رژیم گیاهخواری در بارداری، اشکالی ندارد؟
رژیم گیاهخواری به مادران باردار و شیرده توصیه نمی شود.
در مادران باردار و شیردهی که از رژیم گیاهخواری استفاده می کنند و هیچ نوع ماده حیوانی در غذایشان موجود نیست کاربرد پروتئین در بدن پایین آمده و پروتئین مصرفی نمی تواند به مقدار کافی و لازم مورد استفاده قرار گیرد.
برلیانت بزرگمهر؛ محقق و مشاور تغذیه و رژیم درمانی نوشت: رژیم گیاهخواری به مادران باردار و شیرده توصیه نمی شود.
پروتئین
پروتئین برای تشکیل بافت ها و رشد و تکامل جنین، نوزاد و شیرخوار بسیار ضروری است، همچنین شیر وظایف مهم دیگری مانند ترمیم، تولید هورمون ها، آنزیم ها و آنتی بادی ها در بدن انسان به عهده دارد. در دوران جنینی، پروتئین از طریق خون مادر به بدن جنین وارد شده و وظیفه خود را در تشکیل سلول ها و تکامل جنین انجام می دهد . در دوران شیرخواری، پروتئین از طریق شیر مادر به کودک می رسد. در مادرانی که از رژیم گیاه خواری استفاده می کنند و هیچ نوع ماده حیوانی در غذایشان موجود نیست کاربرد پروتئین در بدن پایین آ مده و پروتئین مصرفی نمی تواند به مقدار کافی و لازم مورد استفاده قرار گیرد ، زیرا پروتئین موجود در گیاهان در برخی از اسیدهای آمینه اساسی کمبود دارند و چون بدن انسان نمی تواند اسید های آمینه اساسی را بسازد و باید از طریق غذا به ایشان برسد . البته چنانچه مخلوطی از دو نوع پروتئین گیاهی مثلا حبوبات و غلات یا حبوبات و مغزها و یا غلات و مغزها مصرف شود کیفیت پروتئینی غذا افزایش پیدا کرده و میتواند در بدن کاربرد مناسب تری داشته باشد.
چربی ها
اسید های چرب اشباع نشد ه امگا-۳ در سلامت و تکامل سیستم عصبی جنین و نیز سلامت و قدرت بینایی شیرخوار تاثیر زیادی دارد . منبع مهم و اصلی اسید های چرب امگا-۳، ماهی و محصولات دریایی است. البته سبزی ها نیز حاوی مقداری از این نوع اسید چرب هستند ولی مقدار آن زیاد نیست. بنابراین در رژیم غذایی مادران باردار و شیردهی که از مواد حیوانی (ماهی و محصولا ت دریایی) استفاد ه نمی کنند مقدار کافی اسید های چرب امگا-۳ وجود ندارد . تاثیر دریافت ناکافی اسید های چرب امگا-۳ نه تنها در دوران جنینی و شیرخواری بلکه در سنین بالاتر نیز می تواند به صورت اختلالات مختلف در شخص بروز نماید.
کلسیم
کلسیم در رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک شیرخوار تاثیر مهمی دارد ، و برای استحکام استخوان های مادر نیز بسیار ضروری است. مصرف این ماده معدنی از دوران جنینی تا پایان عمر برای همه افراد اهمیت زیادی دارد . افراد گیاهخوار کلسیم مورد نیاز خود را از سبزیجات دارای برگ سبز تیره، سویا و سایر حبوبات و مقدار کمی نیز از غلات دریافت می کنند . بهترین منبع کلسیم، شیر و لبنیات است که حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم با کیفیت جذب بسیار خوب می باشند . همچنین ماهی ساردین و سایر ماهی هایی که با استخوان مصرف می شوند از منابع غنی کلسیم هستند ، ولی گیاه خواران چون از منابع حیوانی استفاده نمی کنند لذا اجبارا کلسیم مورد نیاز خود را از منابع گیاهی دریافت می دارند . کلسیم موجود در گیاهان قابلیت جذب خوبی ندارد و اگزالات موجود در گیاهانی مانند اسفناج، ریواس، چغندر و برخی گیاهان دیگر، جذب کلسیم را محدود می کند . همچنین فیبر موجود در منابع گیاهی باعث کاهش جذب کلسیم می شود ، بنابراین رژیم گیاه خواری به خصوص در خانم های باردار و شیرده چنانچه به خوبی تنظیم نشود و منابع گیاهی کلسیم به مقدار کافی مورد استفاد ه قرار نگیرد، می تواند جنین، کودک شیرخوار و مادر را در معرض کمبود کلسیم قرار دهد و به رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک لطمه وارد سازد و موجب بروز راشیتیسم در کودک شود . همچنین ممکن است مادر را در معرض استئومالا سی (نرمی استخوان) در سنین جوانی و استئوپروز (پوکی استخوان) در سنین بالاتر قرار دهد .
