مکمل های غذایی برای نوزادان، راهنمای مصرف

تجویز داروها و مکمل های غذایی برای نوزادان اهمیت فراوانی دارد. وزن متوسط شیرخواران در بدو تولد حدود ۳ کیلوگرم است، در یک سالگی ۱۰ کیلوگرم می شوند و به تدریج وزن شان اضافه خواهد شد. دستگاه های بدن شیرخواران، به خصوص نوزادان، مانند دستگاه گوارش، کلیه و کبد از نظر سیستم جذب، هضم و دفع متفاوت از بزرگسالان وحساس تر از آنهاست. به همین دلیل در تجویز داروها باید دقت خاصی از نظر نوع دارو، مقدار آن برحسب میلی گرم و برحسب کیلوگرم وزن بدن شیرخوار، ساعت تجویز دارو، همراهی دارو با مواد غذایی دقت خاص داشته باشیم تا عوارضی برای شیرخوار پیش نیاید.

قطره ویتامین A+D
قطره ویتامین A+D را باید در روز پانزدهم تولد روزانه ۲۵ قطره ابتدا با احتیاط در فواصل شیرمادر با قطره چکان شروع کنید، چنانچه نوزاد عکس العمل خوبی نداشت می توان ویتامین را با مقدار ۵ تا ۱۰ سی سی یا یک قاشق مرباخوری آب قند حل و تجویز کرد. قطره ویتامین A+D برای پیشگیری از نرمی استخوان ضروری است و تا یک سالگی روزانه ۲۵ قطره ادامه دارد

قطره آهن
قطره آهن فروس سولفات از ۶ ماهگی شروع و توام با قطره مولتی ویتامین توصیه می شود.باید در فواصل شیر همزمان با آب میوه، آب سیب و از یک سالگی به بعد نیز با آب مرکبات و پرتقال که جذب بهتری خواهد داشت داده شود.. قطره آهن چنانچه همزمان با شیر یا چای داده شود با ترکیبات شیر و چای خنثی و در جذب آن مشکل ایجاد می شود.

داروهای سرماخوردگی و آنتی بیوتیک ها
۶۰ تا ۷۰ درصد سرماخوردگی های شیرخواران ویروسی است و یک دوره درمانی ۵ تا ۷ روزه دارد. این مشکل توام با تب و مختصری سرفه خواهد بود که بهبودی حاصل می شود و درمانی نمی خواهد. والدین به هیچ عنوان با داروهای آنتی بیوتیک خوددرمانی نکنند و توصیه می شود از پزشکان نیز درخواست تجویز آنتی بیوتیک نکنند. در نظر داشته باشیم چنانچه کودک عوارضی مانند برونشیت، گرفتگی صدا یا گوش درد چرکی داشت و تب و سرفه ادامه داشت و پزشک تشخیص داد آنتی بیوتیک هم تجویزمی شود.

آنتی بیوتیک های آموکسی سیلین و کوآموکسی کلاو و سفیکسیم که امروزه بیشترین کاربرد برای کودکان دارد معمولا ۱۲ ساعته است وتوصیه می شود ۵/۰ تا ۱ ساعت بعد از تغذیه داده شود. حداکثر دوره درمانی ۷ تا ۱۰ روزاست .در صورت حساسیت دارویی به صورت اسهال یا بثورات پوستی توصیه می شود با دستور پزشک دارو قطع شده و از داروی دیگری استفاده شود. البته آنتی بیوتیک هایی در موارد خاص با مقدار یک بار در روز و به مدت ۳ روز نیز موجود و توسط پزشکان تجویز می شود.

استامینوفن و ایبوبروفن
قطره و شربت استامینوفن جهت پایین آوردن تب و درجه حرارت بدن شیرخواران است. مادران نباید با احتمال تب و گرمای بدن به طور حدسی از این داروها استفاده کنند. تب، یک واکنش دفاعی بدن است و در دمای بالا ویروس ها و میکروب ها از بین می روند پس برای درجه حرارت ۳۸ تا ۵/۳۸ احتیاج به تجویز استامینوفن نیست. چنانچه درجه حرارت بدن از ۵/۳۸ درجه سانتی گراد به بالا رفت برحسب وزن بدن از قطره استامینوفن جهت کودکان زیر یک سال ۵ تا ۱۰ قطره هر ۴ ساعت در دوران تب تجویز می شود و در کودکان یک سال به بالا از شربت استامینوفن به مقدار ۵سی سی یا معادل یک قاشق مرباخوری هر ۴ ساعت تجویز می شود.

شربت ایبوبروفن نیز مسکن و تب بر خوبی است و اکنون در کشور آمریکا و اروپا بیشتر جهت تب استفاده می شود. می توان برحسب وزن و تب ۲/۱ تا یک قاشق مرباخوری هر ۶ ساعت یا ۸ ساعت یا توام با استامینوفن استفاده کرد. در صورت استفراغ و تب بالا در صورتی که اسهال وجود نداشته باشد می توان از شیاف استامینوفن استفاده کرد. جهت پایین آوردن تب شیرخوار می توان از پاشویه با آب نیز استفاده کرد.

باید در نظر داشت امروز طی تحقیقاتی که انجام شده در موقع واکسیناسیون به خصوص واکسن های سه گانه دیفتری، کزاز، سیاه سرفه به عنوان پیشگیری از تب از قطره استامینوفن استفاده نکنیم چون میزان آنتی کورواکسن ها کاهش یافته و مصونیت کمتری خواهیم داشت. در صورت تب بالا نیز می توان از شربت ایبوبروفن استفاده کرد.

قطره متوکلوپرامید
در مورد قطره متوکلوپرامید که داروی ضدتهوع و استفراغ در شیرخواران است هر ۸ ساعت برای هر کیلوگرم یک قطره کافیست. چنانچه کودک حساسیتی به صورت برافروختگی صورت و انحراف چشم ها داشت باید از دادن قطره خودداری کرد. همچنین باید بگویم طبق گزارش انجمن طبی کودکان آمریکا به علت عوارض خاص باید از تجویز قرص یا شربت پسودوافورین خودداری کرد. اکنون دو سالی است که این دارو نیز توسط وزارت بهداشت ایران حذف شده است و شربت آنتی هیستامین دی فنیل هیدرامین نیز به علت عوارض برای بچه های زیر دو سال منع مصرف دارد.