علائم دیابت در بارداری، لیست جانشین چیست؟

دیابت بارداری به اختلال در تحمل گلوکز اطلاق می‌شود و یکی از شایع‌ترین اختلالات متابولیکی در بارداری است که به حالت‌های مختلف می‌تواند سلامت مادر و جنین را تحت تأثیر قرار دهد.

حدیث خسروی؛ کارشناسی ارشد تغذیه: در واقع دیابت بارداری کاهش حساسیت به انسولین به همراه اختلالات گیرنده‌های انسولین، اختلال کارکرد سلول‌های بتا و در مواردی تخریب اتوایمیون سلول‌های بتای پانکراس است به طور تقریبی ۷ درصد از بارداری‌ها دچار دیابت بارداری می‌شوند. ارزیابی عوامل خطر دیابت بارداری باید در اولین ویزیت بررسی شوند. زنان باردار دچار اضافه‌وزن یا چاقی، سابقه ابتلا به دیابت بارداری، گلیکوزوری و سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت باید از نظر ابتلا به دیابت بارداری مورد بررسی و آزمایش قرار بگیرند.

از دیگر ریسک فاکتورهای ابتلا به دیابت بارداری می‌توان به سن ۳۵ یا بالاتر، سابقه اختلال در حاملگی‌های قبلی مثل سقط، نوزاد مرده، ماکروزومی و فشار خون بارداری اشاره کرد. در مطالعه انجام شده بر روی ۴۶۵ مادر مبتلا به دیابت بارداری، ۱۷/۱ درصد از نوزادان به اضافه وزن مبتلا بودند و ۹/۷ درصد از آنها در بزرگسالی اضافه وزن داشتند. از سوی دیگر زنانی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری دارند، در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ نیز هستند.

از این رو در اولین مراقبت بارداری برای تمام خانم‌ها، تست قندخون ناشتا درخواست می‌شود. در صورتی که قند خون مادر mg/dl ۹۲ باشد، طبیعی بوده و مادر مشکلی نخواهد داشت. اما قند خون ناشتا بین mg/dl ۱۲۵-۹۳ به عنوان پره دیابتیک و قندخون ناشتای بالاتر یا مساوی ۱۲۶ به عنوان فرد دیابتیک در نظر گرفته می‌شود و باید تحت نظر و درمان باشد.

به منظور غربالگری دیابت بارداری در هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری آزمون تحمل گلوکز خوراکی ۲ ساعت با مصرف ۷۵ گرم گلوکز خوراکی انجام می‌شود. در صورتی که مبتلا به دیابت بارداری شناخته شود جهت درمان و دریافت رژیم غذایی باید تحت بررسی و پیگیری قرار گیرد.

درمان دیابت بارداری از طریق درمان دارویی (دریافت انسولین و یا سایر داروها) و همچنین رژیم درمانی انجام می‌شود. لازم به ذکر است همراهی ورزش و فعالیت بدنی اثرات مفیدی را به همراه خواهد داشت.

درمان با انسولین

انسولین از شایع‌ترین داروهایی است که به همراه رژیم غذایی در درمان دیابت بارداری توصیه می‌شود. البته نظرات متفاوتی در مورد استفاده از متفورمین و جایگزینی آن با انسولین وجود دارد که نیازمند مطالعات بیشتر است. در صورت استفاده از انسولین، میان‌وعده‌ها باید به دقت تنظیم شود به طور مثال به دنبال استفاده از انسولین NPH میان‌‌وعده بعدازظهر نباید فراموش شود.

رژیم درمانی دیابت بارداری

هدف از رژیم درمانی ایجاد تعادل، ثبات قندخون و رساندن آن به حد نرمال است. اغلب زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری می‌توانند از طریق رژیم درمانی و بدون نیاز به دارو، قند خون خود را کنترل کنند. در واقع در این مرحله از درمان، هدف ارتقاء نیازهای تغذیه‌ای همراه با دریافت انرژی کافی و وزن‌گیری مناسب مادر است. دریافت کربوهیدرات‌ها نباید بیشتر از ۶۰ درصد کل انرژی دریافتی باشد و حتماً از نوع کربوهیدرات پیچیده (غلات سبوس‌دار، سبزی‌ها، میوه‌ها) باشد. مصرف قندهای ساده از قبیل قند وشکر، شکلات، آب نبات، نوشابه‌ها به حداقل ممکن برسد و بهتر است تا حد امکان از برنامه غذای حذف شوند. معمولاً زنان مبتلا به دیابت بارداری نمی‌توانند بیش از ۳۰ گرم کربوهیدرات در وعده صبحانه تحمل کنند بنابراین باید دقت داشت که کربوهیدرات مورد نیاز باید در سایر وعده‌ها تقسیم شود.

از مواد غذایی حاوی فیبر مثل حبوبات، سبزیجات، میوه‌ها و نان‌های سبوس‌دار مثل نان سنگک استفاده کنید. حجم وعده‌ها کاهش یابد و تعداد وعده‌ها را افزایش دهید. دریافت غذاهای پرچرب و سرخ کرده را کاهش دهید. توصیه می‌شود از مصرف مواد غذایی از قبیل کالباس، سوسیس مواد غذایی کنسرو شده و چیپس و پفک به دلیل دارا بودن سدیم بالا پرهیز شود و مصرف نمک در حد معمول توصیه می‌شود و حتماً از نوع یددار استفاده کنید. غذاهای پرچرب از قبیل گوشت قرمز، کله‌پاچه، پوست مرغ، سس مایونز و لبنیات پرچرب را از برنامه غذایی خود حذف کنید.

مطالعات نشان می‌دهد انجام ورزش‌های سبک، بدون اعمال فشار به جنین می‌‌تواند در کنترل قند خون مؤثر باشد. کلیه افراد مبتلا به دیابت بارداری باید با مراجعه به کارشناس و متخصص تغذیه ضمن دریافت برنامه غذایی، با لیست جانشینی آشنا شوند.