روزه داری در دوران شیردهی، بایدها و نبایدها

ماه رمضان و روزه‌داری همیشه حال و هوای خاص معنوی و تأثیرات جسمانی بسیار زیادی دارد. کارشناسان همواره از مزایای روزه‌داری گفته‌اند و معتقدند که روزه گرفتن علاوه بر جنبه معنوی تأ‌ثیر شگرفی نیز بر سلامت جسمی فرد دارد. آن‌ها بر این باور هستند که با رعایت رژیم غذایی مناسب و مصرف انواع مایعات و داشتن خواب کافی، روزه گرفتن بر فرآیند کنترل وزن و سلامت بدن موثر است.
بسیاری از خانم‌های باردار با آغاز ماه رمضان بدون هیچ مشکلی روزه می‌گیرند. روزه گرفتن زنان باردار در ماه رمضان بر طبق نظرات مراجع تقلید واجب نیست و اگر خانم باردار احساس کند با روزه‌داری به جنین و خودش آسیب می‌رسد، نباید روزه بگیرد.

روزه داری در ۳ ماهه اول بارداری؛ ممنوع!
فاطمه رهنمایی با بیان این‌که مغز جنین در سه ماهه اول به گلوکز مستقیم مادر احتیاج دارد و در حال رشد است، بنابراین خانم‌های باردار نباید در سه ماهه اول بارداری روزه بگیرند، گفت: در سه ماهه اول بارداری میزان کتون موجود در خون جنینی افزایش می‌یابد و این افزایش سبب رشد نکردن جنین می‌شود و بر قدرت یادگیری کودک تاثیرگذار است.

شرایط روزه داری در 3 ماهه دوم و سوم
کارشناس مامایی با بیان این‌که خانم‌های بارداری که در سه ماهه دوم و سوم بارداری قرار دارند و مبتلا به هیچ بیماری زمینه‌ای نیستند و از نظر جسمی سالم هستند، می‌توانند با رعایت مواردی روزه بگیرند، افزود: این خانم‌ها باید حد فاصل بین افطار تا سحر مایعات فراوان بنوشند.
وی با تأکید بر این‌که بانوان باردار باید غذاهای دارای فیبر مثل میوه و غلات مصرف کنند، بیان کرد: به علت احتمال ابتلا به دیابت شیرینی و قند زیاد مصرف نکنند و از مصرف قندهای کنستانتره مثل زولبیا و بامیه خودداری کنند و خرما و کشمش نیز کمتر مصرف کنند.
رهنمایی ادامه داد: این خانم‌های روزه‌دار بهتر است هر روز کتون ادرار خود را در ساعت های ۱۲، ۱۴، ۱۶، ۱۸و ۲۰ آزمایش کنند، اگر کتون ادرار آن‌ها در ساعت ۱۲ یا ۱۴ افزایش یابد نباید روزه بگیرند اما در ساعت ۱۸ و ۲۰ بالا بودن کتون ادرار عادی است و مانعی ندارد.
کارشناس مامایی با بیان این‌که از 36 هفتگی به بعد روزه گرفتن برای زنان باردار توصیه نمی‌شود زیرا آن‌ها باید در این روزها به مصرف مایعات و مواد غذایی کافی بپردازند و خود را برای زایمان آماده کنند، اظهار داشت: یکی از عوامل مهم در زمینه روزه گرفتن زنان باردار مدت زمان روزه‌داری است، اگر ماه رمضان در فصل تابستان باشد خانم‌های باردار در معرض خطر کم آبی قرار می‌گیرند و روزه‌داری برای آن‌ها ضرر دارد.

مادران باردار روزه‌دار نباید به هیچ وعده سحری را حذف کنند
وی ادامه داد: به منظور پیشگیری از ایجاد آسیب مغزی جنین مادران باردار روزه‌دار نباید به هیچ وعده سحری را حذف کنند، به طور کلی زنان باردار برای روزه‌داری باید مشورت‌های لازم را با پزشک خود انجام دهند.
رهنمایی با بیان این‌که مادران باردار که قصد روزه‌داری دارند باید برنامه غذایی مناسب دوران بارداری را رعایت کرده و طبق توصیه متخصص تغذیه وعده‌های غذایی‌شان به صورت دقیق تنظیم شود، عنوان کرد: اگر تغذیه مادر مناسب نباشد می‌تواند منجر به کاهش وزن هنگام تولد نوزاد شود.
کارشناس مامایی تصریح کرد: به دلیل احتمال کاهش قند خون مادر، روزه‌داری در سه ماهه سوم بارداری باید با احتیاط انجام شود، همچنین در صورت پیروی از یک برنامه غذایی مناسب حجم و ترکیب شیر مادر در ماه رمضان و روزه‌داری تغییری نمی‌کند.

بهترین وعده سحری برای زنان باردار
فرزاده رجایی با بیان این‌که مهم‌ترین وعده غذایی در ماه رمضان که سبب تأمین انرژی لازم برای کل روز می شود، سحری است، گفت: سحری اصلی‌ترین بخش سوخت بدن را در روز تامین می‌کند و سبب کاهش احساس گرسنگی، سردرد و خواب‌آلودگی می‌شود.
کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا گفت: غذاهای با میزان فیبر بالا، کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات سبوس‌دار و حبوبات مصرف کنید زیرا زمان زیادی طول می‌کشد تا بدن این ترکیبات را شکسته و استفاده کند پس سبب تأمین بهتر انرژی در طی روز می‌شود.
وی ادامه داد: یک وعده غذایی سالم سحری می‌تواند شامل نان تهیه شده از غله کامل و پخته شده با روغن، صبحانه غله کامل و یا شیر نیمه چرب، میوه‌های تازه و خشک شده مثل موز و خرما و آجیل بدون نمک باشد.

