رژیم گیاهخواری در بارداری، چرا مضر است؟
در دوران جنینی، پروتئین از طریق خون مادر به بدن جنین وارد شده و وظیفه خود را در تشکیل سلول ها و تکامل جنین انجام می دهد.
چنانچه به مفهوم واژه گیاه خواری توجه کنیم درمی یابیم که منظور از گیاه خواری استفاده از مواد خوراکی گیاهی در برنامه غذائی روزانه فرد است. محصولات گیاهی که شامل انواع سبزی ها، میوه ها، غلات، حبوبات و مغزها هستند از مواد غذائی مفیدی محسوب می شوند که می توانند قسمت عمده ای از نیازهای تغذیه ای انسان را برآورده کنند و چنانچه به مقادیر لا زم و کافی در برنامه غذائی روزانه شخصی وجود داشته باشند به حفظ سلا مت فرد کمک زیادی خواهند کرد.
مواد غذائی گیاهی سرشار از ویتامین ها و املاح میباشند اما چنانچه گیاه خواری را به معنای استفاده مطلق از مواد گیاهی تصور کنیم، موضوع ابعاد دیگری خواهد یافت. بعضی از افراد از رژیم گیاه خواری مطلق استفاده می کنند، به این ترتیب که غذای روزانه آنها را صرفا مواد گیاهی تشکیل می دهد و از هیچ نوع ماده حیوانی استفاده نمی کنند. در این مقوله به بحث درباره رژیم گیاه خواری در مادران باردار و شیرده و تاثیر آن بر جنین، کودک شیرخوار و مادر پرداخته خواهد شد.
همانگونه که اشاره شد استفاده از مواد گیاهی در برنامه غذایی روزانه، بخصوص برای مادران باردار و شیرده بسیار مفید است و در حفظ سلامت جنین، کودک شیرخوار و مادر تاثیر بهسزایی دارد. ولی منحصر شدن الگوی غذایی به محصولا ت گیاهی و عدم استفاده از مواد حیوانی می تواند در جذب، متابولیسم و کاربرد برخی از مواد مغذی در بدن اختلال ایجاد کرده و در نتیجه منجر به کمبود این مواد در انسان بشود، در این ارتباط می توان پروتئین، برخی از انواع چربی، املا حی مانند کلسیم، آهن، روی و نیز ویتامین A۱۲ را نام برد.
پروتئین
پروتئین برای تشکیل بافت ها و رشد و تکامل جنین، کودک و شیرخوار بسیار ضروری است، همچنین شیر وظایف مهم دیگری مانند ترمیم، تولید هورمون ها، آنزیم ها و آنتی بادی ها در بدن انسان به عهده دارد، بنابراین برای ادامه زندگی و حفظ سلا مت جنین، شیرخوار و مادر باردار و شیرده بسیار ضروری است.
در دوران جنینی، پروتئین از طریق خون مادر به بدن جنین وارد شده و وظیفه خود را در تشکیل سلول ها و تکامل جنین انجام می دهد. در دوران شیرخواری، پروتئین از طریق شیر مادر به کودک می رسد. در مادرانی که از رژیم گیاه خواری استفاده می کنند و هیچ نوع ماده حیوانی در غذایشان موجود نیست کاربرد پروتئین در بدن پایین آمده و پروتئین مصرفی نمی تواند به مقدار کافی و لا زم مورد استفاده قرار گیرد، زیرا پروتئین موجود در گیاهان در برخی از اسیدهای آمینه اساسی کمبود دارند و چون بدن انسان نمی تواند اسیدهای آمینه اساسی را بسازد و باید از طریق غذا به ایشان برسد. بنابراین رژیم گیاه خواری می تواند موجب کمبود پروتئین در مادر، جنین و کودک بشود و به رشد و تکامل و سلا مت جنین و شیرخوار لطمه وارد سازد و نیز سلا مت مادر باردار و شیرده را به مخاطره اندازد. البته چنانچه مخلوطی از دو نوع پروتئین گیاهی مثلا حبوبات و غلا ت یا حبوبات و مغزها و یا غلا ت و مغزها مصرف شود کیفیت پروتئینی غذا افزایش پیدا کرده و می تواند در بدن کاربرد مناسب تری داشته باشد.
