بروز دیابت بارداری، عوامل اثرگذار
باید توجه داشت که دیابت حاملگی یک اختلال اواخر حاملگی می باشد و وجود قند بالا در سه ماهه اول مطرح کننده دیابت حاملگی نمی باشد بلکه نشانه دیابت واضح است.
دیابت حاملگی که به اختصار به آن GDM گفته می شود شایعترین شکل دیابت در حاملگی می باشد و حدود ۲ تا ۵ درصد زنان حامله را گرفتار می کند. این بیماری یک حالت عدم تحمل گلوکز می باشد و تنها در زمان حاملگی خصوصاً ماه های آخر رخ می دهد و با غیر طبیعی شدن تست تحمل گلوکز یا GTT در حاملگی و طبیعی شدن آن بعد از زایمان مشخص می شود.
البته در واقع بیمارانی که دچار دیابت بارداری می شوند افرادی هستند که در حالت غیر حاملگی پانکراسشان با فعالیت زیاد می تواند متابولیسم کربوهیدرات ها را در حد طبیعی نگه دارد اما با وقوع حاملگی دیابت آن ها آشکار می شود.
عواملی که باعث افزایش احتمال وقوع دیابت حاملگی می شوند شامل :
سن بالای 30 سال، چاقی، سابقه خانوادگی دیابت حاملگی یا دیابت نوعᴨ، سابقه زایمان نوزاد ماکروزوم (درشت) و سابقه مرده زایی می باشد.
باید توجه داشت که دیابت حاملگی یک اختلال اواخر حاملگی می باشد و وجود قند بالا در سه ماهه اول مطرح کننده دیابت حاملگی نمی باشد بلکه نشانه دیابت واضح است. مقدار قند خون ناشتا در حاملگی به طور طبیعی باید بین80 تا60 باشد و مقدارش بیش از 105 غیر طبیعی می باشد.
برای پیشگیری از عواقب وخیم دیابت حاملگی باید در تمامی زنان حامله تست غربالگری این بیماران انجام شود و زمان مناسب برای انجام دادن این تست در بیماران در معرض خطر در اولین مراجعه و سایر افراد در هفته ۲۴ تا 28 حاملگی می باشد. در صورت وجود اعلام خطر دیابت مثل ماکروزمی یا جنین درشت جثه باید تست غربال گری دیابت مجدداً در سه ماهه سوم تکرار شود.
عارضه اصلی دیابت حاملگی ماکروزومی جنین می باشد که می تواند زایمان سخت را به همراه داشته باشد و عارضه دیگر افت قند خون نوزادان این مادران پس از تولد می باشد که در صورت سهل انگاری و عدم تشخیص می تواند مشکلات مغزی را به همراه داشته باشد. اکثر این بیماران با رژیم غذایی حاملگی طبیعی داشته و حدوداً 15 تا 20 درصد نیاز به انسولین پیدا می کنند.
اگرچه دوران حاملگی زمان مناسبی برای کم کردن وزن نیست اما این بیماران بهتر است بیش از 7 کیلوگرم افزایش وزن پیدا نکنند و در عین حال کالری دریافتی آن ها از 1200 تا 1800 کیلو کالری در روز کمتر نشود ورزش کردن می تواند در کاهش قند خون و کنترل بیماری نقش مؤثری داشته باشد.
یک ورزش ساده که برای بیماران مبتلا به GDMپیشنهاد شده به این شکل است که بیمار در یکی از دست های خود یک وزنه یک کیلوگرمی قرار دهد و به طور نوبتی هر یک از دست ها را 5 بار بالای سر برده و پایین آورد و این عمل را 20 دقیقه تکرار کند به طوری که تعداد تنفس افزایش یابد.
اگر بیماری با رژیم غذایی و ورزش کنترل نشد ناچار می بایست قند خون با تزریق انسولین کنترل شود هدف از تزریق انسولین حفظ قند خون ناشتا بین dl/ 90 60 می باشد که به این منظور 20 تا 30 واحد انسولین به صورت تک دوز قبل از صبحانه تجویز می شود و در صورت بالا بودن قند خون هنگام شب تزریق شبانه انسولین نیز اضافه می شود.
در بیمارانی که با انسولین درمان می شوند باید قند خون هر روز 5 تا7 نوبت توسط خود بیمار در منزل چک شود این بیماران بهتر است از هفته ۲۶ تا 34 حاملگی تحت بررسی سلامت جنین قرار گیرند که بهترین روش برای این کار انجام بیوفیزیکال هفتگی می باشدو بر حسب مورد می توان از NST(نوار قلب جنین) کمک گرفته در بیمارانی که قند خون شان به خوبی کنترل نشده بهتر است حاملگی در اولین فرصتی که ریه های جنین تکامل یافته معمولاً بعد از هفته ۳۷ خاتمه یابد و در رابطه با روش زایمان تخمین دقیق وزن جنین کامل حائز اهمیت است معمولاً تمام بیماران با وزن جنین بیش از g4500 بهتر است سزارین شوند.
