اختلال اضطراب جدایی (SAD) وضعیتی است که در آن کودک هنگام دور شدن از خانه یا جدایی از یکی از عزیزان - معمولاً والدین یا سایر مراقبان - که کودک به او وابسته است، دچار ترس و عصبی میشود. برخی از کودکان همچنین با فکر جدایی، علائم جسمی مانند سردرد یا دل درد را تجربه میکنند. ترس از جدایی باعث پریشانی زیادی در کودک میشود و ممکن است در فعالیتهای عادی او مانند رفتن به مدرسه، بازی با کودکان دیگر، غذا خوردن یا خوابیدن اختلال ایجاد کند.
اضطراب جدایی در کودکان بسیار خردسال (بین ۸ تا ۱۴ ماه) طبیعی است. بچهها اغلب مرحلهای را تجربه میکنند که در آن "چسبنده" میشوند و از افراد و مکانهای ناآشنا میترسند. وقتی این ترس کودک بالای ۶ سال را تحت تأثیر قرار میدهد، شدید است یا بیش از ۴ هفته طول میکشد، ممکن است کودک دچار اختلال اضطراب جدایی باشد.
اضطراب جدایی تقریباً ۴ تا ۵ درصد از کودکان ۷ تا ۱۱ ساله در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار میدهد. این اختلال در نوجوانان کمتر رایج است و حدود ۱.۳ درصد از نوجوانان آمریکایی را تحت تأثیر قرار میدهد . این اختلال به طور مساوی بر پسران و دختران تأثیر میگذارد.
علائم اختلال اضطراب جدایی
در ادامه به برخی از شایعترین علائم اختلال اضطراب جدایی اشاره میکنیم :
- نگرانی غیرواقعی و پایدار مبنی بر اینکه اگر کودک او را ترک کند، اتفاق بدی برای والدین یا مراقب او خواهد افتاد.
- نگرانی غیرواقعی و پایدار مبنی بر اینکه اگر مراقب را ترک کند، اتفاق بدی برای کودک خواهد افتاد.
- امتناع از رفتن به مدرسه به منظور ماندن با مراقب
- امتناع از خوابیدن بدون حضور مراقب یا خوابیدن دور از خانه
- ترس از تنها بودن
- کابوسهای مربوط به جدایی
- عدم تمایل به تنها خوابیدن
- شب ادراری
- شکایت از علائم جسمی مانند سردرد و دل درد
- کجخلقیها یا التماسهای مکرر
- ترس یا احساس گناه شدید
علل و عوامل خطر احتمالی برای SAD عبارتند از:
-
یک رویداد استرسزا یا آسیبزای قابل توجه در زندگی کودک، مانند بستری شدن در بیمارستان، مرگ یکی از عزیزان یا حیوان خانگی، یا تغییر محیط (مانند نقل مکان به خانه دیگر یا تغییر مدرسه)
-
کودکانی که والدینشان بیش از حد از آنها مراقبت میکنند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به اضطراب جدایی باشند. در واقع، این ممکن است لزوماً بیماری کودک نباشد، بلکه نشانهای از اضطراب جدایی والدین نیز باشد - والدین و کودک میتوانند اضطراب یکدیگر را تشدید کنند.
-
کودکانی که اضطراب جدایی دارند اغلب اعضای خانوادهشان دچار اضطراب یا سایر تشخیصهای سلامت روان هستند، که نشان میدهد خطر ابتلا به این اختلال ممکن است ارثی باشد.
-
دلبستگی ناایمن به والدین یا مراقبان
-
استرس
-
سایر اختلالات اضطرابی، مانند حملات پانیک ، اختلال اضطراب اجتماعی ، فوبیا یا آگورافوبیا
-
کودکان مبتلا به اختلال عاطفی فصلی (SAD) ممکن است اختلال وسواس فکری-عملی ( OCD ) یا افسردگی نیز داشته باشند .
تشخیص اختلال اضطراب جدایی
پزشک، علائم و نشانههای اختلال اضطراب جدایی را در کودک شما بررسی خواهد کرد. در صورت وجود این علائم، پزشک در مورد سابقه پزشکی کودک شما سؤال کرده و او را معاینه فیزیکی خواهد کرد .
پزشک همچنین از شما، به عنوان مراقب، خواهد خواست تا غربالگریها یا ارزیابیهایی را که در مورد رفتارهایی که مشاهده میکنید، بیشتر سوال میکنند، تکمیل کنید. این غربالگریها به تشخیص اختلال اضطراب جدایی و سایر انواع اضطراب کمک میکنند.