ویتامین A12
این ویتامین برای متابولیسم در تمام سلول ها بخصوص سیستم عصبی، دستگاه گوارش و مغز استخوان ضروری است و کمبود آن باعث ایجاد اختلا ل در تقسیم سلولی به خصوص در دستگاه های ذکر شده می شود.مواد غذایی غنی از ویتامین A۱۲ شامل منابع حیوانی از قبیل جگر، کلیه، گوشت، شیر، پنیر، ماهی و تخم مرغ است و محصولا ت گیاهی فاقد این ویتامین هستند. از آنجایی که این ویتامین برای حفظ سلا مت انسان ضروری است و کمبود آن ایجاد عوارض جدی و وخیم می نماید لذا لا زم است خانم های باردار و شیرده گیاه خوار به این مسئله توجه میشود.کمبود ویتامین A۱۲ ایجاد عارضه ای به نام کم خونی وخیم یا کشنده می کند که با عوارض عصبی همراه است و چنانچه درمان نشود می تواند خطرناک و کشنده باشد.
البته عوارض ناشی از کمبود این ویتامین خیلی تدریجی است و در درازمدت تظاهر کرده و ۶-۵ سال طول می کشد تا بروز نماید. به همین علت ممکن است شخص مبتلا تا سالها متوجه این کمبود نشود. مادران باردار گیاه خوار بخصوص چنانچه به مدت طولا نی از رژیم گیاه خواری پیروی کرده باشند نمی توانند نیاز جنین را به این ویتامین تامین کنند. همچنین شیرمادران گیاه خوار حاوی مقدار کافی ویتامین A۱۲ برای تامین نیاز کودک نیست، لذا نوزاد نمی تواند مقدار لا زم از این ویتامین را از شیرمادر دریافت کند.
در خانواده هایی که والدین و به خصوص مادر از رژیم گیاه خواری پیروی می کند معمولا این عادت به سایر اعضای خانواده نیز منتقل شده و کودکان آنان هم از برنامه گیاه خواری استفاده می کنند، لذا ممکن است اعضای خانواده و بهخصوص کودکان در معرض کمبودهای ناشی از دریافت ناکافی مواد مغذی قرار گیرند. لازم است خانم های باردار و شیرده گیاه خوار به اختلالاتی که ممکن است به علت عدم مصرف برخی مواد حیوانی ضروری، در جنین، کودک شیرخوار و مادر بروز نماید توجه کنند و بعضی از مواد حیوانی مفید مانند شیر و لبنیات، تخم مرغ و ماهی را در برنامه غذایی خود بگنجانند تا سلا مت خود و فرزندشان را هر چه بیشتر تامین کنند.
چربی ها
چربی ها از منابع غنی انرژی محسوب می شوند و می توانند انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های روزانه فرد و نیز اعمال حیاتی داخلی بدن را تامین کنند. بخصوص در دوران جنینی برای تامین رشد و تکامل جنین و نیز رشد و سلا مت نوزاد بایستی مقدار کافی انرژی به بدن مادر برسد. چربی ها از اسیدهای چرب تشکیل شده اند. اسیدهای چرب اشباع نشده امگا-۳ در سلا مت و تکامل سیستم عصبی جنین و نیز سلا مت و قدرت بینایی شیرخوار تاثیر زیادی دارد. منبع مهم و اصلی اسیدهای چرب امگا-۳، ماهی و محصولا ت دریایی است. البته سبزی ها نیز حاوی مقداری از این نوع اسیدچرب هستند ولی مقدار آن زیاد نیست. بنابراین در رژیم غذایی مادران باردار و شیردهی که از مواد حیوانی (ماهی و محصولا ت دریایی) استفاده نمی کنند مقدار کافی اسیدهای چرب امگا-۳ وجود ندارد. تاثیر دریافت ناکافی اسیدهای چرب امگا-۳ نه تنها در دوران جنینی و شیرخواری بلکه در سنین بالا تر نیز می تواند به صورت اختلا لا ت مختلف در شخص بروز نماید.