آهن
بهترین منابع غذائی آهن منابع حیوانی مانند جگر، دل و قلوه، ماهی و محصولا ت دریایی، گوشت کم چرب و مرغ است و آهن موجود در این منابع کیفیت جذب بسیار خوبی در دستگاه گوارش دارد و در بدن به خوبی به مصرف می رسد. در دوران بارداری به علت افزایش تشکیل خون و تامین نیازهای جنین، نیاز به آهن افزایش می یابد و لازم است مادر از منابع غنی آهن استفاده کند. آهن در برخی منابع گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات و میوه های خشک وجود دارد و با آنکه مقدار آهن موجود در این منابع در سطح بالا و مناسب است ولی کیفیت جذب آن مناسب نیست و آهن منابع گیاهی به مقدار کمی در دستگاه گوارش جذب می شود. جذب آهن حیوانی که به آن آهن "هم"(heme) می گویند نسبت به آهن گیاهی خیلی بالاتر است و در یک غذا شامل مخلوطی از منابع حیوانی و گیاهی جذب آهن حدود ۴۰ تا ۲۵ درصد است در حالی که جذب آهن گیاهی (آ هن غیرهم) فقط حدود ۵ درصد است. عوامل موجود در غذاهای گیاهی مانند اگزالات موجود در سبزیجات و فیتات موجود در غلات، جذب آهن گیاهی (آهن غیرهم) را کاهش می دهد . بنابراین احتمال اینکه در مادران باردار و شیرده گیاه خوار، کم خونی فقر آهن برای جنین، کود ک شیرخوار و مادر رخ دهد زیاد است. وجود اسید اسکوربیک (ویتامین C) در غذا موجب افزایش جذب آهن می شود . توصیه می شود مادران باردار و شیرده گیاه خوار حتما از منابع گیاهی آهن به مقدار کافی و همراه منابع آ هن، از منابع اسید اسکوربیک(ویتامینC)نیز استفاد ه کنند. مصرف غلات و سایر محصولات گیاهی غنی شده با آهن نیز می تواند به تامین نیازهای این مادران کمک کند.
روی
روی یکی از مواد موثر در حفظ قدرت ایمنی بدن است. در سلامت پوست، مو و ناخن ها موثر است. روی از عوامل بسیار موثر در رشد محسوب می شود و کمبود آن در کودکان و نوجوانان می تواند موجب کوتاهی قد بشود. این ماده مغذی همچنین در بلوغ جنسی در نوجوانان تاثیر دارد . در دوران بارداری و شیردهی به علت رشد جنین و کود ک شیرخوار، نیاز به روی افزایش می یابد . بهترین منابع غذایی روی عبارتند از: گوشت، ماهی، مرغ. البته بعضی از محصولا ت گیاهی مانند سویا و سایر حبوبات، مغزها و غلات کامل نیز از منابع غنی روی محسوب می شوند ، ولی جذب روی موجود د ر منابع گیاهی به خوبی منابع حیوانی نیست و عوامل مختلف ممکن است جذب آنها را دچار اختلال کند. از آنجایی که در دوران بارداری و شیردهی نیاز به روی افزایش پیدا می کند لذا لازم است خانم های گیاهخوار در این دوران از منابع گیاهی غنی از روی به مقدار کافی استفاده کنند تا عوارض ناشی از کمبود روی گریبان گیر جنین، کودک و مادر نشود . استفاده از محصولات گیاهی غنی شده با روی نیز می تواند مقدار لازم روی را برای آنان تامین کند.
