کلستاز بارداری چیست و چه درمانی دارد؟

خارش دوران بارداری علل خاصی دارد و گاهی می تواند نشانه از بیماری جدی باشد اما در کل خارش پوست بدن در دوران حاملگی تجربه ای است که اکثر خانم های باردار آن را احساس می کنند.ممکن است در طول دوران بارداری خود، در نواحی کف دست و پا دچار قرمزی و گاهی خارش شوید که معمولا به علت افزایش سطح استروژن اتفاق می افتد و البته بلافاصله پس از زایمان از بین می رود. این مورد اغلب در بارداری اول و یا بارداری چند قلویی بروز می کند. هر چه تعداد جنین ها بیشتر باشد، احتمال بروز آن بیشتر می شود.

یک نوع از بثورات پوستی وجود دارد که مختص بارداری می باشد و به آن پاپول های کهیری خارش دار بارداری یا PUPP گفته می شود.PUPP در اواخر دوران بارداری بروز می کند و علایمی از جمله کهیر ها یا لکه های قرمز رنگ که ابتدا در ترک های روی شکم شما ظاهر می شوند دارد. البته این لکه ها می تواند بر نقاط دیگر شکم، پا ها، دست ها، قفسه سینه و پشت شما پخش شوند. نکته خوشایند این موضوع آن است که تقریبا هرگز بر روی صورت پخش نمی شوند. این بیماری برای جنین شما بی خطر است.در صورت مواجه با این بیماری ممکن است پزشک چند آزمایش خونی برای شما تجویز نماید تا دچار بیماری دیگری که با خارش مربوط است نشوید.این مشکل با زایمان حل می شود و اغلب چند ساعت پس از زایمان از بین می رود. اما چند هفته ای تا زمان زایمان شما مانده است و در این مدت می توانید از روش های زیر استفاده نمایید.

گاهی اوقات حمام گرفتن با محلول کلوئیدی بلغور جو یا آدینو کمک می کند
از لوسیون های پوستی که حاوی بنادریل است استفاده نمایید. البته گاهی این محصولات می تواند باعث خشکی پوست شما گردد و خارش را تشدید نماید. در این صورت می توانید با مشورت پزشک خود قرص های خوراکی بنادریل مصرف نمایید.گاهی پزشک برای مدت کوتاهی استروئید تجویز می نماید. گاهی اوقات ممکن است بدون هیچ گونه بثور پوستی، تنها احساس خارش شدیدی در قسمت هایی که ترک ایجاد شده است داشته باشید، این خارش به علت کشیده شدن پوست شما به دلیل بزرگ تر شدن جنین می باشد و بسیار نیز شایع است.

کلستاز بارداری یکی از دلایل خارش دوران بارداری
حدود دو درصد از خانم های باردار به کلستاز داخل کبدی یا کلستاز بارداری مبتلا می گردند، این مشکل زمانی پیش می آید که مایع صفرا به طور عادی داخل مجاری صفرا جریان نمی یابد و املاح صفراوی در پوست تجمع می یابند که می تواند باعث خارش گردد.در صورتی که خارش خفیف باشد با کمک کرم های مرطوب کننده پوست، دارو های موضعی ضد خارش یا آنتی هیستامین های خوراکی مانند بنادریل درمان می گردد.در صورتی که خارش شدید باشد، باید به پزشک مراجعه نمایید تا پزشک با تجویز دارو های خوراکی، به از بین رفتن اسید های صفراوی در جریان خون شما کمک کند.این بیماری می تواند برای جنین خطرناک باشد، بنابراین در این موارد با انجام آزمایش های بدون استرس انقباضی وضعیت جنین را کنترل می نماید. این نوع خارش نیز بعد از زایمان از بین می رود، ولی بیماری ممکن است در بارداری های بعدی عود کند.
به گفته یکی از متخصصان زنان و زایمان باید خارش در خانم باردار بسیار جدی گرفته شود چون ممکن است علامت اولیه بیماری کوله ستاز باشد که خطرناک است و اگر دیر تشخیص داده شود، امکان از دست رفتن خانم هم وجود دارد. اگر خانمی دچار خارش باشد، حتما آزمایش هایی برایش درخواست می شود که اگر آنزیم های کبدی و بیلی روبین بالا باشد، باید به سرعت به آن رسیدگی و برای درمان اقدام کرد.

