشد جنین را از فرد سلب کند به همین دلیل یکی از علل مهم سقط جنین محسوب می‌شود. در صورت تشخیص فیبروم پیش از بارداری توصیه به برداشتن آن است اما در صورت تشخیص آن هنگام بارداری جراح زنان و زایمان اندازه فیبروم را با سونوگرافی به طور مکرر بررسی می‌کند. حدود یک‌سوم بیماران در زمان بارداری با افزایش حجم و بزرگی فیبروم مواجه می‌شوند، در یک‌سوم موارد با کاهش اندازه و یک‌سوم باقی مانده نیز هیچ تغییری در اندازه فیبروم حین بارداری به وجود نمی‌آید.

زایمان طبیعی برای این افراد بهتر است

در هر صورت برداشتن فیبروم حین جراحی سزارین به دلیل پرخون بودن دیواره رحم، توصیه نمی‌شود و مخاطره‌انگیز است. بهتر است با گذشت ۶ ماه پس از زایمان و متعادل شدن سطوح هورمونی بدن در صورتی که ارزیابی سونوگرافی شرایط را برای جراحی مناسب اعلام کرد، اقدام به خارج کردن آن کنیم.

مدت زمان جراحی در فیبروم‌ها بستگی به تعداد، اندازه و میزان دسترسی به ناحیه مبتلا دارد و از آنجایی که در جراحی‌های لاپاروسکوپی امکان لمس ضایعه وجود ندارد و تشخیص عمق توده دشوار است در مجموع مدت زمان جراحی بیشتر از موارد جراحی باز است ولی در کل زمان در اینگونه جراحی‌ها متغیر بوده و بنا به تبحر و توان تخصص جراح متفاوت است. در اینجا زمان برای ما مهم نیست بلکه کاهش آسیب بافتی و دقت در خارج کردن صحیح و دقیق و کامل توده مورد نظر مهم‌ترین هدف در این جراحی به‌شمار می‌رود.

شیوه‌های جراحی

برداشتن میوم یا فیبروم‌های رحمی به وسیله تکنیک میومکتومی با لاپاروسکوپ یکی از روش‌های خوبی است که به جای یک برش 15-14 سانتی‌متری با 3 تا 4 سوراخ کوچک روی جدار شکم با وجود بزرگ‌‌نمایی بسیار خوب دوربین آندوسکوپ این امکان وجود دارد که جراح تمام عروق منتهی به فیبروم را تک‌به تک قطع کرده و فیبروم را از رحم جدا کند.

اگرچه بخیه زدن حین لاپاروسکوپی به دلیل اینکه دست جراح خارج از محل بخیه زدن است بسیار دشوار بوده ولی با وجود آموزش‌ها و تجربه‌های به دست آمده توسط یک جراح لاپاروسکوپیک این شرایط به گونه‌ای مورد قبول و موفق است که برش‌ها را به دقت اعمال کرده و سوزن و نخ بخیه را از راه سوراخ کوچک وارد حفره شکمی کند و به این ترتیب بخیه‌های مناسب را پی در پی گره بزند. برخی‌ها ممکن است بعد از چند بار بارداری و زایمان به فیبروم مبتلا شوند که این مسئله به عواملی که قبلا ذکر شد از جمله وراثت و عوامل ناشناخته مرتبط است.

چرا لاپاروسکوپی اینقدر محبوب است

امروزه جراحی‌های لاپاروسکوپی در زنان کمک‌های فراوانی به پیشبرد اهداف درمان و به دست آوردن نتایج مناسب درمانی کرده است. مشاهده دقیق و نزدیک بافت هدف و عروق مرتبط با واسطه وجود دوربین‌هایی که قادر به بزرگ‌نمایی خوب هستند، نقش اثرگذاری در نتیجه مناسب درمانی دارد. لاپاروسکوپی علاوه بر کاربردی بودن در جراحی‌های فیبروم و میوم‌های رحمی و آندومتریوز در خارج کردن رحم و تخمدان‌ها در سنین یائسگی نیز بسیار خوش‌نتیجه است.

در موارد نیاز به عمل جراحی هیسترکتومی از آنجایی که خارج کردن رحم و ضمائم آن در جراحی باز پیامدهای زیاد و سختی به ویژه از نظر نقاهت و التیام دارد به خصوص در خانم‌هایی که از نظر توده چربی شکمی چاق محسوب می‌شوند، بهترین اقدام عمل جراحی لاپاروسکوپی است.

در حالت جراحی باز برشی به مراتب بزرگ‌تر از برش سزارین نیاز است و وجود چربی‌های شکمی کار را دشوار می‌کند اما در لاپاروسکوپی با 4سوراخ کوچک یک‌ سانتی‌متری روی شکم، بیمار 24 ساعت پس از جراحی مرخص شده و 2 روز بعد از آن به کار و زندگی روزمره خود ادامه می‌دهد.

این جراحی در موارد سرطان‌های رحم، دهانه رحم و خونریزی‌های نامرتب مرتبط با رحم و در سایر موارد از جمله کیست‌های تخمدان از جمله درموئید (کیست جدار تخمدان) و هموراژیک یا خونریزی‌‌دهنده به ویژه در خانم‌های جوان با لاپاروسکوپ موثر است. از سوی دیگر در موارد بارداری‌های خارج رحمی و برخی از موارد نازایی منشا گرفته از انسداد لوله رحمی یا پیچش یا تورم لوله‌ها یا کیست‌های کوچک و ریز می‌توان از روش لاپاروسکوپی بسیار بهره گرفت.