آهن
این ماده معدنی در خون سازی نقش دارد و در واکنش های حیاتی داخلی بدن شرکت دارد و در فعالیت بسیاری از آنزیم ها موثر است. آهن در انتقال اکسیژن به سلول ها دخالت داشته و به این ترتیب در تنفس سلولی موثر است. نقش مهم آهن در حفظ قدرت ایمنی بدن به خوبی شناخته شده، همچنین امروزه ثابت شده که آهن در قدرت یادگیری موثر است و به خصوص در کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن، قدرت یادگیری به طور محسوسی کاهش پیدا می کند.
بهترین منابع غذائی آهن منابع حیوانی مانند جگر، دل و قلوه، ماهی و محصولا ت دریایی، گوشت کم چرب و مرغ است و آهن موجود در این منابع کیفیت جذب بسیار خوبی در دستگاه گوارش دارد و در بدن به خوبی به مصرف می رسد.
در دوران بارداری به علت افزایش تشکیل خون و تامین نیازهای جنین، نیاز به آهن افزایش می یابد و لا زم است مادر از منابع غنی آهن استفاده کند. آهن در برخی منابع گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات و میوه های خشک وجود دارد و با آنکه مقدار آهن موجود در این منابع در سطح بالا و مناسب است ولی کیفیت جذب آن مناسب نیست و آهن منابع گیاهی به مقدار کمی در دستگاه گوارش جذب می شوند.
جذب آهن حیوانی که به آن آهن "هم"(حذحب) می گویند نسبت به آهن گیاهی خیلی بالاتر است و در یک غذا شامل مخلوطی از منابع حیوانی و گیاهی جذب آهن حدود ۴۰-۲۵ درصد است در حالی که جذب آهن گیاهی (آهن غیرهم) فقط حدود ۵ درصد است. عوامل موجود در غذاهای گیاهی مانند اگزالات موجود در سبزیجات و فیتات موجود در غلات، جذب آهن گیاهی (آهن غیرهم) را کاهش می دهد. بنابراین احتمال اینکه در مادران باردار و شیرده گیاه خوار، کم خونی فقر آهن برای جنین، کودک شیرخوار و مادر رخ دهد زیاد است. وجود اسید اسکوربیک (ویتامین ٴ) در غذا موجب افزایش جذب آهن می شود. توصیه می شود مادران باردار و شیرده گیاه خوار حتما از منابع گیاهی آهن به مقدار کافی و همراه منابع آهن، از منابع اسیداسکوربیک نیز استفاده کنند. مصرف غلا ت و سایر محصولا ت گیاهی غنی شده با آهن نیز می تواند به تامین نیازهای این مادران کمک کند.
روی
یکی دیگر از مواد مغذی که در سلامت جنین، کودک شیرخوار و مادر در دوران بارداری و شیردهی بسیار ضروری است روی است. روی در ساختمان بسیاری از آنزیم ها موجود است و از این طریق در واکنش های حیاتی داخلی بدن شرکت فعال دارد. روی در تجزیه و سنتز کربوهیدرات ها، لیپیدها و پروتئین ها موثر است و در ترکیب بسیاری از پروتئین ها نقش ساختمانی دارد. روی یکی از مواد موثر در حفظ قدرت ایمنی بدن است. در سلا مت پوست، مو و ناخن ها موثر است. روی از عوامل بسیار موثر در رشد محسوب می شود و کمبود آن در کودکان و نوجوانان می تواند موجب کوتاهی قد بشود.
این ماده مغذی همچنین در بلوغ جنسی در نوجوانان تاثیر دارد. در دوران بارداری و شیردهی به علت رشد جنین و کودک شیرخوار، نیاز به روی افزایش می یابد.بهترین منابع غذایی روی عبارتند از: گوشت، ماهی، مرغ و جگر.
