نشت شیر در بارداری، علت و راهکارهایی برای توقف

نشت شیر در بارداری برای برخی مادران خوشحال کننده است، زیرا حس می کنند بعد از زایمان برای تغذیه نوزاد شیر کافی دارند اما همین مساله برای برخی مادران کلافه کننده است زیرا مدام مجبور هستند لباس زیر خود را تعویض کنند. همچنین نشت و پس دادن شیر به لباس مادر در دوران شیردهی می تواند دردسرهای زیادی ایجاد کند. حتی بسیاری از مادران نگران هستند که این مشکل شیردهی آن ها را مختل کند. سوال این است که آیا نشت شیر می تواند در کیفیت شیر تاثیری بگذارد؟ در ادامه به بررسی این مساله خواهیم پرداخت.

علت ترشح شیر در دوران بارداری چیست؟
در دوران بارداری، پس از زایمان و حین شیردهی منظم، نشت شیر امری عادی و رایج است. این مساله به چند دلیل رخ می‌دهد:
- حتی قبل از زایمان نیز پستان ها مملو از شیر هستند: در طول سه ماهه‌ی دوم بارداری، تولید آغوز درون بافت پستان ها آغاز می‌شود و ممکن است حتی پیش از زایمان نیز احساس کنید سینه ها پر و سنگین شده‌اند. بنابراین ممکن است بلافاصله پس از زایمان و حتی در بارداری ترشح شیر آغاز شود، زیرا سینه‌ها در آن زمان به نهایت ظرفیت تولید و ذخیره شیر می‌رسند.
- پرولاکتین، سبب افزایش تولید شیر می‌شود. پس از زایمان، ترشح هورمون های تخمدان کاهش و ترشح هورمون پرولاکتین از غده هیپوفیز به حداکثر خود می‌رسد. این هورمون، تولید شیر را افزایش می‌دهد و در پی افزایش تولید شیر، ترشح و نشت آن نیز افزایش پیدا می‌کند.
- پرولاکتین فقط غدد شیری را برای ترشح شیر تحریک می‌کند. اما اکسی توسین، موجب انقباض غدد شیری و آزاد شدن شیر به درون مجراها می‌شود. اکسی توسین توسط هیپوتالاموس تولید می‌شود، نقطه‌ای از مغز که در نزدیکی غده هیپوفیز قرار دارد. مدت زمانی طول می‌کشد تا هیپوتالاموس به نظم لازم برای ترشح اکسی‌توسین برسد، در این زمان ممکن است حین چند روز تا یک هفته پس از زایمان، شیر از پستان‌ها نشت پیدا کند.
- در ابتدا نمی‌توانید پیش‌بینی کنید که نوزاد چند بار در روز به شیردهی نیاز دارد. بنابراین، ممکن است میزان و سرعت تولید شیر با زمانبندی شیردهی و تقاضای نوزاد به شیر متناسب نباشد. گاهی اوقات ممکن است حتی زمانی که نوزاد گرسنه نیست، شیر تولید شود و در نتیجه شیر اضافی از سینه‌ها نشت پیدا کند.
با این که نشت شیر در بارداری، پس از زایمان و در طول شیردهی طبیعی است، اما دائمی نبوده و متوقف می‌شود.

ترشح شیر در هفته چندم بارداری شروع می شود؟
درحقیقت نمی توان زمان دقیقی را برای نشت شیر در بارداری تعیین کرد زیرا روند تولید و ذخیره شیر در بانوان مختلف با سرعت متفاوتی پیش می رود. در این میان بیشتر بانوانی که دچار این عارضه می شوند، در اواخر سه ماهه دوم بارداری آن را تجربه می کنند درحالی که در هفته های نزدیک به زایمان با دفعات بیشتری رخ می دهد.
اگر دچار نشت شیر در بارداری نشده اید به هیچ وجه نگران نباشید، عدم ترشح شیر در بارداری نشان دهنده نبود شیر کافی در پستان ها و کمبود شیر نیست.