ویتامین B۱۲
این ویتامین برای متابولیسم در تمام سلول ها بخصوص سیستم عصبی، دستگاه گوارش و مغز استخوان ضروری است و کمبود آن باعث ایجاد اختلال در تقسیم سلولی به خصوص در دستگاه های ذکر شده می شود. مواد غذایی غنی از ویتامین B۱۲ شامل منابع حیوانی از قبیل جگر، قلوه، گوشت، شیر، پنیر، ماهی و تخم مرغ است و محصولات گیاهی فاقد این ویتامین هستند . از آنجایی که این ویتامین برای حفظ سلامت انسان ضروری است و کمبود آن ایجاد عوارض جدی و وخیم می نماید لذا لازم است خانم های باردار و شیرده گیاه خوار به این مسئله توجه نمایند . کمبود ویتامین B۱۲ ایجاد عارضه ای به نام کم خونی وخیم یا کشنده می کند که با عوارض عصبی همراه است و چنانچه درمان نشود می تواند خطرناک و کشنده باشد . البته عوارض ناشی از کمبود این ویتامین خیلی تدریجی است و در درازمدت تظاهر کرده و ۶تا ۵ سال طول می کشد تا بروز نماید . به همین علت ممکن است شخص مبتلا تا سال ها متوجه این کمبود نشود. مادران باردار گیاه خوار بخصوص چنانچه به مدت طولانی از رژیم گیاه خواری پیروی کرده باشند نمی توانند نیاز جنین را به این ویتامین تامین کنند، همچنین شیرمادران گیاه خوار حاوی مقدار کافی ویتامینB۱۲ برای تامین نیاز کودک نیست، لذا شیر خوار نمی تواند مقدار لازم از این ویتامین را از شیرمادر دریافت کنند.
برلیانت بزرگمهر؛ محقق و مشاور تغذیه و رژیم درمانی نوشت: رژیم گیاهخواری به مادران باردار و شیرده توصیه نمی شود.
پروتئین
پروتئین برای تشکیل بافت ها و رشد و تکامل جنین، نوزاد و شیرخوار بسیار ضروری است، همچنین شیر وظایف مهم دیگری مانند ترمیم، تولید هورمون ها، آنزیم ها و آنتی بادی ها در بدن انسان به عهده دارد. در دوران جنینی، پروتئین از طریق خون مادر به بدن جنین وارد شده و وظیفه خود را در تشکیل سلول ها و تکامل جنین انجام می دهد . در دوران شیرخواری، پروتئین از طریق شیر مادر به کودک می رسد. در مادرانی که از رژیم گیاه خواری استفاده می کنند و هیچ نوع ماده حیوانی در غذایشان موجود نیست کاربرد پروتئین در بدن پایین آ مده و پروتئین مصرفی نمی تواند به مقدار کافی و لازم مورد استفاده قرار گیرد ، زیرا پروتئین موجود در گیاهان در برخی از اسیدهای آمینه اساسی کمبود دارند و چون بدن انسان نمی تواند اسید های آمینه اساسی را بسازد و باید از طریق غذا به ایشان برسد . البته چنانچه مخلوطی از دو نوع پروتئین گیاهی مثلا حبوبات و غلات یا حبوبات و مغزها و یا غلات و مغزها مصرف شود کیفیت پروتئینی غذا افزایش پیدا کرده و میتواند در بدن کاربرد مناسب تری داشته باشد.
