برای بارداری چه زمانی مناسب است؟
اختلالات ژنتیک و کروموزومی در بارداری‌های زیر ۱۹ سال و بالای ۳۵ سال، بویژه در سنین بالای ۴۰ سال به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد.
دکتر زهرا شمالی، متخصص زنان و زایمان درباره عوارض بارداری در سنین بالا و پایین می گوید:
«احتمال بروز فشار خون بالا، قند خون بالا، مسمومیت حاملگی، دوقلو زایی، افزایش یا کاهش بیش از حد وزن جنین، زایمان سخت، افزایش فیبروم که ممکن است میزان سقط را بیشتر کند، بارداری خارج از رحم و مرگ داخل رحمی از عوارض بارداری در سنین بالای 35 سال است.
بسیاری از بارداری‌هایی هم که در سنین پایین صورت می‌گیرد، اغلب به صورت ناخواسته بوده و آزمایش‌های قبل از بارداری برای آنها انجام نشده است. از سوی دیگر زنانی که در سنین زیر 19 سال باردار می‌شوند با توجه به این که رشد جسمی آنها به حد کافی نرسیده و بدن آنها آمادگی بارداری ندارد، دچار مشکلاتی می‌شوند.
احتمال کم‌خونی مادر، زایمان زودرس، مرگ جنین به دلیل وزن کم و احتمال مرگ نوزاد پس از تولد از عوارض زایمان در سنین پایین است.»
خطرات بارداری در سنین بالا
بارداری زنان بالای سن 35 سال خطر ابتلا به فشار خون بالا و مسمومیت حاملگی را افزایش می دهد. با این حال معاینه و مراقبت مرتب زنان می تواند باعث تشخیص سریع این بیماری و درمان آن شود.
زنان باردار بالای ۳۵ سال بیشتر از روش سزارین برای زایمان استفاده می کنند که چنین عملی درصد تولدهای زودرس و فرزندان ناقص را افزایش می دهد.
یکی دیگر از خطرات بارداری در سنین بالا، تولد فرزندان با سندرم داون است که یک بیماری ژنتیکی و کروموزومی می باشد. البته امروزه با بررسی و آزمایش مایع دور جنین (روش آمنیوسنتز) این امکان فراهم شده تا از تولد فرزندان ناقص و مبتلا به نقص های ژنتیکی جلوگیری شود.
تحقیقات نشان داده‌اند برخی از بیماری‌های مادر از جمله فشار خون، در نتیجه اختلال خون‌رسانی می‌تواند منجر به جداشدن زودرس جفت در سنین بالای بارداری شود نکته دیگر این است که با افزایش سن مادر، بروز حاملگی دوقلویی دوتخمکی افزایش پیدا می‌کند. اگرچه در حال حاضر علت اصلی حاملگی چندقلویی در سنین بالای مادر استفاده از روش‌های کمک باروری (لقاح آزمایشگاهی) عنوان شده است.
تحقیقات دیگر نشان داده‌اند برخی از بیماری‌های مادر از جمله فشار خون، در نتیجه اختلال خون‌رسانی می‌تواند منجر به جداشدن زودرس جفت در سنین بالای بارداری شود.
همچنین افزایش احتمال سقط جنین در مادران سنین بالا نیز به بیماری‌های زمینه‌ای مادر نظیر دیابت و یا ناهنجاری‌های ژنتیکی خود جنین و... نسبت داده می‌شود.
علاوه بر خطراتی که زایمان برای مادران مسن دارد، نوزادان نیز زمانی که از مادران مسن متولد می شوند در معرض خطراتی قرار می گیرند. هنگامی که مادر پا به سن ۳۵ سالگی می گذارد، مرگ و میر های جنینی و حوالی تولد شروع به افزایش می گذارد و به تدریج با ارتقای سن مادر بالا می رود، به ویژه برای مادرانی که به بیماری های قلبی عروقی و دیابت مبتلا هستند.
و اما یک سۆال مهم
آیا تمامی زنان بالای 35 سال در معرض خطرات ناشی از حاملگی قرار دارند؟ واقعیت این است که بارداری در سنین بالا همیشه هم ترسناک و یا بهتر بگوییم، خطرناک نیست.
بسیاری از تحقیقات ثابت کرده‌اند در زنان دارای اندام مناسب و بدون بیماری، میزان عوارض بارداری و جنینی کمتر است. گفته می‌شود اگرچه مرگ‌ومیر مادران در بالای ۳۵ سال و مسن‌تر افزایش پیدا می‌کند، اما بهبود مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی باعث کاهش این خطرات می‌شود.
