بارداری و حس بویایی، عوامل موثر

حس بویایی بە ما اطلاعاتی در مورد محیط اطراف می دهد، از خطرهای شیمیایی و غذای فاسدشده آگاهمان می کند و حتی گاهی سبب بە وجود آمدن ارتباط عاطفی با جنس مخالف یا بین مادر و فرزند می گردد…

حس بویایی بە ما اطلاعاتی در مورد محیط اطراف می دهد، از خطرهای شیمیایی و غذای فاسدشده آگاهمان می کند و حتی گاهی سبب بە وجود آمدن ارتباط عاطفی با جنس مخالف یا بین مادر و فرزند می گردد…

در مورد تغییرات حس بویایی در بارداری چه می دانید؟ بیایید چند مطالعه را با هم بررسی کنیم.

مطالعه هایی کە در سال های ۱۹۷۸ و ۱۹۹۴ روی جمعیت قابل توجهی از اشخاص آمریکایی انجام شد (به ترتیب ۲/۱ میلیون و ۴۲ هزار نفر)، نشان داد حس بویایی با افزایش سن کاهش می یابد همچنین بویایی در خانم ها بهتر از آقایان است.

اخیرا نتایج مطالعه تازه و جالبی روی جمعیت۲۵۰ میلیون نفری اسپانیا انتشار یافته کە در آن روی مشخصات حس بویایی نسبت بە ۴ بوی مختلف (گل رز، موز، عطر و گاز طبیعی) تحقیق شده است. برائ بررسی حس بویایی، از شرکت کنندگان در مورد اینکه آیا می دانند بویی کە حس می کنند (تشخیص بو) چیست (حافظه بو) و نام بوی موردنظر (تشخیص نوع بو) سوال شد. نتایج نشان داد تشخیص وجود بو و نوع آن تا ۶۰ سالگی افزایش و پس از آن کاهش می یابد. جالب آنکه زنان نسبت بە مردان در هر ۳ سوال نمره های بهتری گرفتند. این مطالعه ثابت کرد عادت ماهیانه تاثیری بر حس بویایی زنان ندارد ولی در بارداری تشخیص بو کاهش می یابد و سیگاری بودن یا قرارگرفتن در معرض مداوم بوهای مضر حس بویایی را کاهش می دهد.

تغییرات حس بویایی در بارداری احتمالا بیشتر بە تغییرات حساسیت مخاط بینی مربوط است و ربطی بە تغییر واقعی درک بو ندارد ولی این مطالعه نشان می دهد زنان طی بارداری در معرض کاهش تشخیص وجود بو و حافظه بویایی می باشند ولی این نتایج در مطالعه های دیگر ثابت نشده است.

● در ۳ ماهه اول خانم های باردار بوها را با شدت بیشتری حس می کنند
نتایج یک مطالعه دیگر کە فقط حس بویایی زنان باردار را با زنان تازه زایمان کرده و زنان غیرباردار مقایسه کرده است، نشان می دهد طبق اظهارات خانم های باردار، دوسوم آنها حس بویایی قوی تری دارند. در یک سوم حس بویایی تغییری نمی کند و در تعداد بسیار کمی این حس ضعیف تر می گردد ولی وقتی این اظهارات در مطالعه بررسی قرار شد، مشخص شد زنان باردار در تشخیص بو بهتر از اشخاص غیرباردار نیستند ولی بە نظر می رسد بە خصوص در ۳ ماهه اول، بوها را با شدت بیشتری نسبت بە خانم های غیرباردار احساس می کنند و بوها برائشان ناخوشایند تر از اشخاص غیرباردار است. با پیشرفت بارداری و در ۳ ماهه سوم، خانم های باردار احساس خوشایندی تری نسبت بە بعضی بوها مثل بوی میوه ها پیدا می کنند. بە نظر می رسد اثر بارداری بر حس بویایی در ۳ ماهه اول شدیدتر است ولی ظاهرا این تغییر تاثیری بر رفتار خانم های باردار ندارد. هرچند خانم های باردار در تشخیص وجود بو بهتر از دیگر خانم ها نیستند ولی نوع بو را بهتر از آنها می توانند تشخیص بدهند. بیشتر خانم های باردار بە خصوص در ۳ ماهه اول می توانند بە طور مشخص بوهایی را نام ببرند کە برائشان ناخوشایند تر یا گاه خوشایندتر از زمان غیربارداری است.

● عوامل موثر بر تغییرات حس بویایی در بارداری
هر چند نتایج مطالعه های مختلف با هم در تضاد است ولی مطالعه های بزرگ تر نشان می دهد کە بارداری بر حس بویایی تاثیر دارد و در

۳ ماهه های مختلف بارداری نیز تغییرات متفاوتی پیدا می کند. در مورد نوع بویی کە خانم های باردار بە آن حساسیت بیشتری گزارش می کنند، اتفاق نظر وجود ندارد زیرا اشخاص مختلف بە بوهای متفاوت حساسیت بیش از حد دارند. تقریبا تمام خانم های باردار در ۳ ماهه اول بارداری بوی مضری مثل بوی گاز طبیعی را بدتر از قبل وصف می کنند و برائشان ناخوشایندتر است. بە هرحال چون پاسخ خانم های باردار یک پاسخ شخصی است و امکان سنجش «خوشایندی» و «ناخوشایندی» با روش های عینی وجود ندارد، برائ رسیدن بە نتایج دقیق تر در این مورد بە مطالعه های بیشتری نیاز است.

● فواید تغییر حس بویایی در بارداری
یک سوال مهم این است کە آیا این تغییر حس بویایی در بارداری بە خصوص در ۳ ماهه اول، فوایدی برائ خانم باردار و جنین وی از نظر دور ماندن از خطرها دارد یا نه.

در یک مطالعه نشان داده شده است زنان مبتلا بە فقدان حس بویایی مادرزادی دچار تهوع و استفراغ بارداری نمی شوند. بە هر حال ناخوشایندتر بودن بوی حداقل یک ماده مضر یعنی «گاز طبیعی» در ۳ ماهه اول بارداری بە اثبات رسیده است کە بی تردید سبب دوری گزیدن مادر از این خطر بالقوه برائ جنین می گردد. بە نظر می رسد اثر بارداری بر حس بویایی یک مساله مهم است و اثر قابل توجهی بر سلامت زنان دارد. در واقع درک بهتر حس بویایی در دوران بارداری ممکن است سبب درک بهتر وضعیت تغذیه ای مادر شود کە اثر مهمی بر سلامت جنین و تهوع و استفراغ بارداری خواهد داشت؛ موضوعی کە حدود سه چهارم زنان باردار را درگیر می کند و ممکن است بە تغییرات حس بویایی مادر مربوط باشد.

یک مساله مهم دیگر این است کە خوشایندترشدن بعضی بوها در اواخر بارداری مثل بوی میوه ها می تواند سبب افزایش مصرف این مواد پر از ویتامین شود. امروزه اثبات شده است کە حس چشایی جنین از زمان زندگی داخل رحمی تکامل می یابد. فرزندان مادرانی کە طی بارداری و شیردهی بە مقدار کافی میوه مصرف می کنند، بعدها تمایل بیشتری بە مصرف میوه ها و سبزی ها دارند کە آثار بسیار خوب آن بر سلامت کاملا مشخص است و همچنین میزان مصرف میوه در بچه هایی کە مادرانشان بە مصرف میوه در دوران بارداری و شیردهی تمایل نداشته اند یا از شیرخشک تغذیه شده اند، پایین است و این ممکن است سبب بروز چاقی، دیابت و… در آنها شود.