البته بعضی از محصولا ت گیاهی مانند سویا و سایر حبوبات، مغزها، غلات کامل نیز از منابع غنی روی محسوب می شوند، ولی جذب روی موجود در منابع گیاهی به خوبی منابع حیوانی نیست و عوامل مختلف ممکن است جذب آنها را دچار اختلا ل کند. از آنجایی که در دوران بارداری و شیردهی نیاز به روی افزایش پیدا می کند لذا لا زم است خانم های گیاه خوار در این دوران از منابع گیاهی غنی از روی به مقدار کافی استفاده کنند تا عوارض ناشی از کمبود روی گریبان گیر جنین، کودک و مادر نشود. استفاده از محصولا ت گیاهی غنی شده با روی نیز می تواند مقدار لا زم روی را برای آنان تامین کند.
کلسیم
کلسیم در رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک شیرخوار تاثیر مهمی دارد و برای استحکام استخوان های مادر نیز بسیار ضروری است. مصرف این ماده معدنی از دوران جنینی تا پایان عمر برای همه افراد اهمیت زیادی دارد. افراد گیاه خوار کلسیم مورد نیاز خود را از سبزیجات دارای برگ سبز تیره، سویا و سایر حبوبات و مقدار کمی نیز از غلا ت دریافت می کنند. بهترین منبع کلسیم، شیر و لبنیات است که حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم با کیفیت جذب بسیار خوب می باشند. همچنین ماهی ساردین و سایر ماهی هایی که با استخوان مصرف می شوند از منابع غنی کلسیم هستند، ولی گیاه خواران چون از منابع حیوانی استفاده نمی کنند لذا اجبارا کلسیم مورد نیاز خود را از منابع گیاهی دریافت می دارند.
کلسیم موجود در گیاهان قابلیت جذب خوبی ندارد و اگزالا ت موجود در گیاهانی مانند اسفناج، ریواس، چغندر و برخی گیاهان دیگر، جذب کلسیم را محدود می کند. همچنین فیبر موجود در منابع گیاهی باعث کاهش جذب کلسیم می شود، بنابراین رژیم گیاه خواریبهخصوص در خانم های باردار و شیرده چنانچه به خوبی تنظیم نشود و منابع گیاهی کلسیم به مقدار کافی مورد استفاده قرار نگیرد، می تواند جنین، کودک شیرخوار و مادر را در معرض کمبود کلسیم قرار دهد و به رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک لطمه وارد سازد و موجب بروز راشیتیسم در کودک شود. همچنین ممکن است مادر را در معرض استئومالاسی (نرمی استخوان) در سنین جوانی و استئوپروز (پوکی استخوان) در سنین بالا تر قرار دهد.
مواد غذائی گیاهی سرشار از ویتامین ها و املاح میباشند اما چنانچه گیاه خواری را به معنای استفاده مطلق از مواد گیاهی تصور کنیم، موضوع ابعاد دیگری خواهد یافت. بعضی از افراد از رژیم گیاه خواری مطلق استفاده می کنند، به این ترتیب که غذای روزانه آنها را صرفا مواد گیاهی تشکیل می دهد و از هیچ نوع ماده حیوانی استفاده نمی کنند. در این مقوله به بحث درباره رژیم گیاه خواری در مادران باردار و شیرده و تاثیر آن بر جنین، کودک شیرخوار و مادر پرداخته خواهد شد.
همانگونه که اشاره شد استفاده از مواد گیاهی در برنامه غذایی روزانه، بخصوص برای مادران باردار و شیرده بسیار مفید است و در حفظ سلامت جنین، کودک شیرخوار و مادر تاثیر بهسزایی دارد. ولی منحصر شدن الگوی غذایی به محصولا ت گیاهی و عدم استفاده از مواد حیوانی می تواند در جذب، متابولیسم و کاربرد برخی از مواد مغذی در بدن اختلال ایجاد کرده و در نتیجه منجر به کمبود این مواد در انسان بشود، در این ارتباط می توان پروتئین، برخی از انواع چربی، املا حی مانند کلسیم، آهن، روی و نیز ویتامین A۱۲ را نام برد.