البته در واقع بیمارانی که دچار دیابت بارداری می شوند افرادی هستند که در حالت غیر حاملگی پانکراسشان با فعالیت زیاد می تواند متابولیسم کربوهیدرات ها را در حد طبیعی نگه دارد اما با وقوع حاملگی دیابت آن ها آشکار می شود.
عواملی که باعث افزایش احتمال وقوع دیابت حاملگی می شوند شامل :
سن بالای 30 سال، چاقی، سابقه خانوادگی دیابت حاملگی یا دیابت نوعᴨ، سابقه زایمان نوزاد ماکروزوم (درشت) و سابقه مرده زایی می باشد.
باید توجه داشت که دیابت حاملگی یک اختلال اواخر حاملگی می باشد و وجود قند بالا در سه ماهه اول مطرح کننده دیابت حاملگی نمی باشد بلکه نشانه دیابت واضح است. مقدار قند خون ناشتا در حاملگی به طور طبیعی باید بین80 تا60 باشد و مقدارش بیش از 105 غیر طبیعی می باشد.
برای پیشگیری از عواقب وخیم دیابت حاملگی باید در تمامی زنان حامله تست غربالگری این بیماران انجام شود و زمان مناسب برای انجام دادن این تست در بیماران در معرض خطر در اولین مراجعه و سایر افراد در هفته ۲۴ تا 28 حاملگی می باشد. در صورت وجود اعلام خطر دیابت مثل ماکروزمی یا جنین درشت جثه باید تست غربال گری دیابت مجدداً در سه ماهه سوم تکرار شود.
عارضه اصلی دیابت حاملگی ماکروزومی جنین می باشد که می تواند زایمان سخت را به همراه داشته باشد و عارضه دیگر افت قند خون نوزادان این مادران پس از تولد می باشد که در صورت سهل انگاری و عدم تشخیص می تواند مشکلات مغزی را به همراه داشته باشد. اکثر این بیماران با رژیم غذایی حاملگی طبیعی داشته و حدوداً 15 تا 20 درصد نیاز به انسولین پیدا می کنند.
اگرچه دوران حاملگی زمان مناسبی برای کم کردن وزن نیست اما این بیماران بهتر است بیش از 7 کیلوگرم افزایش وزن پیدا نکنند و در عین حال کالری دریافتی آن ها از 1200 تا 1800 کیلو کالری در روز کمتر نشود ورزش کردن می تواند در کاهش قند خون و کنترل بیماری نقش مؤثری داشته باشد.
یک ورزش ساده که برای بیماران مبتلا به GDMپیشنهاد شده به این شکل است که بیمار در یکی از دست های خود یک وزنه یک کیلوگرمی قرار دهد و به طور نوبتی هر یک از دست ها را 5 بار بالای سر برده و پایین آورد و این عمل را 20 دقیقه تکرار کند به طوری که تعداد تنفس افزایش یابد.
اگر بیماری با رژیم غذایی و ورزش کنترل نشد ناچار می بایست قند خون با تزریق انسولین کنترل شود هدف از تزریق انسولین حفظ قند خون ناشتا بین dl/ 90 60 می باشد که به این منظور 20 تا 30 واحد انسولین به صورت تک دوز قبل از صبحانه تجویز می شود و در صورت بالا بودن قند خون هنگام شب تزریق شبانه انسولین نیز اضافه می شود.
در بیمارانی که با انسولین درمان می شوند باید قند خون هر روز 5 تا7 نوبت توسط خود بیمار در منزل چک شود این بیماران بهتر است از هفته ۲۶ تا 34 حاملگی تحت بررسی سلامت جنین قرار گیرند که بهترین روش برای این کار انجام بیوفیزیکال هفتگی می باشدو بر حسب مورد می توان از NST(نوار قلب جنین) کمک گرفته در بیمارانی که قند خون شان به خوبی کنترل نشده بهتر است حاملگی در اولین فرصتی که ریه های جنین تکامل یافته معمولاً بعد از هفته ۳۷ خاتمه یابد و در رابطه با روش زایمان تخمین دقیق وزن جنین کامل حائز اهمیت است معمولاً تمام بیماران با وزن جنین بیش از g4500 بهتر است سزارین شوند.
منبع:
دکتر زهرا صابری
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