شیر دادن به نوزاد، رابطه آن با آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر نوعی اختلال عملکرد مغزی است که باعث تحلیل رفتن تدریجی توانایی های ذهنی شخص می شود .بارزترین تظاهر آن اختلال حافظه است که به تدریج ایجاد شده و پیشرفت می کند .
در ابتدا اختلال حافظه به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود ولی کم کم خاطرات قدیمی هم آسیب می‌بینند. بیمار پاسخ سؤالی را که چند لحظه قبل پرسیده‌است فراموش می‌کند و مجدداً" همان سؤال را می‌پرسد ، وسایلش را گم می‌کند و نمی‌داند کجا گذاشته ‌است. در خرید و پرداخت پول دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند حساب دارائیش را نگه دارد. به تدریج در شناخت دوستان و آشنایان و نام بردن اسامی آن ها نیز دچارمشکل می‌شود. کم کم مشکل مسیر یابی آشکار شده و اگر تنها از منزل بیرون برود ممکن است راه خود را گم کند. در موارد شدیدتر حتی در تشخیص اتاق خواب، آشپزخانه، دستشویی و حمام در منزل خودش هم مشکل پیدا می‌کند. بروز اختلال در حافظه و روند تفکر سبب آسیب عملکردهای اجتماعی و شخصی بیمار شده و در نتیجه ممکن است سبب افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری شود.
آلزایمر شایع ترین اختلال شناختی درسراسرجهان است وتاکنون ۳۶.۵ میلیون نفر را مبتلا کرده است. انتظار می رود که گسترش آتی آن بیشتر در کشورهای با درآمد متوسط و پایین باشد. پس این موضوع حیاتی است که ما برای حفاظت از مردم در مقابل این بیماری ویرانگر ، پژوهش های گسترده انجام داده و بر اساس آن راهکارهای مناسبی را در مقیاس جهانی ارائه دهیم و برای کاهش موارد ابتلا به این بیماری عوامل افزاینده و کاهنده احتمال بروز آن را بشناسیم . فاکتورهای خطر بیماری آلزایمر عبارتند از : افزایش سن ، سابقه خانوادگی و ژنتیک ، یائسگی ، ضربات مکرربه سر ، بیماری قلبی - عروقی ، بی تحرکی ، استعمال دخانیات ، فشارخون بالا ، کلسترول بالا ، دیابت وعدم مصرف میوه ها وسبزی ها . از طرف دیگر فعالیت های ذهنی مانند مطالعه ، نواختن موسیقی ، بازی ها و تعاملات اجتماعی مداوم و داشتن شغلی انگیزه بخش ، ریسک این بیماری را کاهش می دهند .
در همین راستا پژوهش های پزشکی در زمینه مزایای شیرمادر به طور فزاینده ای این موضوع را روشن می کند که تغذیه با شیرمادر در دراز مدت برای سلامت مادر و شیرخوار مفید است . یک پژوهش جدید ثابت کرده است که در مادرانی که شیر می دهند احتمال ابتلا به آلزایمر در سنین سالمندی کاهش پیدا می کند. دانشمندان قبلا" به این موضوع پی برده بودند که شیردادن طولانی مدت ریسک ابتلاء مادر به برخی بیماری ها را کاهش می دهد اما در مورد اثر آن بر ریسک آلزایمر بررسی صورت نگرفته بود .
محققین دپارتمان آنتروپولوژی بیولوژیک دانشگاه کمبریج ، پژوهشی را بر اساس اطلاعات گردآوری شده از یک گروه ۸۱ نفری زنان انجام داده و اظهار داشتند که ارتباط بین شیردادن و آلزایمر استوار و قابل توجه است وحتی در خانم هایی که سابقه خانوادگی آلزایمر را داشته اند ، شیر دادن میزان شیوع آن را کاهش می دهد . این یافته ها می تواند علت مستعد بودن برخی افراد به ابتلاء را مشخص کرده و راه های جدیدی برای مبارزه جهانی با همه گیری آلزایمر پیش پای ما بگذارد . ۸۱ خانمی که در مطالعه شرکت داشتند بین ۷۰ تا ۱۰۰ ساله بودند و در مصاحبه های انجام شده توسط پروفسور" برزویینی" و پروفسور" نپ " مشخص شد که نه تنها شیردادن میزان ابتلاء به بیماری آلزایمر را کاهش می دهد ، بلکه طولانی تر بودن مدت شیردهی ، این اثر را تقویت می کند .
در بیماری آلزایمر ساختارهای پروتئینی در اطراف و درجسم سلولی نورون‌ها (سلول های عصبی مغز ) تشکیل می‌شوند که اجسام آمیلوئیدی نامیده می شوند. در حالت عادی مقدار این اجسام در سلول‌ها کم است و به‌سرعت تجزیه می‌شود؛ اما در روند بیماری آلزایمر این تعادل بر هم خورده و مقدار این اجسام افزایش می یابد . محققین در تلاش برای کشف عوامل کاهنده تشکیل اجسام آمیلوییدی و کاهش میزان بروز آلزایمر ، به این نتیجه رسیدند که شیر دادن با دو مکانیسم می تواند این نقش را ایفا کند :
در حاملگی به طور طبیعی مقاومت به انسولین ایجاد می شود ، در صورتی که شیردادن از طریق ایجاد حساسیت به انسولین ، تحمل به گلوکز را در مادران تقویت می کند. انسولین نه تنها در جذب گلوکز نقش تعدیل کننده دارد ، بلکه سلامت سلول های مغز ، رشد و بقا ، دوباره سازی و عملکرد طبیعی آن ها را تأمین می نماید. در حالی که مقاومت به انسولین در مغز - چه در دیابتی ها و چه غیر دیابتی ها - از طریق تحریک تشکیل اجسام آمیلوییدی باعث ایجاد بیماری آلزایمر و اختلال شناختی می شود . بنابراین در زنانی که مدت بیشتری حامله بوده ولی مرحله جبرانی شیردهی را نداشته اند ، مقاومت به انسولین بیشتر است که با ایجاد اختلال درتحمل گلوکز ریسک آلزایمر را افزایش می دهد.
شیردادن سطح هورمون پروژسترون را کاهش می دهد که برای جبران سطوح بالای پروژسترون ترشح شده در دوران حاملگی است بنا براین در دوران شیردهی سطح هورمون استروژن نسبت به پروژسترون بالاتر است . استروژن از تجمع اجسام آمیلوییدی در مغز جلوگیری کرده و از این طریق ریسک بروز بیماری آلزایمر را کاهش می دهد.
در مجموع می توان گفت حاملگی به طور طبیعی تحولاتی بیولوژیک در بدن مادر ایجاد می کند که شیردادن باعث تعدیل و جبران آن ها در مسیری مطلوب می شود . خانم هایی که خود را از نعمت شیردادن محروم می کنند با نیمه کاره رها کردن این روند ، بدن خود را در معرض خطربرخی آسیب ها قرار می دهند.