بهترین راه تسکین خارش شکم در دوران بارداری
از گرفتن دوش و حمام داغ بپرهیزید زیرا می تواند پوست را خشک تر کرده و خارش را تشدید کند. از صابون های ملایم استفاده کنید و دقت کنید که آنرا بخوبی آب کشی کنید و سپس به آرامی پوست را خشک کنید. پس از استحمام از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید و ترجیحاً انواعی را که معطر نیستند انتخاب کنید زیرا بعضی از انواع عطریات می توانند پوست را تحریک کنند. گاهی از وان شاه بلوط استفاده کنید (فرآورده های شاه بلوط مخصوص استحمام را می توانید از داروخانه ها تهیه کنید). لباسهای نخی و گشاد بپوشید و هنگام گرمای روز از خانه خارج نشوید زیرا حرارت خارش را تشدید می کند.

مهم ترین مطالب در این‌باره:

هورمون های بارداری بر روی عملکرد کیسه صفرا تأثیر می گذارند و موجب کاهش یا توقف جریان صفرا می شود. کیسه صفرا حاوی صفرا است که در کبد تولید می شود. این ماده برای هضم چربی ها در بدن ضروری است. هنگامی که جریان صفرا متوقف یا آهسته می شود، اسیدهای صفراوی در کبد ایجاد شده و در جریان خون پخش می شود.


علائم بیماری کلستاز بارداری چیست؟
- خارش، به خصوص در دست و پا (اغلب تنها علامتی است که شما متوجه آن می شوید)
- رنگ تیره ادرار
- روشن شدن رنگ مدفوع
- خستگی
- کاهش اشتها
- افسردگی

چه کسی در معرض خطر کلستازی در حاملگی است؟
در هر ۱۰۰۰ بارداری، ۱ الی ۲ بارداری تحت تاثیر کلستاز قرار دارند.زنانی که شرایط زیر را دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به کلستاز در دوران بارداری هستند:
- زنانی که چند قلو باردار هستند.
- زنانی که آسیب های کبدی در گذشته داشته اند.
- زنانی که مادر یا خواهران آن ها کلستاز داشته اند.

کلستاز بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص کلستازی می تواند با بررسی سابقه کامل پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش خون انجام شود. در این آزمایش عملکرد کبدی، اسید های صفراوی و بیلی روبین ارزیابی می شود.

کلستاز چگونه جنین را تحت تاثیر قرار می دهد؟
کلستاز ممکن است خطر دیسترس جنینی، تولد زودرس و مرده زایی را افزایش دهد. کودکی که در شکم مادر است برای حذف اسیدهای صفراوی کبد خود به مادر متکی است. بنابراین سطح بالایی از صفرا در بدن مادر سبب ایجاد استرس بر کبد کودک می شود. زنان مبتلا به کلستاز باید از نزدیک تحت نظارت پزشک قرار گیرند و زمانی که جنین به بلوغ رسید القای زایمان برایشان انجام شود.


برخی از گزینه های درمانی عبارتند از
- داروهای موضعی ضد خارش یا دارو حاوی کورتیکواستروئید
- دارو برای کاهش غلظت اسیدهای صفراوی مانند اورسودوکسی کولیک اسید
- استفاده از حمام سرد و آب یخ برای کم کردن سرعت جریان خون و کاهش درجه حرارت بدن
- استفاده از داروی استروئیدی دگزامتازون که به بلوغ ریه های کودک کمک می کند.
- مصرف مکمل های ویتامین K قبل از زایمان و بعد از زایمان جهت جلوگیری از خونریزی داخل جمجمه ای
- مصرف ریشه قاصدک و خار شیر که از مواد طبیعی مفید برای کبد هستند.
- تست های بدون استرس منظم که هر دو هفته یک بار برای نظارت بر قلب جنین و انقباض آن انجام می شود.
- تست های منظم خون برای بررسی سطح سرم صفرا و نظارت بر عملکرد کبد

شانس ابتلای مادر به کلستاز در بارداری های دیگر چقدر است؟
پیش بینی ابتلا به این بیماری در بارداری ها بعدی تقریبا غیر ممکن است. بعضی از منابع ادعا می کنند که زنان مبتلا به کلستاز حاملگی تا احتمال ۹۰٪ این بیماری را در حاملگی های آینده خود نیز تکرار می کنند. اما تحقیق قطعی در این مورد وجود ندارد.