چربی ها
اسید های چرب اشباع نشد ه امگا-۳ در سلامت و تکامل سیستم عصبی جنین و نیز سلامت و قدرت بینایی شیرخوار تاثیر زیادی دارد . منبع مهم و اصلی اسید های چرب امگا-۳، ماهی و محصولات دریایی است. البته سبزی ها نیز حاوی مقداری از این نوع اسید چرب هستند ولی مقدار آن زیاد نیست. بنابراین در رژیم غذایی مادران باردار و شیردهی که از مواد حیوانی (ماهی و محصولا ت دریایی) استفاد ه نمی کنند مقدار کافی اسید های چرب امگا-۳ وجود ندارد . تاثیر دریافت ناکافی اسید های چرب امگا-۳ نه تنها در دوران جنینی و شیرخواری بلکه در سنین بالاتر نیز می تواند به صورت اختلالات مختلف در شخص بروز نماید.
کلسیم
کلسیم در رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک شیرخوار تاثیر مهمی دارد ، و برای استحکام استخوان های مادر نیز بسیار ضروری است. مصرف این ماده معدنی از دوران جنینی تا پایان عمر برای همه افراد اهمیت زیادی دارد . افراد گیاهخوار کلسیم مورد نیاز خود را از سبزیجات دارای برگ سبز تیره، سویا و سایر حبوبات و مقدار کمی نیز از غلات دریافت می کنند . بهترین منبع کلسیم، شیر و لبنیات است که حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم با کیفیت جذب بسیار خوب می باشند . همچنین ماهی ساردین و سایر ماهی هایی که با استخوان مصرف می شوند از منابع غنی کلسیم هستند ، ولی گیاه خواران چون از منابع حیوانی استفاده نمی کنند لذا اجبارا کلسیم مورد نیاز خود را از منابع گیاهی دریافت می دارند . کلسیم موجود در گیاهان قابلیت جذب خوبی ندارد و اگزالات موجود در گیاهانی مانند اسفناج، ریواس، چغندر و برخی گیاهان دیگر، جذب کلسیم را محدود می کند . همچنین فیبر موجود در منابع گیاهی باعث کاهش جذب کلسیم می شود ، بنابراین رژیم گیاه خواری به خصوص در خانم های باردار و شیرده چنانچه به خوبی تنظیم نشود و منابع گیاهی کلسیم به مقدار کافی مورد استفاد ه قرار نگیرد، می تواند جنین، کودک شیرخوار و مادر را در معرض کمبود کلسیم قرار دهد و به رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک لطمه وارد سازد و موجب بروز راشیتیسم در کودک شود . همچنین ممکن است مادر را در معرض استئومالا سی (نرمی استخوان) در سنین جوانی و استئوپروز (پوکی استخوان) در سنین بالاتر قرار دهد .
آهن
بهترین منابع غذائی آهن منابع حیوانی مانند جگر، دل و قلوه، ماهی و محصولا ت دریایی، گوشت کم چرب و مرغ است و آهن موجود در این منابع کیفیت جذب بسیار خوبی در دستگاه گوارش دارد و در بدن به خوبی به مصرف می رسد. در دوران بارداری به علت افزایش تشکیل خون و تامین نیازهای جنین، نیاز به آهن افزایش می یابد و لازم است مادر از منابع غنی آهن استفاده کند. آهن در برخی منابع گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات و میوه های خشک وجود دارد و با آنکه مقدار آهن موجود در این منابع در سطح بالا و مناسب است ولی کیفیت جذب آن مناسب نیست و آهن منابع گیاهی به مقدار کمی در دستگاه گوارش جذب می شود. جذب آهن حیوانی که به آن آهن "هم"(heme) می گویند نسبت به آهن گیاهی خیلی بالاتر است و در یک غذا شامل مخلوطی از منابع حیوانی و گیاهی جذب آهن حدود ۴۰ تا ۲۵ درصد است در حالی که جذب آهن گیاهی (آ هن غیرهم) فقط حدود ۵ درصد است. عوامل موجود در غذاهای گیاهی مانند اگزالات موجود در سبزیجات و فیتات موجود در غلات، جذب آهن گیاهی (آهن غیرهم) را کاهش می دهد . بنابراین احتمال اینکه در مادران باردار و شیرده گیاه خوار، کم خونی فقر آهن برای جنین، کود ک شیرخوار و مادر رخ دهد زیاد است. وجود اسید اسکوربیک (ویتامین C) در غذا موجب افزایش جذب آهن می شود . توصیه می شود مادران باردار و شیرده گیاه خوار حتما از منابع گیاهی آهن به مقدار کافی و همراه منابع آ هن، از منابع اسید اسکوربیک(ویتامینC)نیز استفاد ه کنند. مصرف غلات و سایر محصولات گیاهی غنی شده با آهن نیز می تواند به تامین نیازهای این مادران کمک کند.
