چگونه درد زایمان را تحمل کنیم؟

اولین هدف مادر در مقابله با هر دردی، پیدا کردن راه حل مناسب برای پایان دادن به آن است اما در درد زایمان نیازی به این کار نیست. درد نشان دهندۀ پیشرفت زایمان است و هر انقباض بدین معنی است که نوزاد یک قدم به مرحلۀ تولد نزدیک تر شده است.درد زایمان به خودی خود قابل کاهش دادن نیست اما ترس از آن می تواند بر شدتش بیفزاید. البته به خاطر داشته باشید بروز درد زایمان لزوماً نشان دهندۀ پیشرفت طبیعی زایمان و سلامت بچه نیست.بهتر است مادر با درد کنار بیاید، اعتماد به بدن اولین گام در جهت تطابق با طبیعت است اما برخی از زنان در بعضی مواقع در می یابند که به هیچ روی قادر به تطابق و کنار آمدن با حتی یک انقباض نیز نیستند. هنگامی که به نظر می رسد واقعاً مادر قادر به ادامه زایمان نیست باید با رضایت کامل روش مناسب برای پایان دادن به درد را پذیرفت.در بین مراحل زایمان مرحلۀ انتقال مرحله ای است که حس تحمل ناپذیری درد به حداکثر خود می رسد اما اغلب هنگامی که مادر در بدترین حالت به سر می برد همانند کسی است که پس از پیمودن مسیری طولانی به قلۀ کوه نزدیک شده است و تنها چند قدم تا موفقیت فاصله دارد. در این مرحله باید مادر تمام نیروی خودش را بسیج کند تا به قله برسد.آگاهی از فیزیولوژی درد زایمان و نحوۀ پیشرفت زایمان می تواند مادر را به ادامه کار ترغیب نماید. نگرش مناسب به درد زایمان بستگی به مدت زمان آن دارد.

تنها چند ساعت از کل زندگی هر زنی این چنین با درد همراه است اما کنار آمدن با درد زایمان می تواند باعث احساس موفقیت، خرسندی و رضایت و اعتماد به نفس زن شود و کمک کند تا به بدن و احساسش انسجام ببخشد.اما رسیدن به این هدف تنها در گروی تحمل درد نیست. لزومی ندارد درد را به هر شرطی بپذیرد. گاهی مادر اعتقاد دارد باید درد را به هر قیمتی تحمل کرد زیرا این روند طبیعی زایمان است و این عقیده در مواقع لزوم مانع خلاص شدن مادر از درد می شود.میان قهرمانی و عذاب کشیدن بیهوده تفاوت وجود دارد. گاهی استفاده از بیهوشی و یا بی حسی ممکن است بهترین تصمیم باشد و نباید قبول آن را به عنوان شکست یا نقص دانست.اگر درد زایمان موجب شده است مادر خسته و فرسوده باشد و یا سلامتی او را به خطر انداخته است چنین حالتی می تواند مانع انقباضات طبیعی رحم و عامل کاهش جریان خون جفت و فشار به جنین نیز باشد.در بسیاری موارد بی حسی اپی دورال، زایمانی که به شکل کابوس برای مادر درآمده بوده است را به تجربه ای خوشایند بدل کرده است. هنگامی که زایمان با وجود درد شدید و گذشت ساعات متوالی پیشرفتی نکرده است، بی حسی می تواند نعمتی به حساب آید.حتی گاه مادرانی که چند زایمان را بدون کمک دارو و بی حسی پشت سر گذارده اند نیز ممکن است نیاز به بهره گرفتن از امکانات پزشکی برای کاهش درد داشته باشند. می توان در هر مورد خاصی، در صورت نیاز و مؤثر نبودن اقدامات طبیعی از این امکانات فنی بهره گرفت.

