بارداری بعد چهل سالگی، دیره واقعا؟

امروزه بارداری دیرهنگام بیش از پیش در حال رواج است. به طوری که هر روز شاهد بازیگران و ستاره‌هایی هستیم که بعد از چهل سالگی باردار می‌شوند. با این حال بارداری دیرهنگام همچنان خطراتی دارد و شرایط ویژه‌ای می‌طلبد.

بارداری دیرهنگام: از چه سنی؟

تا سال‌ها پیش بارداری‌های بعد از 35 سالگی به عنوان بارداری دیرهنگام تلقی می‌شدند. اما امروزه بارداری دیرهنگام به بارداری‌های بعد از 40 سالگی اطلاق می‌شود. امروزه در کشورهای توسعه یافته به دلیل شرایط زندگی مدرن سن بارداری خانم‌ها بالا رفته و کم نیست تعداد خانم‌هایی که بعد از فوت کردن شمع 40 سالگی اقدام به بارداری می‌کنند.

مزایای بارداری دیرهنگام

در هر حال افزایش سن بارداری معایب و خطراتی دارد. اما این یک روی سکه است و بارداری بعد از ۴۰ سالگی نیز مزایای خود را دارد. بنابراین اگر دیر ازدواج کرده‌اید و یا بارداری را به بعد از ۴۰ سالگی موکول کرده‌اید بدانید که رسیدن به ثبات و پختگی فکری شما و همسرتان از مزایای مهم بارداری در سنین بالاست. اگر از نظر جسمی و روحی در شرایط مطلوبی به سر می‌برید می‌توانید از بارداری و تولد فرزندتان لذت ببرید. زوج‌هایی که بعد از ۴۰ سالگی صاحب فرزند می‌شوند معمولاً از نظر مالی در شرایط خوبی قرار دارند و به میزانی از پختگی فکری رسیده‌اند که می‌توانند پذیرای تغییرات زیاد بعد از تولد کودک باشند. علاوه براین، چنین زوج‌هایی تجربیات لازم را برای تربیت فرزندی موفق‌تر دارند. علاوه براین تولد فرزند باعث ایجاد نشاط روحی روانی در زوج‌ها در هر سن و سالی می‌شود.

معایب بارداری دیرهنگام

کاهش باروری و افزایش احتمال بیماری‌های بارداری

بعد از 40 سالگی قدرت باروری خانم‌ها کاهش چشمگیری پیدا می‌کند. بنابر آخرین آمار دولت کانادا، شانس باروری بعد از 40 سالگی به میزان 53 درصد کاهش پیدا می‌کند در حالی که این امکان در 30 سالگی 91 درصد است. باوجود افزایش امید به زندگی و پیشرفت‌های پزشکی، بارداری بعد از 40 سالگی خطراتی برای سلامتی مادر دارد. یکی از این مشکلات بروز دیابت بارداری است. به عقیده متخصصان امکان بروز این بیماری بعد از 40 سالگی 7 تا 12 درصد افزایش پیدا می‌کند. از دیگر مشکلاتی که مادران بالای 40 سال را تهدید می‌کند می‌توان به ابتلا به فشارخون بارداری، ابتلا به پره اکلامپسی و ایجاد مشکل جفت سر راهی یا پلاسنتا پرویا اشاره کرد. جفت سر راهی نوعی ناهنجاری است که در آن جفت به جای لانه گزینی در دیواره رحم روی بخش یا تمام دهانه رحم جایگزین شده و در هنگام زایمان مانع حرکت جنین به سمت دهانه رحم و کانال زایمان می‌شود.

فشارخون خطراتی برای نوزاد دارد که از جمله می‌توان به وزن کم، کندگی جفت (جدا شدن ناگهانی جفت از آندومتر) و تأخیر در رشد اشاره کرد. لازم است در مراجعه‌های ماهانه فشارخونتان چک شود. از سه ماهه سوم نیز بررسی فشارخون باید به طور مرتب انجام شود

افزایش خطر سقط جنین

25 تا 30 درصد بارداری‌های بعد از 40 سالگی به سقط جنین منتهی می‌شود. به عقیده متخصصان خطر سقط جنین در 43 سالگی بیش از 40 درصد است. این مسئله نیز معمولاً از هفته 12 بارداری بروز می‌کند و منشأ آن نیز به بروز مشکل در رشد جنین، مشکل در رحم و گردنه آن و همچنین کمبود هورمون مربوط می‌شود. با این حال اگر سه ماهه دوم یا سوم علائم پیش از سقط مانند درد، ترشحات قهوه‌ای یا قرمز رنگ، حالت تهوع و غیره بروز کند پزشک می‌تواند وارد عمل شده و با تجویز استراحت مطلق و دستورات لازم مانع از سقط شود.

زایمان زودهنگام و سزارین

بعد از 40 سالگی، از هر 3 زن یک نفر زایمان زودهنگام را تجربه می‌کند و نوزاد برای ادامه زندگی مبارزه سختی پیش رو دارد. در برخی موارد، زایمان زودهنگام باعث بروز مشکلات جدی در رشد نوزاد می‌شود. از دیگر پیامدهای بارداری دیرهنگام تن دادن به زایمان سزارین است.

