اختلال گفتاری در کودکان، درمان لکنت زبان

لکنت زبان در کودکان در سنین مختلف دیده می شود. این موضوع دلایل مختلفی دارد. در این حالت کودک یک کلمه را تکرار یا بخشی از آن را می کشد. راه حل های زیادی برای درمان آن وجود دارد ، که در این مطلب به معرفی چند راه حل برای آن می پردازیم.

علل و راه حل لکنت
همه ما تجربه بروز اختلال در گفتار به صورت وقفه یا گیر، تکرار کلمه یا بخشی از آن یا کشیده شدن بیش از اندازه تولید برخی اصوات را داشته ایم…

وقتی میزان این اختلال ها آنقدر زیاد می شود که روند طبیعی گفتار، آسیب می بیند به طوری که شنونده واکنش غیرعادی از خود نشان می دهد و به دنبال آن گوینده نیز دچار نگرانی و احساسی منفی به خود می شود، دیگر با روان نبودن طبیعی گفتار مواجه نیستیم بلکه با پدیده ای پاتولوژیک به نام «لکنت» روبرو هستیم.

گفتار، فرایند پیچیده ای است که از ایده پردازی در ذهن شروع و با حرکت های همزمان و هماهنگ تعداد بسیار زیادی از عضلات لب ها، زبان، حلق، حنجره، دیافراگم و عضلات قفسه سینه تکمیل می شود.

نشانه های لکنت
واضح ترین علایم لکنت، همان وقفه هایی است که در روند گفتار روی می دهد. مکث های ناخواسته، گیر و بروز انقباض در عضلات لب ها، زبان یا تارهای صوتی حنجره، تکرار غیرعادی هجایی از یک کلمه و کشیدن یک صامت یا مصوت از شایع ترین علامت ها هستند ولی علایم لکنت به این موارد ختم نمی شود. ترس از بیان برخی کلمات و جایگزین کردن کلمه ای دیگر، اجتناب از صحبت کردن در برخی موقعیت ها، توسل به حرکات جبرانی مانند فشار آوردن به لب ها، بستن چشم ها، مشت کردن دست ها و منقبض کردن عضلات بدن و … از دیگر نشانه های لکنت هستند. اینها حرکت هایی هستند که فرد تصور می کند، می تواند به کمک آنها از وقفه ای که در فرایند گفتار روی داده است، خلاص شود. حال آنکه این رفتارها خود باعث تشدید لکنت و پیچیده تر شدن درمان آن می شوند.

ماهیت لکنت
هیچ کودکی اولین کلمه ها را با لکنت بیان نمی کند. لکنت معمولا بین ۲ تا ۵ سالگی و پس از آنکه کودک دوره ای از رشد طبیعی گفتار را سپری کرد، بروز می کند. اگرچه بیشتر خانواده ها ترسیدن یا ضربه عاطفی به کودک را عامل اصلی لکنت می دانند، ولی ترس یا ضربه های روحی به تنهایی نمی توانند باعث ایجاد لکنت شوند. تقریبا علت ۶۰ درصد موارد لکنت یک اختلال ژنتیکی و خانوادگی است. روان نبودن گفتار کودک نتیجه ناهماهنگی توانایی های ذهنی با قابلیت های حرکتی اوست.

اینکه کودک سعی دارد ایده هایش را همانند بزرگسالان در قالب جمله های طولانی و پیچیده جمع آوری و به سرعت بیان کند در حالی که مهارت لازم را در این زمینه ندارد و هنوز مناطق حرکتی مغزش رشد کافی ندارند، به بروز اختلال های گفتاری می انجامد.

اگر روان نبودن گفتار شدید باشد یا خانواده و اطرافیان کودک در مورد آن نگران شوند و کودک در محیطی پرتنش و پراسترس رشد کند، احتمال تشدید اختلال در گفتار و تبدیل آن به لکنت افزایش می یابد. در واقع، لکنت محصول مجموعه ای از علل فیزیولوژیک (اختلال در نیمکره مغز)، ژنتیک (زمینه ژنتیکی)، عاطفی(هیجان های شدید) و خانوادگی (انتظارات نامعقول، حساسیت های مفرط، سختگیری های تربیتی) و استرس های محیطی است و نمی توان فقط یک علت واحد برای آن ذکر کرد.

درصد شیوع
تقریبا ۱ درصد از جمعیت بزرگسالان جامعه، لکنت زبان دارند و تعداد مردهای دچار لکنت زبان ? برابر تعداد زن هاست. در کودکان، میزان شیوع حدود ۵ درصد است. این مساله بدان معناست که ۸۰ درصد کودکان مبتلا بهبود می یابند و فقط۲۰ درصد تا بزرگسالی با این مشکل دست?وپنجه نرم می کنند.

راهکار چیست؟
نقش خانواده ها و مداخله زودهنگام آ نها در بهبود و پیشگیری از انتقال لکنت به دوره بزرگسالی بسیار مهم است بنابراین اگر کودکتان مبتلا به لکنت زبان است:

هرگز او را به دلیل لکنتش سرزنش نکنید.

با حوصله به گفته هایش گوش دهید و هنگام صحبت، سرعت خود را پایین بیاورید.

محیطی آرام و دور از استرس برایش فراهم و سعی کنید نگرانی و اضطرابتان را به او منتقل نکنید.

با مشاهده اولین علایم لکنت، به یکی از متخصصان گفتار درمانی مراجعه کنید.

اگر بزرگسال هستید…
درمان افرادی که در بزرگسالی همچنان دچار لکنت هستند، فرایندی طولانی و تدریجی است. اگرچه داروها می توانند در کاهش اضطراب مبتلایان به لکنت موثر باشند ولی متاسفانه تاکنون هیچ دارویی که تاثیر ماندگار و دائمی در بهبود لکنت داشته باشد، شناخته نشده است بنابراین درمان بر پایه اصلاح الگوهای نادرست گفتاری و سازماندهی مجدد سیستم عصبی برای کنترل موفق گفتار استوار است. گفتار درمانگران به شما می آموزند:

چگونه سرعت گفتارتان را کنترل کنید

هنگام صحبت عضلات خود را منقبض نکنید و گفتاری به دور از فشار و تقلا داشته باشید.

بر ترس خود غلبه و دیدگاهتان را در مورد باور های غلطی که طی سالیان زیاد در اثر برخورد های نامناسب خانواده، همسالان و سایر افراد جامعه در شما شکل گرفته، اصلاح کنید.

درمان دارویی ندارد
لکنت یک بیماری هزار چهره است که علل بسیار متنوعی دارد و درمان دارویی هم ندارد. در این میان، نقش اراده و انگیزه بیمار در درمان آن بسیار پر رنگ جلوه می کند. کسی که می خواهد بر لکنتش غلبه کند، باید پر تلاش و پیگیر باشد، از شکست های احتمالی دلسرد و از استمرار تمرین ها و طولانی شدن دوره درمان خسته نشود، شجاعت کافی برای درافتادن با هیجان ها و نگرش های منفی را داشته باشد و خود را برای تغییر جنبه های مختلفی از رفتار و شخصیت خود آماده کند.