به عبارت دیگر، کلید به حداقل رساندن خطرات ناشی از سن بالای حاملگی، داشتن یک شیوه زندگی سالم است که شامل: برنامه غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، عدم استعمال دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم می باشد.
در این راستا به اهمیت ورزش به ویژه ورزش‌های کششی تأکید بسیار شده است، چرا که تمرینات ورزشی کششی با بهبود خون‌رسانی در لگن از توقف خون جلوگیری می‌کنند.
همچنین مصرف روزانه قرص اسیدفولیک هم به مادران باردار توصیه می‌شود تا از ایجاد ناهنجاری‌های عصبی جنین پیشگیری شود.
در کنار تمام این توصیه‌ها این مادران می‌توانند در دوران بارداری با استفاده از معاینات مرتب پزشک خود و انجام آزمایش‌هایی نظیر آمنیوسنتز و یا کوردوسنتز تکامل طبیعی جنین خود را کنترل کنند.
خطرات بارداری در سنین پایین
فاطمه ناهیدی، دکترای بهداشت باروری و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در مورد حاملگی در سنین پایین می گوید:
«از نظر جسمی، دختر نوجوان در حال رشد بوده و اندام‌های تولیدمثلی و تناسلی وی از رشد کافی برخوردار نیستند. بنابراین مادر شدن در این سنین فرد را دچار مخاطراتی می‌کند.
زنان نوجوان معمولا در حال رشد و تکامل هستند. نیاز آنها به انرژی و تغذیه مناسب نسبت به افراد مسن‌تر بیشتر است، بنابراین چنین کمبودهایی با وقوع حاملگی نه تنها به مادر، بلکه به جنین نیز آسیب وارد می‌کند.»
در اینجا عوارض قبل، بعد و حین زایمان در سنین پایین را برایتان می گوییم.
عوارض قبل از زایمان
- زایمان زودرس
- فشار خون بالای مادر
- کم‌خونی
- مرگ مادر
- مرگ جنین
- رشد ناکافی جنین داخل رحم
عوارض حین زایمان
- پیشرفت نکردن زایمان به دلیل تکامل ناکافی لگن
- پارگی‌های نسج کانال زایمانی
- خون‌ریزی‌های حین و پس از زایمان ناشی از کم‌خونی مادر، پارگی‌های نسج‌های کانال زایمانی و در نهایت جمع نشدن رحم
عوارض پس از زایمان
- عفونت (ناشی از مراقبت‌های ناکافی و کم‌خونی)
- خون‌ریزی
- رسیدگی ناکافی به خود و فرزند
«احتمال بروز فشار خون بالا، قند خون بالا، مسمومیت حاملگی، دوقلو زایی، افزایش یا کاهش بیش از حد وزن جنین، زایمان سخت، افزایش فیبروم که ممکن است میزان سقط را بیشتر کند، بارداری خارج از رحم و مرگ داخل رحمی از عوارض بارداری در سنین بالای 35 سال است.
بسیاری از بارداری‌هایی هم که در سنین پایین صورت می‌گیرد، اغلب به صورت ناخواسته بوده و آزمایش‌های قبل از بارداری برای آنها انجام نشده است. از سوی دیگر زنانی که در سنین زیر 19 سال باردار می‌شوند با توجه به این که رشد جسمی آنها به حد کافی نرسیده و بدن آنها آمادگی بارداری ندارد، دچار مشکلاتی می‌شوند.
احتمال کم‌خونی مادر، زایمان زودرس، مرگ جنین به دلیل وزن کم و احتمال مرگ نوزاد پس از تولد از عوارض زایمان در سنین پایین است.»
خطرات بارداری در سنین بالا
بارداری زنان بالای سن 35 سال خطر ابتلا به فشار خون بالا و مسمومیت حاملگی را افزایش می دهد. با این حال معاینه و مراقبت مرتب زنان می تواند باعث تشخیص سریع این بیماری و درمان آن شود.
زنان باردار بالای ۳۵ سال بیشتر از روش سزارین برای زایمان استفاده می کنند که چنین عملی درصد تولدهای زودرس و فرزندان ناقص را افزایش می دهد.
یکی دیگر از خطرات بارداری در سنین بالا، تولد فرزندان با سندرم داون است که یک بیماری ژنتیکی و کروموزومی می باشد. البته امروزه با بررسی و آزمایش مایع دور جنین (روش آمنیوسنتز) این امکان فراهم شده تا از تولد فرزندان ناقص و مبتلا به نقص های ژنتیکی جلوگیری شود.