اگرچه هیچ آزمایش آزمایشگاهی برای تشخیص اختصاصی اختلال اضطراب جدایی وجود ندارد، پزشک ممکن است از آزمایشهای مختلفی - مانند آزمایش خون و سایر اقدامات آزمایشگاهی - برای رد احتمال بیماریهای جسمی یا عوارض جانبی داروها به عنوان علت علائم استفاده کند.
اگر علائم بیماری جسمی پیدا نکنند، پزشک ممکن است فرزند شما را به یک روانپزشک یا روانشناس کودک و نوجوان، متخصصان سلامت روان که به طور ویژه برای تشخیص و درمان بیماری روانی در کودکان و نوجوانان آموزش دیدهاند، ارجاع دهد. روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی ویژه طراحی شده برای ارزیابی کودک از نظر بیماری روانی استفاده میکنند . پزشک تشخیص را بر اساس گزارش علائم کودک و مشاهده نگرش و رفتار او انجام میدهد.
درمان اختلال اضطراب جدایی
درمان بر اساس اختلال کودک و خانواده انجام میشود. اکثر موارد خفیف اختلال اضطراب جدایی با درمانی درمان میشوند که اهداف را مشخص میکند و استراتژیای برای دستیابی به آنها ایجاد میکند و نیازی به درمان پزشکی ندارد. در موارد شدیدتر، به عنوان مثال، وقتی کودک از رفتن به مدرسه امتناع میکند، درمان شامل درمان شدیدتری است که معمولاً توسط یک درمانگر انجام میشود و ممکن است شامل اضافه کردن دارو نیز باشد . اهداف درمان شامل کاهش اضطراب در کودک، ایجاد حس امنیت در کودک و مراقبان و آموزش کودک و خانواده/مراقبان در مورد نیاز به جدایی طبیعی است. درمانهایی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از:
-
درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش که با نام گفتاردرمانی نیز شناخته میشود، شکل اصلی درمان اختلال اضطراب جدایی است. تمرکز این روش بر کمک به کودک برای کنار آمدن با جدایی از مراقب خود است، بدون اینکه جدایی باعث پریشانی یا اختلال در عملکرد او شود. این روش درمانی به تغییر شکل تفکر (شناخت) کودک کمک میکند تا رفتار او مناسبتر شود. خانواده درمانی همچنین ممکن است به آموزش خانواده در مورد این اختلال کمک کند و به اعضای خانواده کمک کند تا در دورههای اضطراب، کودک را بهتر حمایت کنند.
-
دارو: داروهای ضد افسردگی یا سایر داروهای ضد اضطراب ممکن است برای درمان موارد شدید اختلال اضطراب جدایی استفاده شوند.
-
مداخله مدرسه: متخصصان سلامت روان در مدرسه فرزند شما میتوانند برای کمک به مدیریت علائم اختلال عاطفی فصلی، درمان ارائه دهند و به ایجاد یک محیط حمایتی برای کودک کمک کنند .
-
والدین چه میتوانند انجام دهند: برای درک بهتر چگونگی تأثیر اختلال اضطراب اجتماعی بر زندگی روزمره فرزند خود، با درمانگر او صحبت کنید. مطمئن شوید که فرزندتان میتواند طبق برنامه در جلسات درمانی شرکت کند. درمان منظم منجر به نتایج بهتری خواهد شد. بفهمید چه چیزی علائم اضطراب فرزندتان را تحریک میکند و از تکنیکهای درمانی برای کمک به فرزندتان در مدیریت احساساتش در خانه یا مدرسه استفاده کنید.
پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی
هیچ راه شناختهشدهای برای پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی وجود ندارد، اما تشخیص و اقدام بر اساس علائم هنگام بروز آنها میتواند پریشانی را کاهش داده و از تشدید علائم و اختلال بیشتر جلوگیری کند . علاوه بر این، تقویت استقلال و عزت نفس کودک از طریق حمایت و تأیید میتواند به جلوگیری از دورههای بعدی اضطراب کمک کند.
چشم انداز اختلال اضطراب جدایی
بیشتر کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی بهبود مییابند، اگرچه علائم آنها ممکن است سالها و به اشکال مختلف ، به ویژه در مواقع استرسزا، بازگردد. درمانی که زود شروع شود و کل خانواده را درگیر کند، به احتمال زیاد موفقیتآمیز خواهد بود.