بهترین افطار برای زنان باردار روزه
رجایی بیان کرد: برای متعادل ساختن قند خون سه عدد خرما، آبمیوه و شیر، سالاد یا سبزیجات فصل تازه، سوپ رقیق مرغ یا سوپ سبزیجات و حلیم برای افطار صرف شود.
کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا با بیان این‌که بهترین شام برای خانم باردار روزه مصرف پروتئین مانند مصرف مرغ، گوشت، ماهی یا حبوبات است، گفت: مصرف ترکیبی از کربوهیدرات‌ها مانند برنج قهوه‌ای، پاستا با غله کامل و نان کامل مانند سنگک و مصرف سبزیجات است.
وی با بیان این‌که به جای خوردن شیرینی‌های مصنوعی مانند زولبیا و بامیه یک کاسه سالاد میوه یا کاسترد بخورید، افزود: از خوردن غذاهای سرخ شده پر روغن و چاق کننده پرهیز کنید زیرا سبب پر شدن معده و سوءهاضمه می‌شود و مواد مغذی کامل را به شما نمی‌رساند.

روزه‌داری مادر بر فرزند شیرخوار چه تاثیری دارد
ماه رمضان همیشه با حال و هوای خاص خود خاطره‌انگیز و به یادماندنی است و اگر این ماه همراه با رسیدن قدم یک نوزاد باشد، زیباتر از هر سال به نظر می‌رسد و بیش از هر زمان در خاطر باقی می‌ماند. مادران بسیاری هستند که در این ماه مبارک نوزاد شیرخواری دارند که یا به تازگی متولد شده و یا در مرحله‌ای است که علاوه بر شیر از غذای کمکی استفاده می‌کند.
به همین دلیل یکی از دغدغه‌های مادرانی که قصد روزه‌داری در این ماه پر برکت را دارند این است که با وجود نوزاد شیرخوار قادر به این امر هستند و آیا روزه‌داری خطری برای آنها یا نوزادشان ایجاد نمی‌کند؟
فرزاده رجایی با بیان این‌که مطالعات زیادی انجام شده که بر طبق برخی از آنها اگر شرایط لازم رعایت شود روزه می‌تواند برای مادر یا نوزاد خطری نداشته باشد، اظهار داشت: این شرایط شامل مواردی مانند رسیدن آب و مایعات کافی به بدن، استفاده از انواع گروه‌های غذایی، استفاده از مواد مغذی لازم است.
کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا با تأکید بر این‌که یکی از شرایط مهم برای روزه‌داری مادران شیرده سن نوزاد است، تصریح کرد: نوزادان در 6 ماهه اول زندگی تنها با شیر مادر تغذیه می‌کنند که غذای اصلی برای رشد او را تشکیل می‌دهد، به همین دلیل به مادرانی که نوزاد آن‌ها 6 ماهه نخست زندگی‌اش را طی می‌کند، توصیه می‌شود که روزه نگیرند.
وی بیان کرد: به طور کلی عوامل بسیاری مانند دفعات شیردهی و رژیم غذایی مادر می‌تواند حجم و ترکیب شیر مادر را تحت تاثیر قرار دهد؛ بسیاری از مواد غذایی موجود در شیر مادر وابسته به میزان دریافت غذایی مادر است بنابراین اگر مادر شیرده از تغذیه مناسب و کافی برخوردار باشد، روزه داری در ماه رمضان اثر معناداری بر ترکیب مواد غذایی موجود در شیر مادر و در نتیجه رشد شیرخوار نخواهد داشت.

در فاصله 6 ماهگی تا یک سالگی مادر می‌تواند روزه بگیرد
رجایی با اشاره به این‌که در فاصله ۶ ماهگی تا یک سالگی با توجه به شروع تغذیه تکمیلی مادر می‌تواند روزه بگیرد، افزود: بدن مادر این توانایی را دارد که در هنگام روزه‌داری به اندازه کافی شیر تولید کند، میزان کالری کمتری که شما دریافت می‌کنید تفاوت چندانی در میزان شیر تولیدی ندارد.
کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا عنوان کرد: در واقع این خود شما هستید که تاثیر روزه‌داری را احساس خواهید کرد، اگر حس می‌کنید که میزان شیر شما کم شده و کودکتان گرسنه می‌ماند یا وزن گیری او دچار اختلال شده بهتر است روزه نگیرد.
وی با تأکید بر این‌که به طور کلی مادران شیرده برای روزه‌داری باید ابتدا با پزشکان مربوطه مشورت و در صورت تایید داشتن شرایط لازم، اقدام به روزه‌داری کنند، خاطرنشان کرد: هنگام روزه داری، سعی کنید بیشترین استراحت را در طی روز داشته باشید و در هوای گرم از منزل خارج نشوید.
رجایی اضافه کرد: یک لیست غذایی تهیه کنید که مطمئن باشید تمام مواد مواد مغذی مورد نیاز را از هنگام افطار تا سحر دریافت می‌کنید. آرام باشید و در طول روز استراحت کنید.
کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا با بیان این‌که روزه‌داری زنان شیرده و باردار درصورت رعایت برنامه تغذیه‌ای مناسب، در رشد کودکان اختلالی ایجاد نمی‌کند، گفت: دریافت مواد غذایی مناسب در فاصله افطار تا سحر، استفاده از قندهای طبیعی مثل خرما و توت، سبزی خوردن و انواع سالادها، استفاده از نان‌های سبوس‌دار، مصرف انواع گوشت و لبنیات و مهم‌تر از همه اضافه وزن مناسب مادر به خصوص در دوران بارداری و مصرف سحری برای مادرانی که می‌خواهند روزه بگیرند از اهمیت بالایی برای روزه‌داری سالم برخوردار است.