روی
روی یکی از مواد موثر در حفظ قدرت ایمنی بدن است. در سلامت پوست، مو و ناخن ها موثر است. روی از عوامل بسیار موثر در رشد محسوب می شود و کمبود آن در کودکان و نوجوانان می تواند موجب کوتاهی قد بشود. این ماده مغذی همچنین در بلوغ جنسی در نوجوانان تاثیر دارد . در دوران بارداری و شیردهی به علت رشد جنین و کود ک شیرخوار، نیاز به روی افزایش می یابد . بهترین منابع غذایی روی عبارتند از: گوشت، ماهی، مرغ. البته بعضی از محصولا ت گیاهی مانند سویا و سایر حبوبات، مغزها و غلات کامل نیز از منابع غنی روی محسوب می شوند ، ولی جذب روی موجود د ر منابع گیاهی به خوبی منابع حیوانی نیست و عوامل مختلف ممکن است جذب آنها را دچار اختلال کند. از آنجایی که در دوران بارداری و شیردهی نیاز به روی افزایش پیدا می کند لذا لازم است خانم های گیاهخوار در این دوران از منابع گیاهی غنی از روی به مقدار کافی استفاده کنند تا عوارض ناشی از کمبود روی گریبان گیر جنین، کودک و مادر نشود . استفاده از محصولات گیاهی غنی شده با روی نیز می تواند مقدار لازم روی را برای آنان تامین کند.
ویتامین B۱۲
این ویتامین برای متابولیسم در تمام سلول ها بخصوص سیستم عصبی، دستگاه گوارش و مغز استخوان ضروری است و کمبود آن باعث ایجاد اختلال در تقسیم سلولی به خصوص در دستگاه های ذکر شده می شود. مواد غذایی غنی از ویتامین B۱۲ شامل منابع حیوانی از قبیل جگر، قلوه، گوشت، شیر، پنیر، ماهی و تخم مرغ است و محصولات گیاهی فاقد این ویتامین هستند . از آنجایی که این ویتامین برای حفظ سلامت انسان ضروری است و کمبود آن ایجاد عوارض جدی و وخیم می نماید لذا لازم است خانم های باردار و شیرده گیاه خوار به این مسئله توجه نمایند . کمبود ویتامین B۱۲ ایجاد عارضه ای به نام کم خونی وخیم یا کشنده می کند که با عوارض عصبی همراه است و چنانچه درمان نشود می تواند خطرناک و کشنده باشد . البته عوارض ناشی از کمبود این ویتامین خیلی تدریجی است و در درازمدت تظاهر کرده و ۶تا ۵ سال طول می کشد تا بروز نماید . به همین علت ممکن است شخص مبتلا تا سال ها متوجه این کمبود نشود. مادران باردار گیاه خوار بخصوص چنانچه به مدت طولانی از رژیم گیاه خواری پیروی کرده باشند نمی توانند نیاز جنین را به این ویتامین تامین کنند، همچنین شیرمادران گیاه خوار حاوی مقدار کافی ویتامینB۱۲ برای تامین نیاز کودک نیست، لذا شیر خوار نمی تواند مقدار لازم از این ویتامین را از شیرمادر دریافت کنند.
منبع:
زندگی آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