سرگیجه در دوران شیردهی طبیعی است؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: یه دختر یک ساله دارم و از شیر خودم تغذیه می کنه. چند وقته سر گیجه دارم و چند روزی هم می شه پای چپم حالت خواب رفتگی شدیدی پیدا می کنه. مشکل خاصی داره؟ نیازی به متخصص هست؟ پریودمم منظمه. این ماه دو روز عقب افتاده.

پاسخ دکتر شهلا رشیقی، متخصص زنان و زایمان:
تا زمانی که اقدام به شیردهی می کنید، کمی بی نظمی در پریود وجود دارد و طبیعی است. البته استرس و بعضی عوامل دیگر هم نظم تخمک گذاری را ممکن است بهم بزند. در مورد سرگیجه و مشکل پای تان بهتر است خودتان را تقویت کنید و همچنین از نظر قند، چربی و کم خونی هم بررسی شوید.

مهم ترین مطالب در این‌باره:
مشکلات مادران در شیر دهی
برخی مشکلات مادران در دادن شیر به نوزاد خود شامل موارد زیر است
- نوک پستان مادر ممکن است فرورفته و یا ترک خورده باشد.
- درد پستان
- در اثر تراکم شیر در پستان به وجود می آید. برای کاهش درد، مادر باید به نوزاد خود شیر دهد، وگرنه تولید و ساخت شیر متوقف می شود.
زخم نوک پستان
این مشکل با روش صحیح شیردهی برطرف می شود. اگر فقط نوک پستان مادر در دهان نوزاد قرار گیرد، احتمال زخم شدن نوک پستان وجود دارد.
بسته شدن مجرای خروجی شیر
این مشکل نیز باعث درد در هنگام مک زدن نوزاد می شود. مادران باید شیر دادن را ادامه دهند تا این مجرا باز شود.
ماسیت
ماسیت نوعی عفونت پستان می باشد. باکتری ها وارد مجرای خروجی شیر می شوند و پستان را عفونی می کنند. گاهی این عفونی شدن موجب تب، درد، تورم، قرمزی، زخم و یا ترک خوردگی نوک پستان می گردد.در این مشکل، ممکن است نوزاد از شیر خوردن از پستان عفونی خودداری کند، لذا باید از پستان دیگر به نوزاد شیر داد. اما بعد از شیر دادن، شیر موجود در پستان عفونی را نیز باید دوشید تا دوباره آن پستان نیز سالم شود و نوزاد بتواند از آن پستان شیر بخورد.به طود کلی، اگر پستان ی مادر دچار درد، تورم، قرمزی، خارش و خونریزی شد، حتما به پزشک مراجعه کند.مادری که تغذیه ی مناسبی ندارد، شاید نوزاد سالمی را بزرگ کند، اما سلامتی خود را به خطر می اندازد.

تغذیه مادر شیرده
- غذای مادر شیرده باید به ۵ وعده تقسیم شود: صبحانه، ناهار، عصرانه، شام و وعده قبل خواب. در بعد از ظهر و شب بهتر است لبنیات کم چرب و میوه مصرف کند.
- رژیم متعادلی داشته باشید. یک مادر شیرده ۵۰۰ کالری بیشتر از حد معمول نیاز دارد.
- باید روزانه ۸ لیوان آب و مایعات بنوشد.
- مصرف ذرت، روغن زیتون و آجیل برای تامین اسیدهای چربی که برای ساخت سیستم عصبی به کار می روند، بسیار مهم است.

منابع غذایی اسید فولیک
- زنانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند، دچار کمبود ویتامین B۹ (اسید فولیک) می شوند.
گاهی کمبود این ویتامین، به علت کمبود ویتامین B6 رخ می دهد. لذا این مادران باید منابع این ویتامین ها را مصرف کنند.اسید فولیک در کلم، ذرت، نخود، اسفناج، گندم و آب پرتقال موجود است.- مکمل روی و کلسیم برای مادران باردار و شیرده لازم است.


- مادر باید از نیکوتین (سیگار) جدا خودداری کند. نیکوتین مستقیما وارد شیر مادر می گردد و باعث تهوع، اسهال و آرام و بی قراری نوزاد و کاهش تولید شیر مادر می شود.

- مادر باید از نوشیدن الکل نیز خودداری کند. الکل در کمتر از ۱ ساعت وارد شیر مادر می شود و منجر به عقب افتادگی ذهنی و کاهش رشد نوزاد می شود.

- برخی از مردمان بر این عقیده اند که سیر موجب افزایش ساخت و ترشح شیر می شود، اما هنوز این عقیده به اثبات نرسیده است.

- مادری که تغذیه ی مناسبی ندارد، شاید نوزاد سالمی را بزرگ کند، اما سلامتی خود را به خطر می اندازد، درست مانند مادر بارداری که با تغذیه نادرست، ضعیف می گردد، زیرا جنین مواد غذایی مورد نیاز خود را از بدن مادر تامین می کند. شیرمادر یکی از بهترین غذاها برای نوزاد است. بیایید با هم این غذا را ترویج کنیم تا دچار بیماری های ناشناخته و مختلف نشویم.

