۸۶۰۷۹
۴۷۹۲
۴۷۹۲
پ

تاریخچه لقاح مصنوعی، دانستنی‌ها

آمارهای جهانی نشان می دهد حدود ۴۰ درصد از علل ناباروری به مشکل در مردان و ۴۰ درصد آن نیز به زنان مربوط می شود.

بررسی های انجام شده حاکی از آن است که میزان ناباروری در کشور به ۲۰.۲ درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر می توان گفت به طور میانگین در کل کشور یک زوج از هر پنج زوج با مشکل ناباروری مواجه است.

دکتر محمدمهدی آخوندی، رئیس پژوهشکده و مرکز فوق تخصصی ابن سینا با اشاره به عوامل مختلف تاثیرگذار در ناباروری زوج ها می گوید: آمارهای جهانی نشان می دهد حدود ۴۰ درصد از علل ناباروری به مشکل در مردان و ۴۰ درصد آن نیز به زنان مربوط می شود. در ۱۵ درصد موارد نیز عوامل مشترک در زوج ها به ناباروری منجر می شود و این در حالی است که در ۵ درصد موارد نیز علل ناباروری ناشناخته است. محققان بر این باورند که در کشور ما عامل ناباروری مردان در مقایسه با زنان بیشتر است. بررسی ها و اقدامات لازم برای ارائه آمار دقیق و مستند در این زمینه آغاز شده است که در آینده ای نزدیک اطلاعات دقیق در این باره ارائه خواهد شد.

زمان را از دست ندهید
به گفته دکتر آخوندی، سن بیست تا سی ودو سالگی بهترین زمان برای بارداری است و میزان ناباروری در این گروه از دیگر گروه های سنی پایین تر است. در این سنین میزان ناباروری حدود ۱۶ درصد است، اما با افزایش و کاهش سن باروری از این محدوده، میزان ناباروری افزایش پیدا خواهد کرد. علاوه بر این باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که میزان موفقیت در درمان ناباروری نیز با سن رابطه مستقیمی دارد؛ چنانچه اگر سن افراد کمتر از ۲۰ سال یا بیشتر از ۳۲ سال باشد، میزان موفقیت در درمان نیز به مراتب کمتر خواهد بود. رئیس پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی در تعریف ناباروری می گوید: به طور کلی به زوج هایی که یک سال پس از ازدواج بدون استفاده از وسایل یا داروهای پیشگیری کننده، صاحب فرزند نشده باشند، نابارور گفته می شود که تقریبا احتمال ابتلا به ناباروری در هر دو زوج با هم برابر است و لازم است پس از یک سال از ازدواج موضوع ناباروری پیگیری شده و نسبت به درمان اقدام شود.

پیشرفت درمان های ناباروری
تحول در درمان و استفاده از روش های کمک درمان ناباروری مانند IVF ، IUI و ICSI در دو دهه اخیر در بسیاری از علوم مربوط موفقیت های زیادی را به همراه داشته است. نخستین لقاح خارج رحمی به عنوان یکی از راهکارهای درمانی موفق در درمان ناباروری حدود ۳۵ سال پیش انجام شد و پس از آن استفاده از این روش در درمان ناباروری مورد توجه قرار گرفت و گسترش یافت. استفاده از دارو یا انجام جراحی از سال ها پیش متداول بوده است و خوشبختانه بسیاری از زوج ها پس از درمان های ناباروری صاحب فرزند می شوند. یکی از روش های مطرح در درمان ناباروری لقاح آزمایشگاهی یا لقاح خارج رحمی است. در این روش تخمک های بالغ از تخمدان ها برداشته شده و در محیط آزمایشگاه به کمک اسپرم بارور می شود و در مرحله بعد سلول تخم در داخل رحم مادر قرار می گیرد.

باید صبر و حوصله داشته باشید
در حقیقت این روش ها از پیشرفته ترین و موثرترین روش های کمک باروری است که با استفاده از تخمک مادر و اسپرمی که از پدر گرفته شده است به تولد فرزند منجر می شود. میزان موفقیت این روش به عوامل متعددی از جمله سن مادر و همچنین علت ناباروری بستگی دارد؛ البته استفاده از این روش های درمانی در عین حال که می تواند در درمان ناباروری با موفقیت زیادی همراه باشد، معایبی نیز دارد. یکی از معایب مهم روش های کمک درمانی ناباروری زمانبر بودن و پر هزینه بودن این روش هاست. همچنین این درمان ها روشی تهاجمی است که در مراحل اولیه برای بیماری که تحت درمان قرار می گیرد، محدودیت های احتمالی را نیز می تواند به همراه داشته باشد. بنابراین پزشکان و متخصصان توصیه می کنند افرادی که برای درمان ناباروری به مراکز درمانی مراجعه می کنند صبر و حوصله زیادی داشته باشند و در صورتی که در مراحل اولیه موفق نشدند دلسرد و ناامید نشوند و همچنان درمان را ادامه دهید. در بعضی موارد با توجه به این که برای افزایش احتمال موفقیت و به نتیجه رسیدن در فرآیند درمان، بیش از یک جنین در رحم مادر کاشته می شود، استفاده از این روش به چند قلوزایی منجر می شود.