یکی از دشوارترین وظایف کادر اتاق زایمان این است که مادر را برای پذیرفتن بهترین راه حل برای پیشبرد زایمان ترغیب و تشویق نمایند: یادت می اید چقدر علاقه داشتی از پس این درد بر بیایی؟ ما نیز می خواهیم در این کار به تو کمک کنیم. خیلی خوب، می دانم که به کمک هم موفق می شویم. پس اجازه بده ادامه دهیم.چنین عباراتی در اغلب موارد برای جلب رضایت مادر و تشویق او کافی خواهد بود. اکثر مادران در چنین شرایطی قادر به تصمیم گیری نیستند اما درصد کمی از آنها با وجود درد شدید و گاه عدم پیشرفت زایمان به هیچ روی حاضر به قبول استفاده از کمک بسیار مؤثر و مفیدی در طول زایمان باشند.حضور فعال در کنار خانم در حال زایمان، تشویق او به تنفس عمیق در هنگام هر انقباض یکی از مهم ترین وظایف پرستاری است که در اتاق زایمان حضور دارد. هیچ خانمی نباید هنگام زایمان تنها باشد. درد را می توان در اغلب موارد با تغییر وضعیت مادر کاهش داد.مادری که درد دارد با چرخیدن از یک پهلو به پهلوی دیگر می تواند، بایستد، راه رود یا بر روی دست و پایش چهار زانو بنشیند. او باید اشکال مختلف را امتحان کند تا ببیند در چه حالتی راحت تر است.اغلب درد کمر با دراز کشیدن به پهلو، راست نشستن، قدم زدن و نشستن بر روی دست ها و زانوها رفع می شود. فشار محکم با مچ یا کف دست بر روی دردناکترین نقطه نیز مفید است و حتی گاهی اوقات یک نوازش ملایم بهتر از فشار است.همچنین حمام گرفتن یا دوش گرفتن همراه با ماساژ، آواز خواندن یا شنیدن موسیقی می تواند باعث کاهش درد شود. روش های آرام سازی و تمرین های تنفسی هم اکنون از روش های اصلی تحمل درد زایمان هستند. این شیوه ها نقش مهمی در زایمان افراد تحصیل کرده در چهل سال گذشته داشته است.

تسکین درد به شیوه های پزشکی: مسکن ها
مسکن ها و بی حس کننده ها داروهایی هستند که برای تسکین درد استفاده می شوند. مسکن ها باعث کاهش درد می شوند، به شکلی که درد قابل تحمل تر باشد اما بی حس کننده ها درد را به طور کامل از بین می برند.مسکن هایی که بدون تجویز پزشک می توان مصرف کرد آسپرین و استامینوفن هستند. مسکن های قوی تر کدئین، پرکوان و داروهای جدیدی چون زوماکس هستند که باید توسط پزشک تجویز گردند. قوی ترین مسکن ها، مورفین، دمرول، آلفاپرودین و نالبوفن هستند.مسکن هایی که هنگام زایمان به کار می روند معمولاً دمرول و آلفاپرودین هستند که گاهی با آنتی هیستامین پرومتازین ترکیب می شوند تا تاثیرشان افزایش یابد.این داروها از راه وریدی تزریق می شوند. علاوه بر کاهش درد، ایجاد احساس خواب آلودگی و سرخوشی می نماید. بسیاری از خانم ها گفته اند که این داروها به آنها کمک می کند تا پس از زایمان مشکل و طولانی توانایی خود را بازیابند.مسکن ها از جفت عبور می کنند و به بدن وارد می شوند و می توانند بر مراکزی در مغز جنین که تنفس جنین را در کنترل دارند اثر کاهنده داشته باشند و تاثیر کلینیکی مهم این داروها فقط هنگامی ظاهر می شود که نوزاد پس از زایمان باید تنفس کند و در هنگامی که عمل تنفس توسط مادر انجام می شود هیچ مشکلی ندارد.مسکن ها همچنین می توانند باعث تسکین نوزاد نیز شوند به طوریکه پس از تولد در هنگام نیاز به پاسخ نوزاد و تغذیۀ او در ساعت اولیه پس از تولد و یا حتی طولانی تر، او خواب آلوده است.به دلیل تاثیرات کند کننده و تسکین بخش این داروها به آنها باید مدتی قبل از زایمان و ترجیحاً فقط در طول مرحله اول زایمان مصرف شوند تا به جز در زایمان های ناگهانی و زودتر از موقع و در اورژانس های سزارین تاثبرات آنها بر تنفس جنین قبل از زایمان پایان یابد.اگر تاثیرات همچنان باقی مانده و تنفس نوزاد کاهش یافته باشد دستیاران می توانند با تنفس از راه بَگ و با اکسیژن در صورت نیاز به نوزاد کمک نمایند. داروی نالوکسان هیدروکلراید در صورت نیاز می تواند به نوزاد داده شود تا اثر خنثی کنندگی بر این داروها داشته باشند.