نیازهای غذایی مادر در دوران شیردهی
در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند و گاهی ازترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.
انرژی
مادر برای تهیه شیر ۵۰۰ کالری انرژی اضافه بر نیاز بدنش لازم دارد. به عبارتی اگر پیش از بار داری ۲۰۰۰ کالری انرژی در روز نیاز او را تامین می کرده، در شیردهی ۲۵۰۰ کالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این ۵۰۰ کالری مقداری انرژی هم از چربی های ذخیره شده در دوران بارداری تامین می شود که این مساله باعث می شود، اگر مادر براساس مقادیر خواسته شده در این دوران، غذا مصرف کند به مرور هر ماه نیم کیلو لاغر می شود ( چاقی دوران بارداری بر طرف خواهد شد). براساس میزان انرژی لازم در دوران شیردهی ، غذاهای تامین کننده آن داده می شوند.

پروتئین : در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط ۱۵گرم اضافه می شود. ازاین رو کل پروتئین مورد نیاز حدود ۶۵ تا۷۰ گرم در روز است . این میزان پروتئین با مصرف ۳ لیوان شیر در روز، ۱عدد تخم مرغ و ۱۸۰ تا ۳۰۰ گرم گوشت و حبوبات تامین می شود.
املاح : بهترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگر مادر مشکل کم خونی داشته باشد و یا در معرض کم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است. برای تامین کلسیم مادر باید در روز 3 تا 4 لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، کرفس و کلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند.پس خیلی خوب است که مادر شیرده هفته ای یک بار خورش کرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زمینی میل کند.بهتر است مادرانی که کم خونی دارند، در دوران شیر دهی هفته ای یک بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل کنند. گردو نیز برای این مادران مفید است.
ویتامین ها : برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به ۵ تا ۶ لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز ۴ تا ۵ عدد میوه مصرف کند.
چربی ها : در شیرمادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.
آب : مادر در روز به ۶ تا ۸ لیوان آب یا آب میوه نیازدارد.مواد غذایی خاصی وجود دارند که باعث افزایش شیر مادر می شوند. شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد کودک است و باعث فعالیت کلی مغز یک نوزاد تازه متولد شده می‌شود.
این غذاها، برای افزایش شیر مادر مفید بوده و شرایط لازم برای رشد سالم کودک را فراهم می‌کند.

۱. بلغور جو دوسر

- بلغور جو دو سر برای کنترل دیابت Diabetes پس از حاملگی مفید است.

- بلغور جو دوسر انرژی زا است.

- این ماده غذایی شامل فیبر بوده و به راحتی هضم می‌شود.

- یک کاسه جو دو سر، غذای کاملی برای صبحانه است. شما می‌توانید به جای آن از کوکی‌های جو دو سر استفاده کنید.

یک تذکر به مادران عزیز
در دوران شیردهی نیز مانند دوران بارداری سازش های متابولیکی خاصی در هضم و جذب مواد غذایی خورده شده ایجاد می گردد. از کمترین میزان انرژی، پروتئین و انواع ویتامین و املاح دریافتی بهترین استفاده به عمل می آید اما کوچک ترین اضافه دریافت انرژی سبب اضافه وزن و چاقی می شود.بنابراین، مادرانی که به سلامت و تناسب اندام خود اهمیت می دهند با توجه به حد متوسط شیر تولید شده (در اکثر بانوان به میزان ۷۵۰ میلی لیتر شیر) نباید در ۶ ماهه اول تولد (نسبت به انرژی مورد نیاز قبل از بارداری) بیشتر از ۳۴۰ کیلوکالری و در ۶ ماهه دوم نباید بیش از ۴۰۰ کیلوکالری دریافت کنند. بنابراین از هرگونه پرخوری و هله هوله و تنقلات که فاقد موادمغذی پرهیز شود. یکی از عوامل موثر بر افزایش وزن مادران شیرده عادت به ناخنک زدن و ریزه خواری و گرایش شدید به مصرف مواد شیرین می باشد که توصیه می شود تا حد امکان مصرف آنها را کاهش دهند.در دوران بارداری به هیچ عنوان استفاده از رژیم کم کالری جایز نمی باشد.

چه چیزی را در طول شیردهی نباید خورد
به عنوان یک مادر شیرده باید بدانید چه چیزهایی را نباید در طول شیردهی مصرف کنید. این غذاها تاثیر منفی بر نوزاد دارند. اما خبر خوب این است اگر در بارداری رژیم غذایی مناسبی داشتید لازم نیست آن را تغییر دهید. اگر نوزاد علائمی از خود نشان داد می توانید از غذایی که نسبت به آن حساسیت دارد اجتناب کنید.
غذاهایی که تاثیر منفی بر نوزاد دارند شامل
- مرکبات
- ادویه هایی مانند فلفل قرمز
- سبزیجاتی مانند کلم، بروکلی، کلم پیچ
- قهوه خواب نوزاد را به هم می زند.