تاثیر ام اس در نامنظم شدن پریود

تاثیر ام اس در نامنظم شدن پریود می‌تواند به دلیل استرس ناشی از علائم این بیماری باشد که ممکن است در دوران قاعدگی شدت بگیرند. هم‌چنین، داروهای مرتبط با ام ‌اس نیز می‌توانند باعث نامنظم شدن قاعدگی شوند. در واقع، اکثر افراد مبتلا به ام ‌اس، معمولاً بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی که اغلب دوران اوج باروری است، تشخیص خود را دریافت می‌کنند و اگرچه تاثیر این بیماری بیشتر روی سیستم ایمنی است، اما علائم ام اس در زنان می‌تواند در سیستم تولید مثل از جمله چرخه کلی قاعدگی و خودِ قاعدگی نیز تاثیر خود را نشان دهد.

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: سلام من همیشه پریود های کاملا منظمی داشته‌ام، ولی الان ۴ ماه است که ۵ تا ۸ روز زودتر پریود می‌شوم. یک ماه پیش هم سونو انجام دادم و هیچ مشکلی نداشتم، ولی هنوز به متخصص زنان مراجعه نکرده‌ام. در ضمن من حدود ۲ سال هست به ام اس مبتلا هستم. می‌خواستم دلیل بی‌نظم شدن قاعدگی‌ام را بدانم و این‌که آیا به بیماری من ارتباط دارد؟

پاسخ دکتر نوشین نظری، متخصص زنان و زایمان: دوست عزیز هر چند که سن شما برای پاسخ قطعی کمک‌کننده است، ولی با توجه به بیماری شما این جلو افتادن زمان پریود غیرعادی نیست.

بیماری ام اس و قاعدگی نامنظم

اگر احساس می‌کنید که بعد از تشخیص ام‌ اس، دوره‌های پریودیتان تغییر کرده، احتمالاً درست فکر می‌کنید. در سال ۲۰۱۸ روی ۱۸۱ نفر مبتلا به ام ‌اس و ۲۰۲ فرد سالم (گروه کنترل) مطالعه‌ای انجام شد که نشان داد افراد مبتلا به این بیماری، علائم بیشتری را قبل، حین و بعد از قاعدگی تجربه می‌کنند. در این مطالعه، میزان قاعدگی‌های نامنظم از ۲۱درصد به ۴۰درصد پس از شروع بیماری ام ‌اس افزایش یافت، در حالی که در گروه کنترل این رقم حدود ۲۵درصد بود. در واقع، تقریباً ۳۹درصد از افراد مبتلا به ام‌ اس در روند کلی قاعدگی خود تغییر مشاهده کردند. ام اس حتی می‌تواند علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را نیز افزایش دهد که عبارتند از:

• نوسانات خلقی
• تحریک‌پذیری
• خستگی یا کاهش انرژی
• دشواری در تمرکز
• کاهش میل جنسی

علائم PMS معمولاً چند روز قبل از شروع قاعدگی ظاهر می‌شوند و چند روز پس از آن از بین می‌روند و با این‌ که تحقیقات بیشتری برای درک دقیق رابطه بین ام ‌اس و پریود لازم است، اما به نظر می‌رسد نوسانات هورمونی یکی از عوامل موثر باشد. هورمون‌های جنسی از جمله استروژن و پروژسترون چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند و برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این هورمون‌ها ممکن است بر فعالیت بیماری ام ‌اس نیز تاثیر بگذارند و علائم آن را در دوران قاعدگی تشدید ‌کنند.

رابطه بین بیماری ام اس و پریودی

رابطه بین این دو دوطرفه است و تحقیقات نشان می‌دهند که احتمال بروز علائم حرکتی، مشکلات بینایی و اختلال در هماهنگی حرکات در سه روز پیش از شروع قاعدگی بیشتر می‌شود. پزشکان این بروز موقتی علائم را شبه-عود (pseudo-exacerbation) می‌نامند و گاهی اوقات تشخیص این‌که علائمی مثل ضعف، درد و خستگی ناشی از ام ‌اس هستند یا قاعدگی، دشوار است، چون ممکن است بسیار شبیه به هم باشند و با هم اشتباه گرفته شوند.
حتی تیزی ذهنی و مهارت‌های حرکتی نیز ممکن است درست قبل از شروع قاعدگی دچار افت شوند. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۹، افراد مبتلا به ام ‌اس در آزمون‌های سنجش عملکرد ذهنی و جسمی در روزهای منتهی به قاعدگی عملکرد ضعیف‌تری داشتند. یکی از دلایل این تغییرات این است که دمای بدن در دوران قاعدگی کمی افزایش می‌یابد و حتی افزایش جزیی دما هم می‌تواند علائم ام ‌اس را تشدید کند.

