علائم نشتی کیسه آب چیست؟

سوال مخاطب نی نی بان : در هفته 21 باردارى ام. می خواستم بدانم نشتى کیسه آب چطور است؟ علایم اون چی است؟ من بعضى اوقات احساس میکنم مقدارى درلباس زیرم اب هست ولى متوجه نمیشم که این آب است؟

کیسه آب وقتی پاره می شود آب روشن، شفاف و داغی در لباس زیر می ریزد و تا روی ران ها ادامه دارد. در هفته ۲۱ پارگی کبسه آب نداریم. در مواردی که جنین به اصطلاح به پا باشد و سر آن به سمت پایین حرکت نکرده باشد احتمال پارگی زودرس کیسه آب زیاد است. همچنین اگر شخص باردار دچار عفونتهای مکرر و درمان نشده باشد و عفونت پرده های کیسه آب جنین را درگیر کند، احتمال پاره شدن زودرس آن زیاد است. در مورد آبریزشی که دارید، برای اطمینان بیشتر، با انجام یک سونوگرافی آب دور جنین اندازه گیری می شود و در صورتیکه میزان آن کافی بود جای نگرانی در مورد نشتی کیسه آب ندارید.

مهمترین مطالب در این‌باره:
همانطور که می‌دانید روند انجام زایمان طبیعی زنان با پاره شدن کیسه آب مادر باردار اتفاق می‌افتد. بنابراین، سلامت این عضو زنان در‌ سه ماهه سوم دوران بارداری بسیار مهم است. هر مادری برای مراقبت از میزان مایع کیسه آب خود در دوران حاملگی، باید آب زیادی بنوشد. در صورتی که به عنوان یک خانم باردار با دفع ادرار بیش از حد روبرو می‌شوید، نگران نباشید! از آن‌جایی که موضوع کیسه آب زنان و مشکلات آن در دوران بارداری مسئله بسیار پیچیده‌ای است، در مقاله زیر، اطلاعات لازم در این زمینه را بیان نموده‌ایم.

کیسه آب جنین در طول دوران بارداری به چه شکلی است؟
با شروع دوران بارداری، کیسه پر از مایع غشایی در داخل رحم زنان تشکیل شده و با عنوان کیسه آمنیوتیک (Amniotic fluid) شناخته می‌شود که وظیفه آن احاطه کردن جنین داخل رحم مادر و حفاظت از او تا پایان دوران بارداری است. بنابراین، هنگامی که این کیسه بر اثر بروز شرایط خاص یا وارد شدن ضربه پاره شود، مایع آمنیوتیک درون آن از طریق دهانه رحم و واژن منتشر شده و به بیرون از کیسه تخلیه می‌شود. هم زمان با دفع غشاء درون کیسه در بدن زن حامله، هورمون‌ها و مواد شیمیایی خاصی شروع به تولید شدن نموده و باعث بروز انقباضات رحمی در مادر باردار می‌شوند. لازم است به عنوان یک خانم جوان و بی‌تجربه به خاطر داشته باشید که این دردها معمولا چند ساعت پس از نشت آب در بدن فرد باردار احساس خواهد شد.
میزان مایع آمنیوتیک در بدن مادر، در هفته 34 از دوران بارداری، حدود 800 میلی‌لیتر بوده و با ورود به هفته چهلم از دوران بارداری میزان آن به 600 میلی‌لیتر خواهد رسید که نسبت به هفته‌های قبل کاهش می‌یابد. جالب است بدانید که این مایع سیال به طور مداوم توسط جنین داخل کیسه آب بلعیده یا استنشاق شده و توسط دستگاه ادراری او از بدنش خارج می‌شود. علاوه بر این، موارد دیگری هم برای استفاده از آب داخل کیسه آب زنان حامله وجود دارد که عبارتند از:
- خطر پیچیدن بند ناف دور گردن جنین خطر پیچیدن بند ناف دور گردن جنین
- مایع درون کیسه آب مادر باردار از جنین داخل رحم حمایت نموده و از وارد شدن هر نوع ضربه خارجی به اعضای بدن او جلوگیری می‌کند.
- وجود مایع درون کیسه آب مادر باردار باعث می‌شود تا جنین به صورت آزادانه در داخل رحم حرکت کند.
- مایع درون کیسه آب مادر باردار دمای اطراف جنین را ثابت نگه می‌دارد.
- مایع درون کیسه آب مادر باردار محیط مناسبی را جهت رشد ریه‌های جنین فراهم می‌کند.
- در نهایت، هنگامی که زمان زایمان فرا رسد، مایع درون کیسه آب، بدن مادر را آماده می‌کند تا کودک را به راحتی به جهان بیرون انتقال دهد. با این حال، پاره شدن و نشت مایع درون کیسه آب همیشه نشان‌دهنده آغاز روند زایمان طبیعی نیست، زیرا گاهی اوقات این مشکل می‌تواند پیش از موعد نیز اتفاق بیفتد.

