چسبندگی جفت در حاملگی، چیست و چه درمانی دارد؟

چسبندگی جفت، از جمله مشکلاتی است که گریبانگیر مادران باردار می شود و می تواند سبب خونریزی رحم طی سه ماهه سوم بارداری و یا کم خونی شدید مادر پس از زایمان شود.

چسبندگی جفت چیست؟
چسبندگی جفت از جمله مشکلات جدی و خطرناک در دوران بارداری محسوب می شود و درست در زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی و سایر قسمت‌های جفت هنگام رشد، خیلی در دیواره رحم فرو بروند.
جفت ساختاری است که در طی بارداری در داخل رحم رشد می‌کند.
جفت، اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد جنین را فراهم می‌کند و مواد زائد را از خون جنین دور می‌کند.
جفت به دیواره رحم چسبیده است و بند ناف از آن شکل می‌گیرد، یعنی بند ناف بین جفت و جنین ارتباط برقرار می‌کند.
به‌طورمعمول پس از به دنیا آمدن نوزاد، جفت از دیواره رحم جدا می‌شود اما در مشکل چسبندگی جفت، تمام و یا قسمتی از جفت به طور محکم به دیواره رحم می‌چسبد و از آن جدا نمی‌شود.
چسبندگی جفت می‌تواند باعث خونریزی رحم در طی سه ماهه سوم بارداری و کم خونی شدید مادر بعد از زایمان می‌شود.
این مطلب را از دست ندهید: طعم شیرین مادری با چاشنی خطر/ عوارض سزارین که نباید از آنها غافل باشید
همچنین جفت می‌تواند به عضلات رحم حمله کند (Placenta increta) و یا داخل دیواره رحم رشد کند (Placenta percreta) که در تصویر بالا هر دو مورد نشان داده شده اند.
اگر چسبندگی جفت در طی بارداری شدید باشد، بایستی زایمان از طریق سزارین انجام شود و بعد از آن رحم مادر با عمل جراحی برداشته شود (هیسترکتومی).

نشانه‌های چسبندگی جفت
چسبندگی جفت در بیشتر موارد علامتی در طی بارداری ندارد، اگرچه احتمال خونریزی رحمی در طی سه ماهه سوم بارداری وجود دارد.
بطور مثال؛ اگر در طی سه ماه سوم بارداری دچار خونریزی رحمی (خونریزی از طریق واژن) شدید، باید به‌سرعت به پزشک متخصص خود مراجعه کنید و اگر خونریزی شدید باشد، نیاز فوری به درمان پزشکی دارید.

علل چسبندگی جفت
چسبندگی جفت می‌تواند در اثر وجود ناهنجاری در دیواره داخلی رحم بروز کند که به‌طورمعمول به دلیل زخمی شدن دیواره رحم در اثر عمل سزارین و یا سایر عمل‌های جراحی رحم می‌باشد.
جای زخم روی دیواره رحم باعث می‌شود که جفت به طور غیرعادی به اعماق دیواره رحم فرو برود ، البته گاهی اوقات هم بدون سابقه انجام عمل جراحی رحم و یا سزارین، چسبندگی جفت بروز می‌کند.

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به چسبندگی جفت
عوامل زیر خطر ابتلا به چسبندگی جفت را در بارداری زیاد می‌کنند:
وضعیت قرار گرفتن جفت
اگر جفت به طور کامل و یا کمی روی دهانه رحم قرار گرفته باشد (جفت سر راهی) و یا در قسمت پایینی رحم باشد، خطر چسبندگی جفت زیاد می‌شود.
سن مادر هنگام حاملگی
چسبندگی جفت در زنان باردار بالاتر از ۳۵ سال بیشتر است.
سابقه قبلی انجام عمل جراحی رحم
اگر پیشتر سزارین و یا عمل جراحی رحم را انجام داده باشید، خطر ابتلا به چسبندگی جفت در شما زیاد می‌شود.
هر چه تعداد عمل‌های جراحی رحم بیشتر باشد، خطر چسبندگی جفت نیز بیشتر می‌شود.
زایمان‌های قبلی
خطر چسبندگی جفت با هر بار زایمان بیشتر می‌شود.
بیماری‌های رحم
اگر دچار یک ناهنجاری و یا جای زخمی روی دیواره داخلی رحم (آندومتر) باشید، خطر چسبندگی جفت افزایش می‌یابد.
توده‌های غیرسرطانی رحم که به طرف حفره رحم برآمده می‌شوند (فیبروم‌های زیر مخاطی رحم) نیز خطر چسبندگی جفت را افزایش می‌دهند.

چگونه می‌توان خطر ابتلا به بیماری جفتی را کاهش داد؟
یکی از راه‌های کاهش احتمال ابتلا به این نوع بیماری‌های جسمی در حاملگی‌های آینده، زایمان طبیعی به جای سزارین است. تنها درصورت مشکلات بهداشتی در مادر یا جنین از سزارین استفاده کنید. برای برخی از مادران و نوزادان، مشکلات بهداشتی باعث می‌شود سزارین نسبت به زایمان طبیعی بهتر باشد. اما اگر بارداری سالم باشد، بهتر است تا زمان شروع درد صبر کنید. به دلایل غیر پزشکی تقاضای سزارین ندهید.
حتی اگر قبلا سزارین داشته اید، ممکن است بتوانید نوزاد بعدی خود را با زایمان واژینال به دنیا بیاورید. این حالت زایمان واژینال پس از سزارین (VBAC) نامیده می‌شود. ممکن است بسته به نوع برش در سزارین، قادر به داشتن VBAC باشید.

راه‌های درمان چسبندگی جفت
اگر پزشک تشخیص دهد شما دچار چسبندگی جفت هستید، بایستی با شما درباره برنامه ریزی برای داشتن یک زایمان بی خطر صحبت کند.
در موارد شدید چسبندگی جفت، زایمان به طریق سزارین انجام می‌شود و بعد از آن، رحم با عمل جراحی برداشته می‌شود.
این کار از مرگ مادر در اثر خونریزی شدید ناشی از چسبیدن جفت به رحم جلوگیری می‌کند.
پس از خارج کردن رحم از بدن، دیگر نمی‌توان باردار شد.
به ندرت ممکن است پزشک اجازه دهد که رحم و جفت چسبیده به آن در بدن مادر باقی بماند، تا اینکه جفت با گذشت زمان از بین برود.
اما این کار خطرات جدی زیر را به همراه دارد:
خونریزی شدید رحمی
عفونت رحم
تشکیل لخته خونی که یکی و یا چند تا از سرخرگ‌های ریه را می‌بندد (آمبولی ریه)
نیاز به برداشتن رحم در زمان‌های بعد
علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهد زنانی که علی رغم چسبندگی جفت، بعد از زایمان رحم خود را در نمی‌آورند، در معرض خطر مشکلات حاملگی در بارداری‌های بعدی خود هستند مانند سقط جنین، زایمان زودرس و ابتلای مجدد به چسبندگی جفت.