جای خالی بیمه ها در درمان ناباروری
اگر زوجی که گرفتار ناباروری است بخواهد قدم به حیطه درمان بگذارد در قدم اول باید حدود چهار میلیون تومان کنار بگذارد و به یک مرکز درمانی مراجعه کند. درمان ناباروری از جمله روش هایی است که هزینه بالایی دارد و این هزینه ها موجب می شود بعضی از زوج ها از ادامه درمان صرف نظر کنند. بسیاری از افراد به علت هزینه های بالای درمان، امکان استفاده از خدمات درمان ناباروری را ندارند. سازمان های بیمه گر پرداخت هزینه های مربوط به ویزیت پزشک، آزمایشگاه، رادیولوژی و سونوگرافی را تقبل می کنند و این در حالی است که یک دوم تا یک سوم این هزینه ها مربوط به داروهایی است که بتازگی زمزمه هایی در مورد قرار گرفتن این داروها زیر چتر بیمه شنیده می شود. مدتی پیش سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از پوشش بیمه ای ده قلم از داروهای درمان ناباروری خبر داد که سر و صدای زیادی را در حوزه سلامت به راه انداخت و بر لب بسیاری از افرادی که با این مشکل مواجه هستند لبخندی نشاند، اما با فرض اجرایی شدن این پوشش بیمه ای همچنان روش های درمان ناباروری مانند IVF یا IUI در انتظار توجه بیمه گذارهاست. گرچه نیمی از زوج های نابارور در مراحل اولیه درمان صاحب فرزند می شوند، اما نیمی دیگر باید دست به دامان درمان های کمکی شوند که باید برای آن هزینه سنگینی را بپردازند. احتمال بارداری در نخسیتن مرحله درمان حدود ۳۰ درصد است و این احتمال وجود دارد که زوجی در این مرحله از درمان به نتیجه نرسد. با این حال بعضی از افراد به علت هزینه های بالا، درمان را نیمه کاره رها می کنند.

ثبت ۵ میلیون نوزاد در پرونده لقاح خارج رحمی
به طور کلی وجود هرگونه اختلال در لوله های رحمی یا انسداد لوله رحم، ناتوانی اسپرم در بارورسازی تخمک، ناتوانی تخمدان ها در آزادسازی تخمک، غیرطبیعی بودن رحم، ابتلا به بیماری آندومتریوز یا وجود تومورهای فیبروییدی در رحم از جمله مهم ترین دلایل ناباروری است که موجب می شود این روش های درمانی ناباروری یا کمک به باروری در دستور روند درمان قرار گیرد. البته باید توجه داشت وقتی این روش های درمان در دستور کار قرار می گیرد الزاما به این معنی نیست که زوج ها حتما به موفقیت می رسند، بلکه باید توجه داشت سن زوج ها و میزان سلامت تولید مثلی زوج ها در این روند درمانی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.

علاوه بر این علت ناباروری نیز مهم است و بر این اساس موفقیت درمان یک بیمار نسبت به بیمار دیگر متفاوت خواهد بود. از آغاز به کارگیری این روش درمانی تا به امروز که ۳۵ سال از آن روز می گذرد، پنج میلیون نوزاد به روش لقاح آزمایشگاهی یا خارج رحمی متولد شده اند که در سال های اخیر با توجه به پیشرفت های به دست آمده در تشخیص و درمان ناباروری تولد نوزادانی که به روش خارج رحمی لقاح شده اند، روند صعودی داشته است.

داستان لوئیس؛ اولین نوزاد حاصل از لقاح مصنوعی
لوئیس یک کارمند ساده در اداره پست شهر بریستول در انگلستان است. او هر روز همراه همکاران خود به دسته بندی نامه های دریافتی و ارسالی می پردازد، اما لوئیس سی و پنج ساله از یک جهت با تمام همکاران خود متفاوت است و به همین دلیل هرازگاهی، خبرنگاری برای گفت وگو با او مراجعه می کند. ماجرا از سال ۱۳۵۶ خورشیدی آغاز شد. یک زن و شوهر جوان با نام جک و لسلی براون، حدود ۹ سال بود که نمی توانستند بچه دار شوند. پزشکان دلیل این مساله را مسدود بودن لوله های تخمدان زن می دانستند. با این حال این زوج جوان، امید خود را از دست نداده و برای بچه دار شدن به پزشکان متعددی مراجعه می کردند. این زن و شوهر در نهایت به نزد دکتر پاتریک استپتیو رفتند. دکتر استپتیو سال ها بود همراه دکتر رابرت ادواردز در زمینه لقاح خارج رحمی روی حیوانات کار می کرد، اما تا آن موقع به دلیل برخی محدودیت ها نتوانسته بود این شیوه را روی انسان پیاده کند.