علت خارج شدن مایع از کیسه آب زنان در دوران بارداری چیست؟
در ادامه، دلایل نشت مایع درون کیسه آب زنان در دوران بارداری را مورد بررسی قرار می‌دهیم. مهم‌ترین این موارد عبارتند از:
وقتی دوران بارداری خانومی در شرایط کاملا مناسب، به انتهای خود برسد، کیسه حاوی مایع آمنیوتیک خود به خود تجزیه شده و پاره می‌شود که این حالت وارد شدن زن حامله به مرحله زایمان و تولد نوزاد را نشان خواهد داد. بروز این حالت در زنان باردار باعث می‌شود که فرد احساس لرزش ارامی نموده و با نشت آهسته مایع از مهبل خود روبرو شود. به عنوان یک زن حامله یادتان باشد که بروز این حالت قبل از تمام شدن مدت بارداری، پارگی زودرس غشاء (PROM) نامیده می‌شود و ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- عفونت واژن یا رحم زنان باردار
- کشیده شدن کیسه حاوی مایع آمنیوتیک (که ممکن است به علت وجود بیش از حد مایع یا حمل چند نوزاد همزمان باشد)
- انجام جراحی یا بیوپسی دهانه رحم زنان
- داشتن سابقه مواجه شدن زن باردار با مشکل پروم یا PPROM (پارگی زودرس و نارس کیسه آب در دوران حاملگی)

معمولا در چنین مواردی، بیشتر زنان به مدت ۲۴ ساعت پس از پاره شدن کیسه آب، وارد مرحله زایمان و تولد فرزند خود می‌شوند. ولی اگر مادر بارداری قبل از هفته 37 از دوران بارداری ، پاره شدن کیسه آب را تجربه کند، این حالت پارگی زودرس و نارسایی غشاء (PPROM) نامیده می‌شود که این مشکل در حدود ۳٪ از حاملگی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. جالب است بدانید که دلیل یک سوم زایمان‌های زودرس زنان باردار، پارگی زودرس و نارسایی غشاء است. البته زنان بارداری که بیشتر با مشکل PPROM روبرو هستند، شامل گروه‌ خاصی می‌باشند، که عبارتند از:
- زنان حامله که متعلق به قشر ضعیف جامعه بوده و وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایینی دارند
- زنانی که در دوران قبل و بعد از بارداری سیگار می‌کشند
- مادرانی که سابقه ابتلا به عفونت‌های از راه جنسی را دارند
- زنان که در زایمان‌های قبلی خود نیز با پاره شدن زودهنگام کیسه آب مواجه بودند
- مادرانی که در دوران بارداری خود مشکل خونریزی واژینال یا رحم را تجربه کرده‌اند
اگر پاره شدن کیسه آب یا PPROM بین هفته‌های ۳۴ تا ۳۷ از دوران بارداری اتفاق افتاد و نشت آب در مدت طولانی قطع نشد، زن حامله باید به دکتر متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و برای تولد نوزاد خود اقدام کند. با این حال، اگر کیسه آب زن حامله قبل از هفته 34 از دوران بارداری پاره شد و نشت آب نیز در مدت کوتاهی از بین رفت، پزشک معالج با استراحت دادن به بیمار خود، تلاش خواهد نمود تا انجام عمل زایمان را به تعویق بیاندازد. البته فراموش نکنید که در چنین شرایطی برای جلوگیری از ابتلا ریه‌های نوزاد درون رحم به انواع عفونت‌ها و کورتیکواستروئیدها، معمولا پزشک بلافاصله مصرف به آنتی بیوتیک‌ها را برای مادر باردار تجویز می‌کند تا روند زایمان پس از کامل شدن ریه‌های کودک و رشد او صورت گیرد.
در نهایت، به عنوان یک زن حامله یادتان باشد که وقتی کیسه آب شما در هفته‌های مختلف دوران بارداری پاره شد، مایع آمنیوتیک درون آن دیگر از نوزاد شما محافظت نخواهد کرد. اما بدن مادر همچنان به تولید مایعات بیشتر برای تسهیل عمل زایمان تلاش خواهد نمود. بنابراین، در چنین مواقعی خود مادر باید حادثه را به موقع شناسایی کرده و در زمان نیاز به کمک‌های پزشکی، آن‌ها را به موقع دریافت کند.