پروتئین
پروتئین برای تشکیل بافت ها و رشد و تکامل جنین، کودک و شیرخوار بسیار ضروری است، همچنین شیر وظایف مهم دیگری مانند ترمیم، تولید هورمون ها، آنزیم ها و آنتی بادی ها در بدن انسان به عهده دارد، بنابراین برای ادامه زندگی و حفظ سلا مت جنین، شیرخوار و مادر باردار و شیرده بسیار ضروری است.
در دوران جنینی، پروتئین از طریق خون مادر به بدن جنین وارد شده و وظیفه خود را در تشکیل سلول ها و تکامل جنین انجام می دهد. در دوران شیرخواری، پروتئین از طریق شیر مادر به کودک می رسد. در مادرانی که از رژیم گیاه خواری استفاده می کنند و هیچ نوع ماده حیوانی در غذایشان موجود نیست کاربرد پروتئین در بدن پایین آمده و پروتئین مصرفی نمی تواند به مقدار کافی و لا زم مورد استفاده قرار گیرد، زیرا پروتئین موجود در گیاهان در برخی از اسیدهای آمینه اساسی کمبود دارند و چون بدن انسان نمی تواند اسیدهای آمینه اساسی را بسازد و باید از طریق غذا به ایشان برسد. بنابراین رژیم گیاه خواری می تواند موجب کمبود پروتئین در مادر، جنین و کودک بشود و به رشد و تکامل و سلا مت جنین و شیرخوار لطمه وارد سازد و نیز سلا مت مادر باردار و شیرده را به مخاطره اندازد. البته چنانچه مخلوطی از دو نوع پروتئین گیاهی مثلا حبوبات و غلا ت یا حبوبات و مغزها و یا غلا ت و مغزها مصرف شود کیفیت پروتئینی غذا افزایش پیدا کرده و می تواند در بدن کاربرد مناسب تری داشته باشد.
ویتامین A12
این ویتامین برای متابولیسم در تمام سلول ها بخصوص سیستم عصبی، دستگاه گوارش و مغز استخوان ضروری است و کمبود آن باعث ایجاد اختلا ل در تقسیم سلولی به خصوص در دستگاه های ذکر شده می شود.مواد غذایی غنی از ویتامین A۱۲ شامل منابع حیوانی از قبیل جگر، کلیه، گوشت، شیر، پنیر، ماهی و تخم مرغ است و محصولا ت گیاهی فاقد این ویتامین هستند. از آنجایی که این ویتامین برای حفظ سلا مت انسان ضروری است و کمبود آن ایجاد عوارض جدی و وخیم می نماید لذا لا زم است خانم های باردار و شیرده گیاه خوار به این مسئله توجه میشود.کمبود ویتامین A۱۲ ایجاد عارضه ای به نام کم خونی وخیم یا کشنده می کند که با عوارض عصبی همراه است و چنانچه درمان نشود می تواند خطرناک و کشنده باشد.
البته عوارض ناشی از کمبود این ویتامین خیلی تدریجی است و در درازمدت تظاهر کرده و ۶-۵ سال طول می کشد تا بروز نماید. به همین علت ممکن است شخص مبتلا تا سالها متوجه این کمبود نشود. مادران باردار گیاه خوار بخصوص چنانچه به مدت طولا نی از رژیم گیاه خواری پیروی کرده باشند نمی توانند نیاز جنین را به این ویتامین تامین کنند. همچنین شیرمادران گیاه خوار حاوی مقدار کافی ویتامین A۱۲ برای تامین نیاز کودک نیست، لذا نوزاد نمی تواند مقدار لا زم از این ویتامین را از شیرمادر دریافت کند.
در خانواده هایی که والدین و به خصوص مادر از رژیم گیاه خواری پیروی می کند معمولا این عادت به سایر اعضای خانواده نیز منتقل شده و کودکان آنان هم از برنامه گیاه خواری استفاده می کنند، لذا ممکن است اعضای خانواده و بهخصوص کودکان در معرض کمبودهای ناشی از دریافت ناکافی مواد مغذی قرار گیرند. لازم است خانم های باردار و شیرده گیاه خوار به اختلالاتی که ممکن است به علت عدم مصرف برخی مواد حیوانی ضروری، در جنین، کودک شیرخوار و مادر بروز نماید توجه کنند و بعضی از مواد حیوانی مفید مانند شیر و لبنیات، تخم مرغ و ماهی را در برنامه غذایی خود بگنجانند تا سلا مت خود و فرزندشان را هر چه بیشتر تامین کنند.
