در چه روزهایی امکان بارداری نزدیک به صفر است؟

• چرخه قاعدگی و بارداری
• بهترین زمان برای بارداری
• روزهایی که احتمال بارداری نزدیک به صفر است
• عوامل موثر بر تخمک ‌گذاری
• نحوه تشخیص زمان تخمک‌ گذاری

چرخه قاعدگی و بارداری

برای شناسایی روزهایی که احتمال بارداری در آن‌ها بسیار کم است، نیاز داریم که ابتدا چرخه قاعدگی را بهتر بشناسیم. چرخه قاعدگی معمولاً بین ۲۸ تا ۳۵ روز است و به طور کلی به چهار مرحله تقسیم می‌شود. بدن زنان در این مراحل تغییرات هورمونی و فیزیکی خاصی را تجربه می‌کند که در نهایت منجر به تخمک ‌گذاری و آمادگی برای بارداری می‌شود.

• مرحله قاعدگی (روزهای ۱ تا ۵): این مرحله با شروع خونریزی مشخص می‌شود و معمولاً ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد. در این مرحله، بدن زن بافت‌های دیواره رحم را که برای پذیرش تخمک آماده شده بودند، فرو می‌ریزد.
• مرحله فولیکولی (روزهای ۶ تا ۱۴): پس از پایان خونریزی، هورمون‌های بدن به تخمدان‌ها پیام می‌دهند که شروع به آماده‌سازی تخمک‌های جدید کنند. همزمان، دیواره رحم مجدداً ضخیم می‌شود تا شرایط مناسب برای بارداری را در صورت بارور شدن تخمک فراهم کند.
• تخمک ‌گذاری (روزهای ۱۴ تا ۱۵): در این مرحله، یکی از تخمک‌ها از تخمدان آزاد شده و به سمت لوله فالوپ حرکت می‌کند. تخمک آزاد شده به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت توانایی بارور شدن دارد.
• مرحله لوتئال (روزهای ۱۵ تا ۲۸): اگر در این مرحله تخمک بارور شود، به رحم منتقل شده و در دیواره آن لانه‌گزینی می‌کند. در غیر این صورت، سطح هورمون‌ها کاهش یافته و بافت رحم دوباره فرو می‌ریزد و به مرحله قاعدگی برمی‌گردیم.

بیشتر بخوانید: چرخه قاعدگی چیست و چگونه کار می کند؟

بهترین زمان برای بارداری

بهترین زمان برای بارداری معمولاً بازه‌ای است که به عنوان پنجره باروری شناخته می‌شود و حدود ۵ روز قبل از تخمک ‌گذاری و خود روز تخمک‌ گذاری را دربرمی‌گیرد. تخمک ‌گذاری در چرخه‌های ۲۸ روزه معمولاً در روز ۱۴ رخ می‌دهد. بنابراین، روزهای ۱۰ تا ۱۵ چرخه قاعدگی بهترین بازه برای بارداری به حساب می‌آیند. در این دوره، اسپرم که تا ۵ روز در بدن زن قابلیت زنده ماندن دارد، می‌تواند تخمکی که تازه آزاد شده را بارور کند.

بیشتر بخوانید: بارداری هم «مغز» دارد

روزهایی که احتمال بارداری نزدیک به صفر است

با توجه به این‌که تخمک پس از آزاد شدن تنها مدت کوتاهی قابلیت باروری دارد و هم‌چنین، با در نظر گرفتن مدت زمان بقای اسپرم در بدن زن (تا حدود ۵ روز)، می‌توان بازه‌هایی از ماه را تعیین کرد که احتمال بارداری در آن‌ها به حداقل می‌رسد. این بازه‌ها موارد زیر را شامل می‌شوند:

• روزهای پیش از شروع قاعدگی: پس از مرحله تخمک ‌گذاری و تا زمان قاعدگی بعدی، تخمک‌های بارور کننده‌ای در بدن زنان وجود ندارد و به همین دلیل احتمال بارداری بسیار کم است. برای مثال، اگر چرخه قاعدگی شما ۲۸ روزه باشد، از حدود روز ۲۱ تا روز شروع قاعدگی می‌توانید مطمئن باشید که احتمال بارداریتان بسیار کم است.
• روزهای قاعدگی: در طی روزهای قاعدگی معمولاً تخمک جدیدی آماده باروری نیست. اگرچه استثنائاتی وجود دارد و در بعضی از زنان چرخه کوتاه‌تر یا نامنظم می‌تواند شرایط متفاوتی را ایجاد کند، ولی به طور کلی احتمال بارداری در روزهای قاعدگی بسیار کم است.
• روزهای ابتدایی بعد از قاعدگی: از آن‌جا که تخمک ‌گذاری معمولاً در روز ۱۴ از چرخه ۲۸ روزه رخ می‌دهد، چند روز پس از اتمام قاعدگی (مثلاً روزهای ۶ تا ۱۰) نیز احتمال بارداری بسیار کم است. در این زمان تخمک هنوز به بلوغ نرسیده و بدن شرایط باروری ندارد.

بیشتر بخوانید: چند روز بعد از پریود اقدام به بارداری کنم؟

عوامل موثر بر تخمک ‌گذاری

علی‌رغم این‌که چرخه قاعدگی در بیشتر زنان الگوی ثابتی دارد، اما عوامل مختلفی می‌توانند زمان تخمک ‌گذاری را تغییر دهند و پیش‌بینی‌های ما را در مورد روزهای کم‌ خطر به چالش بکشند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• اضطراب و استرس: استرس می‌تواند هورمون‌های بدن را به شکل چشمگیری تحت تاثیر قرار دهد و زمان تخمک ‌گذاری را جابجا کند. استرس زیاد حتی می‌تواند به طور موقت جلوی تخمک ‌گذاری را بگیرد.
• تغییر وزن: کاهش یا افزایش ناگهانی وزن بدن می‌تواند تعادل هورمون‌ها را به هم بریزد و باعث تغییر در زمان تخمک ‌گذاری شود. این مسئله به خصوص در زنانی که دچار کاهش شدید وزن یا افزایش ناگهانی آن می‌شوند، قابل مشاهده است.
• مصرف دارو: برخی از داروها مخصوصاً داروهای هورمونی و تنظیم ‌کننده‌های قاعدگی می‌توانند بر زمان‌بندی تخمک ‌گذاری و مدت طول کشیدن آن تاثیر بگذارند.
• سن و سلامت عمومی بدن: زنان بالای ۳۵ سال ممکن است تغییراتی را در الگوی تخمک ‌گذاری خود مشاهده کنند و چرخه‌های کوتاه‌تر یا بلندتری داشته باشند. هم‌چنین، برخی از بیماری‌ها و شرایط جسمانی مانند تخمدان پلی‌کیستیک و اختلالات تیروئید می‌توانند چرخه قاعدگی را نامنظم کنند.

بیشتر بخوانید: تغییرات هورمونی در طول پریود چگونه است؟

نحوه تشخیص زمان تخمک‌ گذاری

تعدادی روش‌ طبیعی و تکنولوژیکی وجود دارند که می‌توانند به زنان در شناسایی بازه باروری و تشخیص دقیق‌تر زمان تخمک ‌گذاری کمک کنند. این روش‌ها عبارتند از:

• اندازه‌گیری دمای پایه بدن (BBT): دمای بدن معمولاً در زمان تخمک ‌گذاری افزایش می‌یابد. پس با ثبت روزانه دما می‌توان به یک الگوی مشخص رسید.
• بررسی ترشحات دهانه رحم: در روزهای منتهی به تخمک‌ گذاری، ترشحات دهانه رحم شفاف، رقیق و لغزنده می‌شوند که اوج باروری را نشان می‌دهد.
• استفاده از کیت‌های پیش‌بینی تخمک ‌گذاری: این کیت‌ها سطح هورمون LH را اندازه‌گیری کرده و می‌توانند با دقت بالایی روز تخمک ‌گذاری را پیش‌بینی کنند.

بیشتر بخوانید: خبر خوب برای زوج‌های نابارور  

کلام آخر

اگرچه آگاهی از زمان‌های کم‌ خطر برای بارداری می‌تواند به زنان در تنظیم خانواده و جلوگیری از بارداری ناخواسته کمک کند، اما به دلیل وجود عوامل متعددی که می‌توانند بر چرخه قاعدگی و زمان تخمک‌ گذاری زنان تاثیر بگذارند، این روش همیشه به طور صددرصد قابل اعتماد نیست.

برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با متخصصان زنان، به کلینیک نی نی بان سر بزنید.