تشخیص علائم سوراخ یا پاره شدن کیسه آب توسط جنین
برای آشنایی مادران از چگونگی پاره شدن کیسه آب در دوران بارداری مطالبی را بیان نموده‌ایم. بنابراین، اگر به عنوان یک زن حامله متوجه شدید که مایعاتی از درون رحم شما به صورت ناگهانی نشت می‌کند، بدانید که این آب می‌تواند مایع آمنیوتیک کیسه آب شما باشد. البته خود شما می‌توانید از طریق آشنایی با مراحل ذکر شده در زیر، روی دادن این اتفاق را در بدن خود تأیید کنید:
اگر به عنوان یک زن حامله با نشت مایع از دهانه رحم خود مواجه شدید، ابتدا مثانه را کاملا خالی کنید، زیرا جمع شدن ادرار زیاد در داخل مثانه زن حامله سبب نشت ان خواهد شد. فراموش نکنید که اگر هم زمان با خروج مایع دچار درد شکم و کمر شدید و رنگ مایع زرد بود، این مایع ادرار شماست؛ ولی اگر مایع نشتی بی‌رنگ و بدون بو باشد، مایع آمنیوتیک می‌باشد.
در چنین شرایطی برای کنترل جریان نشت مایع از درون رحم، زن باردار می‌تواند با فشار دادن عضلات کف لگن (مثل ورزش کگل ) مایع را در درون کیسه آب خود نگه دارد. اگر با این کار جریان نشت مایع متوقف شد، مایع خروجی ادرار است، ولی اگر همچنان نشت ادامه پیدا کرد، به این معنی است که کیسه آب شما پاره شده است. البته در چنین مواقعی، گذر زمان، رنگ و بوی ماده نشت‌کننده وضعیت مادر حامله را مشخص خواهد نمود.
اگر با استراحت کامل مادر باردار نشت آب همراه با لکه بینی یا مشاهده رگه‌های خونی ادامه داشت، باید بدانید که کیسه اب شما دچار مشکل شده است.
نکته مهم دیگر پس از قطع شدن نشتی آب، تب کردن زنان حامله می‌باشد که دمای بدن او به صورت ناگهانی بالا خواهد رفت.
اگر جریان نشت مایع از رحم مادر حامله، بیش از حد ادامه یافت، بیمار باید به صورت مداوم، حرکات کودک درون رحم خود را بررسی کنید. با این حال، هنگامی که با توجه به نکات ذکرشده در مقاله فوق، نشتی مایع آمنیوتیک و پاره شدن کیسه آب شما تایید شد، نگران نشوید. در عوض، با دکتر خود تماس گرفته و با راهنمایی او و انجام برخی از اقدامات احتیاطی اطمینان حاصل شود که تا زمان رسیدن کمک‌ها پزشکی، فرزندتان در امان خواهد بود، زیرا تا زمانی که خود مادر حامله نخواهد، هیچ کس نمی‌تواند به او کمک کرده و نوزاد درون رحم را سالم نگه دارد.