چربی ها
چربی ها از منابع غنی انرژی محسوب می شوند و می توانند انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های روزانه فرد و نیز اعمال حیاتی داخلی بدن را تامین کنند. بخصوص در دوران جنینی برای تامین رشد و تکامل جنین و نیز رشد و سلا مت نوزاد بایستی مقدار کافی انرژی به بدن مادر برسد. چربی ها از اسیدهای چرب تشکیل شده اند. اسیدهای چرب اشباع نشده امگا-۳ در سلا مت و تکامل سیستم عصبی جنین و نیز سلا مت و قدرت بینایی شیرخوار تاثیر زیادی دارد. منبع مهم و اصلی اسیدهای چرب امگا-۳، ماهی و محصولا ت دریایی است. البته سبزی ها نیز حاوی مقداری از این نوع اسیدچرب هستند ولی مقدار آن زیاد نیست. بنابراین در رژیم غذایی مادران باردار و شیردهی که از مواد حیوانی (ماهی و محصولا ت دریایی) استفاده نمی کنند مقدار کافی اسیدهای چرب امگا-۳ وجود ندارد. تاثیر دریافت ناکافی اسیدهای چرب امگا-۳ نه تنها در دوران جنینی و شیرخواری بلکه در سنین بالا تر نیز می تواند به صورت اختلا لا ت مختلف در شخص بروز نماید.
آهن
این ماده معدنی در خون سازی نقش دارد و در واکنش های حیاتی داخلی بدن شرکت دارد و در فعالیت بسیاری از آنزیم ها موثر است. آهن در انتقال اکسیژن به سلول ها دخالت داشته و به این ترتیب در تنفس سلولی موثر است. نقش مهم آهن در حفظ قدرت ایمنی بدن به خوبی شناخته شده، همچنین امروزه ثابت شده که آهن در قدرت یادگیری موثر است و به خصوص در کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن، قدرت یادگیری به طور محسوسی کاهش پیدا می کند.
بهترین منابع غذائی آهن منابع حیوانی مانند جگر، دل و قلوه، ماهی و محصولا ت دریایی، گوشت کم چرب و مرغ است و آهن موجود در این منابع کیفیت جذب بسیار خوبی در دستگاه گوارش دارد و در بدن به خوبی به مصرف می رسد.
در دوران بارداری به علت افزایش تشکیل خون و تامین نیازهای جنین، نیاز به آهن افزایش می یابد و لا زم است مادر از منابع غنی آهن استفاده کند. آهن در برخی منابع گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات و میوه های خشک وجود دارد و با آنکه مقدار آهن موجود در این منابع در سطح بالا و مناسب است ولی کیفیت جذب آن مناسب نیست و آهن منابع گیاهی به مقدار کمی در دستگاه گوارش جذب می شوند.
جذب آهن حیوانی که به آن آهن "هم"(حذحب) می گویند نسبت به آهن گیاهی خیلی بالاتر است و در یک غذا شامل مخلوطی از منابع حیوانی و گیاهی جذب آهن حدود ۴۰-۲۵ درصد است در حالی که جذب آهن گیاهی (آهن غیرهم) فقط حدود ۵ درصد است. عوامل موجود در غذاهای گیاهی مانند اگزالات موجود در سبزیجات و فیتات موجود در غلات، جذب آهن گیاهی (آهن غیرهم) را کاهش می دهد. بنابراین احتمال اینکه در مادران باردار و شیرده گیاه خوار، کم خونی فقر آهن برای جنین، کودک شیرخوار و مادر رخ دهد زیاد است. وجود اسید اسکوربیک (ویتامین ٴ) در غذا موجب افزایش جذب آهن می شود. توصیه می شود مادران باردار و شیرده گیاه خوار حتما از منابع گیاهی آهن به مقدار کافی و همراه منابع آهن، از منابع اسیداسکوربیک نیز استفاده کنند. مصرف غلا ت و سایر محصولا ت گیاهی غنی شده با آهن نیز می تواند به تامین نیازهای این مادران کمک کند.