بالاخره در روز سه شنبه سوم مرداد ۱۳۵۶ خورشیدی، فرآیند لقاح خارج رحمی برای خانم براون آغاز شد. ابتدا دکتر استپتیو با استفاده از دستگاه لاپاروسکوپ، یک تخمک را از تخمدان خانم براون خارج کرد و سپس آن را با اسپرم آقای براون ترکیب کرد. پس از آن که تخم بارور شد، دکتر ادواردز آن را در محلول ویژه ای که مواد مورد نیاز برای تقسیم سلولی را برای تخم باور شده فراهم می کرد، قرار داد. حدود چهار تا پنج روز بعد، تخم مذکور چند بار تقسیم سلولی شده و به این ترتیب ۶۴ سلول به وجود آمده بود. در مرحله بعدی این تخم بارور شده دوباره در رحم خانم براون قرار گرفت. پس از گذشت چند روز مشخص شد این تخم بارور با موفقیت توانسته به دیواره رحم بچسبد، اما آیا این آزمایش می توانست پایانی موفقیت آمیز داشته باشد؟ دکتر استپتیو و ادواردز همراه این زن و شوهر جوان باید هفته ها و ماه ها منتظر می ماندند تا نتیجه کار خود را مشاهده کنند؛ نتیجه ای که می توانست تحولی در دنیای باروری و نیز حوزه زنان و زایمان ایجاد کند.

ساعت ۱۱ و ۴۷ دقیقه (به وقت محلی) روز سه شنبه سوم مرداد ۱۳۵۷ خورشیدی انتظارها پایان یافت. خانم براون به علت فشار خون بالا مجبور شد ۹ روز زودتر فرزند خود را از طریق عمل سزارین به دنیا آورد. نوزاد ۲.۶۱ کیلوگرمی او به دنیا آمد. نام این دختر را لوئیس گذاشتند. نوزاد هنگام تولد سالم بود، اما جامعه علمی آن روزگار که ناباورانه به این تولد می نگریست، منتظر بود تا شاید اخبار ناخوشایندی از وضع این نوزاد در آینده بشنود، اما این انتظار بیهوده بود!لوئیس همانند سایر کودکان رشد کرد و بزرگ شد؛ البته در مدرسه با رفتاری متفاوت از سوی دوستانش مواجه شد. همه او را به چشم موجودی که در آزمایشگاه متولد شده بود، می دیدند. او هنوز هم از آن دوران به عنوان روزهای تنهایی خود یاد می کند، اما دیری نپایید که پدر و مادرش صاحب دختری دیگر به همین روش شدند و به این ترتیب تنهایی لوئیس هم پایان یافت. همچنین سال ها بعد لوئیس ازدواج کرد و اکنون صاحب دو فرزند است. جالب اینجاست که هر دو فرزند او به شیوه طبیعی به دنیا آمدند. لوئیس همانند بسیاری از مردم، هر روز کار و اوقاتی را در کنار خانواده اش سپری می کند، اما به هر حال تولد او را باید سرآغاز تحولی شگرف در درمان ناباروری دانست؛ تحولی که امید را در دل بسیاری از زوج های نابارور برافروخته و البته تا امروز به تولد میلیون ها نوزاد انجامیده است.

پیشگامان لقاح مصنوعی
دکتر رابرت ادواردز (فیزیولوژیست) و دکتر پاتریک استپتیو (متخصص زنان و زایمان) از سال ۱۳۴۵ خورشیدی پژوهش های خود را برای لقاح مصنوعی آغاز کردند. تحقیقات آنها تا سال ها تنها روی حیوانات محدود می شد. اجرایی کردن این شیوه روی انسان، دشواری های خاص خود را داشت و البته برخی تعصبات شدید در آن روزگار درباره بارورسازی تخمک در خارج از بدن مادر، کار را برای این دانشمندان سخت تر می کرد. به هر حال ۱۲ سال پس از آغاز این مطالعات، نخستین نوزاد انسان با این شیوه به دنیا آمد. امروزه لقاح خارج رحمی به عنوان یکی از درمان های اصلی و پیشتاز در زمینه ناباوری در دنیا شناخته می شود. آمارها نشان می دهد حدود ده درصد از زوجین در سراسر جهان قادر به فرزندآوری نیستند و البته هرساله صدها هزار نفر از شیوه لقاح مصنوعی برای باروری استفاده می کنند. همچنین برخی دیگر از آمارها نشان می دهد تاکنون حدود پنج میلیون نوزاد با استفاده از این شیوه متولد شده اند. همچنین به پاس ابداع شیوه باروری مصنوعی و البته مقاومت در برابر محدودیت هایی که تا آن زمان در برابر این شیوه قرار داشت، جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۲۰۱۰ به دکتر ادواردز تعلق گرفت
پ
منبع: جام جم

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

مشاوره ویدیویی

    • اخبار داغ
    • جدیدترین
    • پربیننده ترین
    • گوناگون
    • مطالب مرتبط

    برای ارسال نظر کلیک کنید

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «نی نی بان» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.