هشدارهای و اقدامات مهم برای زنان باردار در زمان پارگی کیسه آب
در ادامه، برخی از اقدامات مهم که زنان باردار باید در هنگام نشت مایع از کیسه آب خود انجام دهند، بیان شده است. این موارد عبارتند از:
زن حامله باید بلافاصله بعد از مشاهده نشتی مایع کیسه آب خود به بیمارستان یا دکتر متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و کادر بیمارستان را از وضعیت خود مطلع کند. او با این کار و دنبال نمودن دستورالعمل‌های پزشکی از بروز صدمات و آسیب‌های احتمالی به فرزند خود جلوگیری خواهد کرد.
یادتان یاشد که پاره شدن کیسه آب مادران باردار شانس مبتلا شدن کودک درون رحم به انواع عفونت‌های ناحیه مهبل (واژن) که به سمت بالا حرکت می‌کند، را افزایش خواهد داد. در این موارد، پزشک به شما توصیه می‌کند تا ۱۲ساعت صبر کرده و در این مدت، کارهای خاصی را انجام دهید تا خود و کودک درون رحمتان در برابر ابتلا به عفونت محافظت شود. برای این کار، لازم است بیمار ناحیه واژن را تمیز نگه داشته و با انجام اقدامات احتیاطی دیگر، طبق گفته پزشک معالج از نوزاد درون رحم خود محافظت کند.

اگر به عنوان یک زن حامله که با نشتی مایع آمنیوتیک مواجه شده و در خانه یا بیمارستان بودید، حتما از یک پوشش پلاستیکی روی تخت یا صندلی ماشین استفاده کنید تا مانع نفوذ آب نشتی به تشک تختخواب یا صندی ماشین در حین مراجعه به بیمارستان جلوگیری شود. در صورتی که جریان نشت مایع آهسته باشد، می‌توانید از یک حوله تمیز برای این کار استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند که تا لباس‌هایتان را تمیز نگه دارید. ولی اگر پد بارداری استفاده کنید، می‌توانید با جمع آوری نمونه مایع نشتی خود، آن را به دکتر متخصص زنان و زایمان نشان دهید، زیرا در برخی موارد جریان یافتن مایع از رحم زن باردار می‌تواند چیزی بیشتر از نشت مایع آمنیوتیک از درون رحم باشد.
اگر مایع تخلیه شده از رحم شما به رنگ قهوه‌ای یا سبز بود، این حالت ممکن است نشان‌دهنده این موضوع باشد که نوزاد اولین حرکت روده خود را (مکونیم) در داخل رحم شما انجام داده است. در ماه‌های آخر از دوران بارداری هم زمان با نشت مایع آمنیوتیک، روند تنفس نوزاد درون رحم با مشکل روبرو شده و با روی دادن عمل مکونیم در این شرایط، ممکن است به ریه‌ها او آسیب برسد. به همین دلیل، بلافاصله بعد از مراجعه به بیمارستان برای بررسی کامل، حتما پد استفاده شده خود جهت جذب مایع آمنیوتیک را به پزشک نشان دهید.
علاوه بر این موارد، گاهی اوقات هم بند ناف نوزاد در دوران بارداری جابجا شده و به داخل دهانه رحم و یا حتی خود واژن (پرولاپس بند ناف) نیز انتقال یابد که این حالت هم با نشت مایع آمنیوتیک ظاهر می‌شود. البته، این حادثه زمانی اتفاق می‌افتد که غشاء کیسه آب پاره شده و کودک هنوز به لگن مادر نرسیده باشد. بنابراین، اگر به عنوان یک مادر حامله متوجه وجود حلقه طنابی باز در واژن یا دهانه رحم خود شدید، فورا به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. البته زیاد نگران نشوید! زیرا مورد پرولاپس فقط در ۱ بارداری از ۳۰۰ حاملگی رخ می‌دهد.
معمولا استراحت کردن مادر در هنگام مواجه شدن با نشت مایع کیسه آب یک روش طبیعی است که بالاخره منجر به انجام عمل زایمان در زمان مشخص می‌شود. اما اگر به عنوان یک زن حامله همچنان با نشتی شدید مایع آمنیوتیک روبرو شدید، بلافاصله بعد از متوجه شدن، از همسر، مادر یا کسانی که همراه شما هستند، کمک بگیرید. از آن‌ها بخواهید که بلافاصله شما را به بیمارستان برسانند. مهم‌ترین نکته در چنین شرایطی این است که مادر به هیچ وجه، نگران نشود! زیرا استرس و ناراحتی او کودک درون رحم را ناراحت کرده و مسائل را پیچیده‌تر خواهد نمود.