دوران یائسگی در مردان، چگونه است؟

مردم یائسگی را واژه ای زنانه و پدیده ای فیزیولوژیک می دانند که در اثر آن ترشح هورمون های زنانه و عادت ماهیانه حول و حوش ۵۰ سالگی قطع می شود اما این انفاق در مردان نیز می افتد. البته سیر یائسگی مردانه متفاوت تر و بسیار آهسته تر از یائسگی زنانه است، به طوری که برای مرد محسوس نیست ولی در بعضی از مردان این کاهش سطح هورمون ها آنقدر سریع است که باعث بروز مشکلات جسمی و زناشویی می شود. با دکتر حسین کرمی، فوق تخصص بیماری های کلیه و مجاری ادرار و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره علل یائسگی مردانه، نشانه ها و درمان های آن گفت و گو کرده ایم.

یائسگی مردانه چیست و در چه سنی اتفاق می افتد؟
یائسگی مردانه بعد از ۴۰ سالگی و با روندی کاملاً تدریجی، به دنبال کاهش هورمون تستوسترون که نوعی هورمون آندروژنی است، اتفاق می افتاد. البته ترشح تستوسترون روند نزولی را طی می کند ولی قطع نمی شود و مردان قدرت باروری خود را از دست نمی دهند. میزان کاهش آندروژن ها در هر مردی سالانه حدود یک درصد است. آمارها نشان می دهد ۲۰ درصد از مردان بالای ۶۰ سال، ۳۰ درصد از مردان بالای ۷۰ سال و ۵۰ درصد مردان بعد از ۸۰ سالگی دچار کاهش سطح هورمون های جنسی مردانه می شوند.

کاهش هورمون های مردانه چه علائمی دارد؟
کاهش میل جنسی، کاهش حجم عضلات، کاهش تمرکز، اختلال خواب، ضعف، بی حالی و خستگی زودرس می توانند از علائم کاهش هورمون تستوسترون باشند. البته این علائم فقط نشانه یائسگی مردانه نیستند و باید بررسی آزمایشگاهی انجم شود.

یعنی باید سطح هورمون در آزمایشگاه اندازه گرفته شود؟
در آزمایشگاه سطح هورمون تستوسترون خون اندازه گیری می شود. اگر سطح آن کمتر از ۲۰۰ نانوگرم در ۱۰۰ سی سی خون باشد، آندروپوز با یائسگی مردانه اتفاق افتاده ولی اگر بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ نانوگرم در ۱۰۰ سی سی خون باشد، نشان دهنده کاهش هورمون یا شروع یائسگی است. مردان یائسه یا در حال یائسگی، از نظر کلسترول و هورمون ال دی ال نیز بررسی می شوند چون با قطع ترشح هورمون مردانه، این دو افزایش می یابند و احتمال بروز تصلب شرایین و حمله های قلبی و مغزی را افزایش می دهند، بنابراین جلوگیری از یائسگی زودرس و به تاخیر انداختن آن نقش مهمی در سلامت جنسی و جسمی مردان دارد.

آیا کاهش میل جنسی در مردان به دلیل کاهش هورمون های جنسی است؟
کاهش میل جنسی ممکن است ریشه در مسائل روانی مانند افسردگی، اختلال های خلقی یا بیماری های جسمی مانند دیابت، فشار خون مزمن و… هم داشته باشد. همچنین میل جنسی مردانی که خواب خوبی ندارند، شغل پراسترس دارند و به طور کلی کیفیت زندگی شان خوب نیست نیز کاهش می یابد بدون اینکه سطح هورمون تستوسترونشان پایین باشد. گاهی علت قطع یا کاهش تستوسترون عوامل دیگری است؛ ترشح تستوسترون از غده ای به نام هیپوتالاموس و با ترشح هورمونی به نام جی ان آر اچ تنظیم می شود. این هورمون هیپوفیز را تحریک می کند و هورمون دیگری به نام ال اچ ترشح می شود که باعث تحریک بیضه و ترشح تستوسترون خواهد شد. اگر به هر دلیل اختلالی در این مسیر وجود داشته باشد، ترشح تستوسترون با مشکل مواجه خواهد شد، بنابراین وقتی مردی با شکایت از کاهش میل جنسی به پزشک مراجعه می کند، همه جوانب باید در نظر گرفته شود.

چطور می توان یائسگی را به تاخیر انداخت؟
کاهش تستوسترون خون با افزایش سن اجتناب ناپذیر و جزئی از پدیده فیزیولوژیک بدن است. برای اینکه یائسگی مردانه خفیف تر شود و شدت آن به تاخیر بیفتد، باید شیوه زندگی سالم باشد. استعمال دخانیات، مصرف الکل، نداشتن تحرک، اضافه وزن، مصرف غذاهای ناسالم، بیماری های روانی و جسمی مانند فشارخون و دیابت، مصرف داروهای اعصاب و روانگردان به تدریج باعث کاهش هورمون مردانه و ایجاد یائسگی زودرس مرد می شود. متاسفانه ورزشکاران زیادی از هورمون تستوسترون به عنوان دارویی برای عضله سازی استفاده می کنند اما تزریق این هورمون به داخل عضله و برای حجیم کردن آن عوارض متعددی دارد که یکی از این عوارض، ابتلا به سرطان پروستات زودرس است. متاسفانه ترکیب های هورمونی به راحتی در اختیار آقایان قرار می گیرد در حالی که به هیچ وجه شاید بدون نظر پزشک از این هورمون ها استفاده کنند.