روی
یکی دیگر از مواد مغذی که در سلامت جنین، کودک شیرخوار و مادر در دوران بارداری و شیردهی بسیار ضروری است روی است. روی در ساختمان بسیاری از آنزیم ها موجود است و از این طریق در واکنش های حیاتی داخلی بدن شرکت فعال دارد. روی در تجزیه و سنتز کربوهیدرات ها، لیپیدها و پروتئین ها موثر است و در ترکیب بسیاری از پروتئین ها نقش ساختمانی دارد. روی یکی از مواد موثر در حفظ قدرت ایمنی بدن است. در سلا مت پوست، مو و ناخن ها موثر است. روی از عوامل بسیار موثر در رشد محسوب می شود و کمبود آن در کودکان و نوجوانان می تواند موجب کوتاهی قد بشود.
این ماده مغذی همچنین در بلوغ جنسی در نوجوانان تاثیر دارد. در دوران بارداری و شیردهی به علت رشد جنین و کودک شیرخوار، نیاز به روی افزایش می یابد.بهترین منابع غذایی روی عبارتند از: گوشت، ماهی، مرغ و جگر.
البته بعضی از محصولا ت گیاهی مانند سویا و سایر حبوبات، مغزها، غلات کامل نیز از منابع غنی روی محسوب می شوند، ولی جذب روی موجود در منابع گیاهی به خوبی منابع حیوانی نیست و عوامل مختلف ممکن است جذب آنها را دچار اختلا ل کند. از آنجایی که در دوران بارداری و شیردهی نیاز به روی افزایش پیدا می کند لذا لا زم است خانم های گیاه خوار در این دوران از منابع گیاهی غنی از روی به مقدار کافی استفاده کنند تا عوارض ناشی از کمبود روی گریبان گیر جنین، کودک و مادر نشود. استفاده از محصولا ت گیاهی غنی شده با روی نیز می تواند مقدار لا زم روی را برای آنان تامین کند.
کلسیم
کلسیم در رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک شیرخوار تاثیر مهمی دارد و برای استحکام استخوان های مادر نیز بسیار ضروری است. مصرف این ماده معدنی از دوران جنینی تا پایان عمر برای همه افراد اهمیت زیادی دارد. افراد گیاه خوار کلسیم مورد نیاز خود را از سبزیجات دارای برگ سبز تیره، سویا و سایر حبوبات و مقدار کمی نیز از غلا ت دریافت می کنند. بهترین منبع کلسیم، شیر و لبنیات است که حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم با کیفیت جذب بسیار خوب می باشند. همچنین ماهی ساردین و سایر ماهی هایی که با استخوان مصرف می شوند از منابع غنی کلسیم هستند، ولی گیاه خواران چون از منابع حیوانی استفاده نمی کنند لذا اجبارا کلسیم مورد نیاز خود را از منابع گیاهی دریافت می دارند.
کلسیم موجود در گیاهان قابلیت جذب خوبی ندارد و اگزالا ت موجود در گیاهانی مانند اسفناج، ریواس، چغندر و برخی گیاهان دیگر، جذب کلسیم را محدود می کند. همچنین فیبر موجود در منابع گیاهی باعث کاهش جذب کلسیم می شود، بنابراین رژیم گیاه خواریبهخصوص در خانم های باردار و شیرده چنانچه به خوبی تنظیم نشود و منابع گیاهی کلسیم به مقدار کافی مورد استفاده قرار نگیرد، می تواند جنین، کودک شیرخوار و مادر را در معرض کمبود کلسیم قرار دهد و به رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک لطمه وارد سازد و موجب بروز راشیتیسم در کودک شود. همچنین ممکن است مادر را در معرض استئومالاسی (نرمی استخوان) در سنین جوانی و استئوپروز (پوکی استخوان) در سنین بالا تر قرار دهد.
پ
منبع:
زندگی آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