عفونت لوزه کودکان، چه دلیلی دارد؟

حتما شما هم به آن دسته از بچه‌هایی بر‌خورده‌اید که در هنگام سرماخوردگی طوری راه بینی‌شان بسته شده که مجبورند با دهان نفس بکشند و مادر کودک در جواب سوالتان که علتش را از او می‌پرسید، جواب می‌دهند: «لوزه سوم دارد!». اما خیلی‌ها نمی‌دانند واقعا لوزه‌ها و مخصوصا لوزه سوم چگونه باعث اختلال در تنفس و عوارض دیگر می‌شود. به همین دلیل ما درباره نقش لوزه سوم در بدن، کارکرد و ایجاد بیماری آن، از دکتر یاسر مالی، متخصص کودکان و نوزادان پرسیدیم.

دکتر مالی درباره محل قرار گرفتن لوزه‌ها در دستگاه گوارش و کارکرد آنها می‌گوید: «لوزه‌ها قسمتی از سیستم دفاعی بدن انسان هستند. ما در بدن خود دو لوزه حلقی ۱ و ۲ داریم و یک لوزه سوم که در انتهای حلق و سقف بینی قرار دارد. درواقع لوزه‌ها قسمتی از بافت لنفاوی بدن هستند که در دفاع از بدن نقش دارند. به همین دلیل است که بعضی از پزشکان معتقدند لوزه‌ها را نباید عمل کرد. اما زمانی که لوزه‌ها از کارکرد خود خارج می‌شوند، لازم است آن‌ها را جراحی کنند.»

فرم بعضی از لوزه‌ها به گونه‌ای است که خلل و فرج و یا حفره‌های کوچک دارد بنابر‌این در هنگام غذا خوردن ذرات ریز غذا داخل این حفره‌ها چسبیده و به مرور در آنجا جمع شده و باعث تجمع میکروب‌ها و باکتری‌های گوناگون می‌شود.

دکتر مالی درباره بزرگ شدن لوزه سوم و عفونی شدن آن می‌گوید: «لوزه سوم یا «آدنوئید» در صورت بزرگ شدن، راه شیپور استاش گوش را می‌بندد که به نوعی هواخور گوش است و موجب عفونت گوش می‌شود. بعضی مواقع لوزه‌ها در اثر بزرگ شدن، مخزن باکتری می‌شوند و لوزه‌های حلقی هم اگر شخص را خیلی اذیت کنند باید جراحی شده و برداشته شوند. لوزه سوم را با چشم نمی‌توان دید و تنها متخصص گوش و حلق و بینی با معاینه و یا عکس‌برداری می‌تواند آن را تشخیص دهد.»

گاهی بزرگ شدن لوزه‌ها در رشد کودک تداخل ایجاد کند و منجر به بروز علائم شدید می‌شوند. به همین دلیل دکتر مالی می‌گوید: «این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که لوزه‌ها بزرگ شده و عفونت کرده باشند و تعداد عفونت و ا‌لتهاب ها زیاد شده و مرتب تکرار شوند. پس در این شرایط اگر چرک و عفونت لوزه‌ها درمان نشود عوارض کشنده دارد. اگر لوزه‌ها خیلی بزرگ شوند کودک به دلیل این که نمی‌تواند خوب نفس بکشد دهانش را باز می‌کند و با ادامه این روند او به مرور دچار بدشکلی فک به ویژه در فک بالا می‌شود که در پزشکی به آن «چهره آدنوئیدی» می‌گویند.»

این متخصص کودکان و نوزادان، درباره نشانه‌های بزرگ شدن لوزه‌ها در شیرخواران و کودکان توضیح می‌دهد:« بزرگ شدن لوزه‌ها در حلق باعث تنگ شدن فضا برای قورت دادن غذا، تحریک گلو، بی‌اشتهایی، سرفه و درد می‌شود. اگر در همین حال، آنها عفونی شوند، تب،گلو‌درد و سرفه نیز به این علائم اضافه می‌شوند. لوزه سوم بعد از بزرگ شدن، کل راه بینی را می‌بندد و همین باعث کیپ شدن گوش،‌خرُخرُ کردن بچه و عفونت‌های گوشی می‌شود. همچنین کودک ممکن است بر اثر این عفونت، افت شنوایی پیدا کند و خواب راحت نداشه باشد و در اثر آن بچه همیشه خسته باشد. ممکن است راندمان کاری و راندمان هوش کودک پایین بیاید و یا دچار شب‌ادراری شود. علاوه بر آن چون بچه‌ها در خواب رشد می‌کنند، بر روی رشدشان هم تأثیر می‌گذارد.»

فارنژیت از عفونت‌های شایع لوزه‌ها است که با تب، دل‌‌درد، تهوع و سر‌درد همراه است و اگر لوزه‌‌های کسی عفونت داشته باشد، این فارنژیت‌های چرکی باید خیلی سریع درمان شوند. چون در صورت درمان نشدن، خطر رماتیسم قلبی و یا اختلال شدید کلیه‌ها بر اثر عفونت لوزه‌ها (PSGN) وجود دارد که بسیار کشنده است و عوارض زیادی دارد.

دکتر مالی درباره درمان عفونت‌های لوزه و جراحی آنها می‌گوید: «گاهی اوقات التهاب لوزه‌ها با دارو‌های ضد‌التهاب ساده رفع شده و کوچک می‌شود و برخی عفونت‌های ویروسی هم با ر‌وش‌های درمانی ساده مانند آب‌نمک و سرم شستشو رفع می‌شود. اگرکار به جایی رسید که لوزه‌ها باید برداشته شوند، پزشکان به سن کودک هم توجه می‌کنند و معمولا کودکان کوچکتر از ۳ تا ۴ سال را عمل نمی‌کنند چون در این سن عوارض بیهوشی بر عملکرد ذهن زیاد است. همچنین پزشکان بچه‌هایی که در سنین ۱۱ تا ۱۲ سالگی هستند را هم عمل نمی‌کنند چون ممکن است همراه با تغییرات بلوغ سنی، این لوزه‌ها هم کوچک شوند. البته باید بدانید که خیلی از لوزه ها نیاز به عمل جراحی ندارد و همچنین خیلی از لوزه‌ها هم جنبه ارثی دارند.»