تحقیقات نشان داده‌اند برخی از بیماری‌های مادر از جمله فشار خون، در نتیجه اختلال خون‌رسانی می‌تواند منجر به جداشدن زودرس جفت در سنین بالای بارداری شود نکته دیگر این است که با افزایش سن مادر، بروز حاملگی دوقلویی دوتخمکی افزایش پیدا می‌کند. اگرچه در حال حاضر علت اصلی حاملگی چندقلویی در سنین بالای مادر استفاده از روش‌های کمک باروری (لقاح آزمایشگاهی) عنوان شده است.
تحقیقات دیگر نشان داده‌اند برخی از بیماری‌های مادر از جمله فشار خون، در نتیجه اختلال خون‌رسانی می‌تواند منجر به جداشدن زودرس جفت در سنین بالای بارداری شود.
همچنین افزایش احتمال سقط جنین در مادران سنین بالا نیز به بیماری‌های زمینه‌ای مادر نظیر دیابت و یا ناهنجاری‌های ژنتیکی خود جنین و... نسبت داده می‌شود.
علاوه بر خطراتی که زایمان برای مادران مسن دارد، نوزادان نیز زمانی که از مادران مسن متولد می شوند در معرض خطراتی قرار می گیرند. هنگامی که مادر پا به سن ۳۵ سالگی می گذارد، مرگ و میر های جنینی و حوالی تولد شروع به افزایش می گذارد و به تدریج با ارتقای سن مادر بالا می رود، به ویژه برای مادرانی که به بیماری های قلبی عروقی و دیابت مبتلا هستند.
و اما یک سۆال مهم
آیا تمامی زنان بالای 35 سال در معرض خطرات ناشی از حاملگی قرار دارند؟ واقعیت این است که بارداری در سنین بالا همیشه هم ترسناک و یا بهتر بگوییم، خطرناک نیست.
بسیاری از تحقیقات ثابت کرده‌اند در زنان دارای اندام مناسب و بدون بیماری، میزان عوارض بارداری و جنینی کمتر است. گفته می‌شود اگرچه مرگ‌ومیر مادران در بالای ۳۵ سال و مسن‌تر افزایش پیدا می‌کند، اما بهبود مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی باعث کاهش این خطرات می‌شود.
به عبارت دیگر، کلید به حداقل رساندن خطرات ناشی از سن بالای حاملگی، داشتن یک شیوه زندگی سالم است که شامل: برنامه غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، عدم استعمال دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم می باشد.
در این راستا به اهمیت ورزش به ویژه ورزش‌های کششی تأکید بسیار شده است، چرا که تمرینات ورزشی کششی با بهبود خون‌رسانی در لگن از توقف خون جلوگیری می‌کنند.
همچنین مصرف روزانه قرص اسیدفولیک هم به مادران باردار توصیه می‌شود تا از ایجاد ناهنجاری‌های عصبی جنین پیشگیری شود.
در کنار تمام این توصیه‌ها این مادران می‌توانند در دوران بارداری با استفاده از معاینات مرتب پزشک خود و انجام آزمایش‌هایی نظیر آمنیوسنتز و یا کوردوسنتز تکامل طبیعی جنین خود را کنترل کنند.
خطرات بارداری در سنین پایین
فاطمه ناهیدی، دکترای بهداشت باروری و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در مورد حاملگی در سنین پایین می گوید:
«از نظر جسمی، دختر نوجوان در حال رشد بوده و اندام‌های تولیدمثلی و تناسلی وی از رشد کافی برخوردار نیستند. بنابراین مادر شدن در این سنین فرد را دچار مخاطراتی می‌کند.
زنان نوجوان معمولا در حال رشد و تکامل هستند. نیاز آنها به انرژی و تغذیه مناسب نسبت به افراد مسن‌تر بیشتر است، بنابراین چنین کمبودهایی با وقوع حاملگی نه تنها به مادر، بلکه به جنین نیز آسیب وارد می‌کند.»
در اینجا عوارض قبل، بعد و حین زایمان در سنین پایین را برایتان می گوییم.
عوارض قبل از زایمان
- زایمان زودرس
- فشار خون بالای مادر
- کم‌خونی
- مرگ مادر
- مرگ جنین
- رشد ناکافی جنین داخل رحم
عوارض حین زایمان
- پیشرفت نکردن زایمان به دلیل تکامل ناکافی لگن
- پارگی‌های نسج کانال زایمانی
- خون‌ریزی‌های حین و پس از زایمان ناشی از کم‌خونی مادر، پارگی‌های نسج‌های کانال زایمانی و در نهایت جمع نشدن رحم
عوارض پس از زایمان
- عفونت (ناشی از مراقبت‌های ناکافی و کم‌خونی)
- خون‌ریزی
- رسیدگی ناکافی به خود و فرزند
منبع:
تبیان
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