تاثیر داروهای ام‌ اس بر قاعدگی نامنظم

ارتباط بین ام اس و قاعدگی نامنظم به داروهای این بیماری نیز مربوط می‌شود. در ولقع، برخی از داروهای کنترل بیماری ام‌ اس ممکن است خطر قاعدگی‌های نامنظم را افزایش دهند. از جمله این داروها می‌توان به بتا اینترفرون‌ها که برای درمان اشکال عودکننده ام ‌اس تجویز می‌شوند و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) که نوعی داروی ضدافسردگی هستند، اشاره کرد.
حتی ممکن است متوجه خونریزی خفیف یا لکه‌بینی بین دو قاعدگی یا شروع زودتر یا دیرتر از موعد قاعدگی نیز شوید. البته این عوارض جانبی معمولاً با گذشت زمان کاهش می‌یابند و در هر صورت، اگر پس از مصرف داروهای ام ‌اس دچار تغییرات ناخواسته در قاعدگی یا سایر عوارض غیرمعمول شدید، بهتر است موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک شما ممکن است داروی جایگزینی پیشنهاد کند یا راهکارهای دیگری برای مدیریت این وضعیت ارائه دهد.

درمان علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

قرص‌های ضدبارداری و سایر انواع پیشگیری هورمونی می‌توانند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کنند. برخی از داروهای کنترل ام‌ اس نیز ممکن است به کاهش علائم خاصی از PMS کمک کنند. برای مثال، داروهایی که سیستم ایمنی را تنظیم می‌کنند می‌توانند مه‌آلودگی ذهنی (mental fog) قبل از قاعدگی را کاهش دهند. به علاوه، می‌توان از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین یا ایبوپروفن (Advil, Motrin) نیز استفاده کرد. این داروهای بدون نسخه ممکن است در کاهش دل‌دردهای قاعدگی، حساسیت سینه یا بدن درد موثر باشند.

سوالات متداول

آیا ام ‌اس می‌تواند باعث قطع کامل قاعدگی شود؟

در موارد نادر، استرس شدید ناشی از بیماری یا واکنش بدن به داروهای خاص ممکن است باعث توقف کامل قاعدگی (آمنوره) شود. این وضعیت به ‌ویژه در افرادی که وزن کم، فعالیت بدنی بالا یا اضطراب شدید دارند، بیشتر دیده می‌شود.

آیا یائسگی زودرس در مبتلایان به ام ‌اس شایع است؟

برخی مطالعات نشان داده‌اند که زنان مبتلا به ام ‌اس ممکن است زودتر از حد معمول وارد یائسگی شوند، اما این موضوع هنوز به ‌طور قطعی اثبات نشده است و به عوامل ژنتیکی و سبک زندگی نیز بستگی دارد.

آیا شدت علائم ام‌ اس در دوران یائسگی تغییر می‌کند؟

علائم ام اس در زنان ممکن است پس از یائسگی بهتر شود، اما برای همه این‌طور نیست و برخی زنان، حتی دچار بدتر شدن علائم نیز می‌شوند. تغییرات هورمونی نقش زیادی در این موضوع دارند و پاسخ هر فرد متفاوت است.

آیا فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش علائم قاعدگی در افراد مبتلا به ام‌ اس کمک کند؟

بله، تمرینات فیزیوتراپی ملایم می‌توانند به کاهش دردهای عضلانی، بهبود خلق‌وخو و افزایش انرژی کمک کنند، مخصوصاً اگر با تکنیک‌های تنفسی و آرام‌سازی همراه باشند.

آیا رژیم غذایی خاصی برای بهبود قاعدگی در افراد مبتلا به ام‌ اس توصیه می‌شود؟

رژیم غذایی سرشار از امگا ۳، آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین D می‌تواند هم به کاهش التهاب بدن کمک کرده و هم تعادل هورمونی را تقویت کند. مصرف منیزیم نیز ممکن است گرفتگی‌های عضلانی در دوران قاعدگی را کاهش دهد.

کلام آخر

بعضی از تحقیقات تاثیر ام اس در نامنظم شدن پریود را نشان داده‌اند. در واقع، هم خود بیماری ام اس و هم داروهایی که برای درمان آن استفاده می‌شود، می‌توانند باعث قاعدگی نامنظم و افزایش علائم شوند. مهم این است که به تمام علائم خود توجه کنید و از پزشک‌تان مشورت بگیرید.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.