بارداری بعد از ۴۰ سالگی و مشکلات نوزادان

بارداری دیرهنگام علاوه بر خطرات و دردسرهایی که برای مادر دارد برای نوزاد نیز مشکلاتی ایجاد می‌کند. ممکن است نوزاد دچار اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون شود و یا اینکه از ناهنجاری‌های قلبی یا مادرزادی مانند فتق دیافراگم و پاچنبری (کلاب فوت) رنج ببرد. البته با انجام آزماش خون و اسکن نوشال (نوعی اسکن پایش پیش از تولد) در اوایل بارداری (بین هفته ۱۱ و ۱۳) و سونوگرافی‌های سه ماهه دوم و سوم می‌توان اکثر اختلالات کروموزومی یا ناهنجاری‌های مادرزادی را تشخیص داد.

بارداری بعد از 40 سالگی و مراقبت‌های لازم

از 0 تا 3 ماهگی

- زندگی سالم؛ بارداری ایمن: قبل از هر کاری باید سبک زندگی سالمی داشته باشید. بدانید که مصرف سیگار و الکل در هر سنی روی بارداری عوارض جدی دارد. برای بهبود سلامت عمومی بخصوص برای بهبود جریان خون ورزش کنید. اندکی پیاده روی، شنا و یوگا برایتان مناسب است.

- نظارت پزشک بر روند بارداری: خانم‌های بالای 40 سال باید بیش از دیگران تحت نظر باشند تا از بروز عوارض احتمالی پیشگیری شود. از نظر انجام سونوگرافی این افراد به جای یک‌بار باید دو بار سونوگرافی شوند. برخی از پزشکان سونوگرافی زودتر از موعد یعنی قبل از هفته دوازده تجویز می‌کنند. همچنین احتمال چند جنینی که در این سن رایج است نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.

- بررسی سندرم داون: از نظر آماری با افزایش سن بارداری احتمال بروز سندرم داون نیز افزایش می‌یابد. بر طبق آمارها احتمال تولد نوزاد مبتلا به سندرم داون از مادران 40 ساله یک در 100 است در حالی که این احتمال در مادران 30 ساله یک در 900 است. تشخیص سندرم داون در بارداری اجباری نیست اما انجام آن باید به تمام زن‌های باردار پیشنهاد داده شود. با انجام سونوگرافی مایع شفاف پشت گردن جنین و فاصله بین جمجمه و ران را اندازه‌گیری می‌کنند. علاوه براین میزان مارکرهای سرم مادر را نیز اندازه می‌گیرند. در صورتی که در نتایج این آزمایش‌ها مشکلی وجود داشته باشد احتمال سندرم داون بررسی می‌شود و اگر این احتمال بالا باشد آمنیوسنتز انجام می‌شود. آمنیوسنتز یکی از تکنیک‌های تشخیصی پزشکی است که قبل از تولد انجام می‌شود که در آن مقداری از مایع آمنیون (آب دور جنین) گرفته شده و مورد بررسی ژنتیکی قرار می‌گیرد.

از 3 تا 9 ماهگی

- استراحت: حتماً مکمل آهن و ویتامین D مصرف کنید. بیشتر استراحت کنید. در اغلب موارد بارداری روند زندگی عادی را مختل می‌کند. باید تحت نظر پزشک به تغذیه‌تان برسید و استراحت کنید. از 6 ماهگی انقباض‌های رحمی بیشتر می‌شود. هر نوع تغییری در گردنه یا انقباض رحمی لزوم استراحت را پررنگ‌تر می‌کند چون این حالات خطر زایمان پیش از موعد را افزایش می‌دهد. در برخی مواقع پزشک داروهایی را نیز تجویز می‌کند. بهتر است با شروع ماه ششم بارداری از مسافرت خودداری کنید.

- کنترل فشارخون: فشارخون خطراتی برای نوزاد دارد که از جمله می‌توان به وزن کم، کندگی جفت (جدا شدن ناگهانی جفت از آندومتر) و تأخیر در رشد اشاره کرد. لازم است در مراجعه‌های ماهانه فشارخونتان چک شود. از سه ماهه سوم نیز بررسی فشارخون باید به طور مرتب انجام شود.

- کنترل قند و آلبومین ادرار: پزشک باید هر ماه با کمک نوار تست وجود قند و آلبومین در ادرار را بررسی کند. از ماه ششم، خانم‌های باردار می‌توانند خودشان هر هفته این آزمایش‌ها را انجام دهند.

- بررسی قند خون: بررسی قند خون بخصوص در بارداری‌های بالای 40 سال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. میزان قند خون را به صورت ناشتا اندازه‌گیری می‌کنند. البته تست‌های تکمیلی دیگری نیز انجام می‌شود. این بررسی‌ها برای تشخیص بروز دیابت بارداری ضروری است. در صورت بالا بودن قند خون لازم است که تغذیه زن باردار به طور کامل کنترل شود.