رفتار با کودکان پرحرف، چگونه باشد؟

آیا می دانید که روند منطقی و درست رشد کودکان از لحاظ دستیابی به مهارت های ارتباطی چگونه طی می شود؟ کودکان تا قبل از سه سالگی، فقط از طریق حسی ـ حرکتی و لامسه نسبت به جهان اطراف خود آگاهی کسب می کنند، اما همین کودک پس از سه سالگی می تواند جمله بسازد و مفاهیم را متوجه شود و شروع به صحبت کردن کند.

اما در این میان، بسیاری از والدین، نگران زیاد صحبت کردن کودکانشان هستند، در حالی که زبان به عنوان یکی از عوامل رشد شناختی کودکان محسوب می شود. می توان از این واکنش رفتاری، نقطه قوتی برای رشد مهارت های ارتباطی کودک به وجود آورد.

صدیقه بزازان، کارشناس ارشد روان شناسی می گوید: یکی از اصول تشخیص کودکان باهوش، تسلط سریع تر بر تکلم است، یعنی رشد شناختی بچه هایی که دیرتر از ۳ تا ۵/۳ سالگی صحبت می کنند، با تاخیر صورت می گیرد، اما زیاد صحبت کردن کودکان، در بسیاری موارد نیز با هدف جلب توجه والدین قابل بررسی است.

حرف زدن کودک، نشانه هوشیاری
روان شناسان کودک تاکید می کنند پرورش توان حرف زدن در سنین پایین، بر مهارت های رفتاری یا توانایی گفتاری و شنیداری و تقویت حس کنجکاوی کودک تاثیر می گذارد. بر این اساس بهتر است که والدین هنگام حرف زدن کودک، دست بزنند یا به طریق دیگری شادی خود را نسبت به توانایی که در او در حال شکل گیری است، نشان دهند. به بیان دیگر هر چقدر کودکی زودتر به حرف بیفتد در پرورش استعداد های شناختی و ارتباطی اش سریع تر رشد خواهد کرد.بزازان با اشاره به این که وقتی کودکتان را به حرف زدن تشویق می کنید، او را به استفاده از استعداد طبیعی شنیدن نیز ترغیب می کنید، می افزاید: یکی از نشانه های ارزیابی کودکان باهوش، توانایی آنها در تکلم است، چراکه دیر حرف زدن کودکان یعنی صحبت کردن آنها پس از ۳ تا ۵/۳ سالگی، رشد مهارت های ارتباطی و شناختی کودک را با تاخیر مواجه می کند. به گفته وی، روان شناسان کنجکاوی را نیز یکی از اصلی ترین دلایل پرحرفی بچه ها تلقی می کنند؛ حس کنجکاوی کودکانه ای که از سوی والدین گاه مورد بی توجهی قرار می گیرد.

به من توجه کن!
شاید تاکنون بارها توجه کرده باشید زمانی که مادران با تلفن به مدت طولانی صحبت می کنند یا در جمعی مشغول صحبت هستند و از کودکشان غافل می شوند، کودک با صحبت کردن طولانی یا پرسش های مکرر سعی می کند که توجه مادر را به خود جلب کند. روان شناسان ریشه این نوع واکنش های رفتاری کودک را جلب توجه والدین می دانند.

بزازان با تاکید بر این که گاهی ترس کودکان نیز به زیاد صحبت کردن آنها منجر می شود، می افزاید: این اتفاق بویژه در سنین پایین و برای کودکانی که شب ها از تنها خوابیدن در اتاق خود می ترسند، اتفاق می افتد. چنین کودکانی از والدینشان می خواهند که کنار آنها بمانند تا با آنها صحبت کنند. حسادت نیز بخصوص پس از به دنیا آمدن فرزند جدید در خانواده، برای کودکان بالای سه سال، می تواند عاملی برای زیاد صحبت کردن و جلب توجه والدین محسوب شود.

این روان شناس تاکید می کند: در بسیاری موارد، زیاد حرف زدن حتی در بزرگسالان نیز وسیله ای برای پوشش پریشان احوالی روحی یا نگرانی های درونی است. اگر والدین به فرزندشان به اندازه کافی توجه کنند و برایش به طور اختصاصی وقت بگذارند، اما باز هم فرزندشان به طور غیرعادی صحبت کند، باید به دنبال ریشه های روانی قضیه بگردند. نباید فراموش کرد که گاهی نیز کم حرف زدن کودکان می تواند نشانه ای از بروز افسردگی در آنها باشد.

برای کودک وقت بگذارید آنچه والدین یا پرستاران کودک باید توجه داشته باشند این است که روزانه به مدت یک ساعت، زمانی را به کودک اختصاص بدهند و در آن زمان، کودک را در انتخاب نوع بازی یا سرگرمی دلخواهش آزاد بگذارند، با کودک نقاشی کنند، کتاب بخوانند، بازی کنند، کارتون ببینند یا به پارک بروند.

بزازان با تاکید بر فراهم کردن فرصتی برای بروز خلاقیت کودکان طی بازی های روزانه می گوید: اختصاص زمانی حدود یک ساعت در روز برای کودک، نه تنها باعث می شود که او احساس کند که مورد توجه است، بلکه نیاز او برای بروز کنجکاوی از طریق بازی، نقاشی و قصه گویی مرتفع می شود. همچنین از لحاظ عاطفی به والدین اش نزدیک تر و از نظر شناختی غنی تر می شود و به رشد خلاقیت و تکامل اجتماعی اش کمک می شود. نتیجه بررسی های روان شناسان و تجربیات شخصی بیشتر والدین نشان داده است که انگیزه برای صحبت کردن زیاد کودکان با هدف جلب توجه، زمانی که پدر و مادرها به طور اختصاصی زمانی را برای بازی یا سرگرمی آنها اختصاص داده اند، به حداقل رسیده است؛ یعنی اختصاص چنین زمانی، فرصتی را فراهم می کند تا به بسیاری از پرسش های کودک، پاسخ های منطبق با سطح درکش داده شود.

به گفته بزازان، اگر والدین چنین زمانی را هر روز به فرزندشان اختصاص دهند، می توانند بدون نگرانی به پرسش های کودکانه آنها پاسخ دهند و فرصتی را برای ایجاد حس عاطفی مطلوب از طریق صحبت کردن با فرزندشان فراهم کنند.