نشت شیر در بارداری چه مدت طول می کشد؟
نشت شیر پس از زایمان و در طول شیردهی، نهایت یک تا دو هفته ادامه خواهد داشت. بعید است که نشتی بیش از یک ماه ادامه پیدا کند، زیرا تطبیق و هماهنگی میان تولید شیر و تقاضای نوزاد ضروری بوده و باید هر چه زودتر صورت بگیرد. بدن به تدریج میان تقاضای نوزاد و تولید شیر توازن ایجاد نموده و بنابراین به تولید هورمون‌ها نظم می‌دهد.
با این که نشتی شیر طبیعی است، اما در برخی موارد ممکن است نگران کننده بوده و نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد.

درمورد نشت شیر ، چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
در موارد زیر بهتر است برای نشتی شیر به پزشک مراجعه کرد:
در صورتی که شیردهی مختل شده باشد و به علت نشتی مداوم، شیر کافی برای تغذیه نوزاد باقی نمانده باشد.
در صورتی که احساس درد و التهاب در سینه وجود داشته باشد و با هر بار شیردهی، نوک پستان ها احساس سوزش داشته باشند.
- در صورتی که پستان ها ترشح چرکی یا خونی داشته باشند. این ترشحات می‌توانند نشانه‌ای از ماستیت یا عفونت غده‌های شیری باشند.
- احساس وجود توده و سفتی در پستان‌ها
- در صورتی که پروتز پستان دارید. گاهی ممکن است پروتز درون پستان‌ها شکسته شده و محتویات درون آن به بافت‌های اطراف نشت پیدا کند.
- پزشک با معاینه و بررسی می‌تواند شدت و نوع مشکل را مشخص نموده و راهکار مناسب را ارائه دهد. در صورت عدم وجود علایم فوق، بعید است که نیازی به نگرانی باشد و می توان با روش‌های ساده مشکل را درون خانه حل کرد.

راهکارهایی برای توقف و کنترل نشت شیر در بارداری
- شیردهی منظم: شیردهی منظم، می‌تواند میان تقاضای نوزاد و تولید شیر، تطبیق و هماهنگی ایجاد کند. همچنین موجب می‌شود که هورمون‌های پرولاکتین و اکسی‌توسین در زمان مناسب و به مقدار مناسب تولید و ترشح شده و در نهایت مانع از نشت شیر شود.
- دوشیدن شیر در فواصل منظم: در صورتی که در اغلب موراد نوزاد را از شیر دوشیده شده خود تغذیه می‌کنید، شیر را در فواصل زمانی منظم بدوشید. این روند از نشت شیر اضافی جلوگیری به عمل می‌آورد.
- استفاده از پدهای مخصوص شیردهی: استفاده از پدهای مخصوص شیردهی، از مشکلات ناشی از نشت شیر جلوگیری می‌کند. می‌توانید از پدهای یک بار مصرف یا قابل شستشو استفاده کنید. هنگام سفر و در شرایطی که نمی‌توانید از پدهای قابل شستشو استفاده کنید، پدهای یک بار مصرف گزینه‌ی مناسبی هستند.
- پوشیدن سوتین‌های جاذب رطوبت: همزمان با پدهای شیردهی، سوتین‌های پنبه‌ای بپوشید. پنبه می‌تواند رطوبت ناشی از نشت شیر را به خود جذب کند.
- پوشیدن لباس‌های تیره: معمولا استفاده از پدهای شیردهی و سوتین‌های جاذب برای جلوگیری از نشت شیر به لباس‌ها کافی است. در صورت نشت بیش از حد، پوشیدن لباس‌های با رنگ تیره می‌تواند لکه‌های ناشی از نشت شیر را بپوشاند.
نشت شیر در بارداری و پس از زایمان یک مشکل دائمی و طولانی مدت نیست و با افزایش سن شیرخوار به ندرت ادامه پیدا می‌کند. اما در صورتی که این شرایط باعث ایجاد مشکل، درد یا سوزش شده است، به پزشک مراجعه کنید.