آیا استرس باعث پریود نامنظم می‌شود؟

همه زنان حداقل یک بار در زندگی خود پریود نامنظم را تجربه کرده، این بدان معناست که سیکل قاعدگی کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز را تجربه کرده‌اند. به زبان ساده‌تر اگر تاریخ شروع پریود در زمان مشخص خود نباشد و زودتر و یا دیرتر اتفاق بیوفتد، پریود نامنظم شده است. اما چه عواملی باعث بروز این مشکل می‌شود؟ آیا استرس می‌تواند نقشی در ایجاد پریود نامنظم داشته باشد؟ بله. باید گفت یکی از مهمترین عوامل در ایجاد این وضعیت، استرس است. ما در این متن می‌خواهیم تاثیر استرس را در بروز پریود نامنظم بررسی کنیم.

استرس در بدن چگونه عمل می‌کند؟

زمانی که بدن تحت هیجان منفی مانند ترس، شوک ناشی از حادثه و یا درد شدید قرار می‌گیرد هورمون کورتیزول در او منتشر می‌شود و زمانی که تحت هیجانات مثبت مانند شادی، پیروزی و ورزش‌های هیجان انگیز قرار می‌گیرد هورمون‌ آدرنالین در بدن او منتشر می‌شود. این دو هورمون در واقع ذهن در مواجهه با اتفاقات پیش آمده آماده می‌کند. چنانچه فرد به طور مستمر در موقعیت‌های تنش آفرین باشد سطح استرس پیوسته در او بالا بوده و عملکرد ذهنی و فعالیت‌های اندام‌های مختلف بدن را از جمله معده و دستگاه تناسلی را مانند رحم و تخمدان دچار اختلال می‌کند. ترشح طولانی مدت و بیش از اندازه هورمون استرس در فرد مشکلاتی را در او ایجاد خواهد کرد که زندگی او را به شکل معناداری تحت تاثیر قرار می‌دهد و او را انواع بیماری‌های قلبی، عروقی و هورمونی مبتلا خواهد کرد.

استرس چه تاثیری بر پریود دارد

همانطور که گفته شد یکی از عوامل تاثیرگذار و مهم بر روی پریود نامنظم استرس است. استرس نه تنها می‌تواند تاریخ شروع و اتمام پریود را عوض کند بلکه می‌تواند در شکل خونریزی، دردهای آن و سایر عوامل نیز تاثیرگذار باشد. موارد زیر نتایج تاثیر استرس بر پریود هستند:

پریود نامنظم

همانگونه که گفته شد سیکل قاعدگی در حالت نرمال بین 21 تا 35 روز است و اگر به دلیل وجود استرس در زندگی این سیکل کمتر از 21 و بیشتر از 35 روز شود، پریود نامنظم اتفاق افتاده است. همچنین ممکن است طول دوره خونریزی طولانی شود. مثلا اگر تا پیش از این فردی 5 روز خونریزی داشت، ممکن است تجربه خونریزی در روزهای بیشتری را داشته باشد.

پریود دردناک

دیگر تاثیر مهم استرس بر پریود، دردناک بودن بیش از حد آن است. به طور کلی پریود چه در روز های قبل از شروع و چه در طول دوره خونریزی با درد همراه است و اگر این درد از حالت نرمال بیشتر باشد، می‌تواند زندگی فرد را مختل کند. استرس می‌تواند تاثیر مستقیمی بر میزان درد پریود داشته باشد.

تغییر در شدت خونریزی پریود

شدت خونریزی در زنان، متفاوت است و بعضی از افراد به طور کلی خونریزی کم و بعضی خونریزی زیادی را تجربه می‌کنند. اما اگر این وضعیت برای هر کس طی مدت طولانی ثابت و مشخص باشد، مشکلی وجود ندارد. مشکلا از آنجایی آغاز می‌شود که بر اثر عوامل بیرونی مثل استرس شدت خونریزی در یک دوره تغییر کند. این ممکن است شامل کم شدن خونریزی نیز باشد.

لکه‌بینی بین دو پریود

لکه‌بینی در چند روز مانده به شروع پریود امری کاملا طبیعی است اما اگر در بین دو پریود مثلا بعد از دوره تخمک‌گذاری تا شروع پی ام اس دچار لکه‌بینی شده باشید، این وضعیت غیر نرمال بوده و ممکن است در اثر وجود استرس در زندگی ایجاد شده باشد.

تغییرات خلقی و روحی

بیشتر خانم‌ها دوره پریود و چند روز پیش از آن را با تغییرات خلقی و روحی می‌گذرانند و این کاملا طبیعی است. اما اگر به دلیل وجود استرس این تغییرات در خلق و خو، شدت و نوسان بیشتری داشته باشد، می‌تواند شما را با مشکلاتی همراه کند.

آمنوره (قطع پریود)

آمنوره یا قطع پریود زمانی اتفاق می‌افتد که یک فرد بنا به دلیلی پریود نمی‌شود. برای مثال در دختران حدود سن 16 سالگی دوره شروع پریود است و اگر در این سن پریود نشوند، وضعیت غیر طبیعی رخ داده است. در آمنوره ثانویه وضعیت به این صورت است که یک زن به مدت 3 ماه پریود نشده باشد. این اتفاق ممکن است بر اثر وجود استرس در زندگی او باشد.

افزایش حساسیت به درد

بعضی از افراد حساسیت درد کمی دارند به این معنا که آستانه تحمل درد در آنها بالاست. این می‌تواند شامل تحمل درد دوران پریود نیز باشد. افزایش حساسیت به درد در این دوره از نتایج تاثیر استرس بر پریود است.

استرس چقدر پریود را عقب می‌اندازد؟

آمنوره در خانم‌ها نام بیماری است که بر اثر قطع شدن بیش از سه ماه پریود اتفاق می‌افتد. علت اصلی این بیماری بالا بودن سطح استرس در خانم‌ها است که موجب می‌شود پریود او بین یک تا سه ماه قطع شود. برای حل این مشکل فرد باید ابتدا از محیط پرتنش دور بوده و سپس برای درمان قطعی و یا کنترل اصولی آن به پزشک تخصص مراجعه کند. چرا که استرس شدید در آزاد شدن هورمون گنادوتروپین اخلال ایجاد کرده و به این ترتیب مانع از تنظیم تخمک‌گذاری و به موقع شروع شدن چرخه قاعدگی می‌شود. به طور خلاصه با استرس شدید هورمون یاد شده به قدر کافی ترشح نشده و نظم پریود برهم می‌خورد

چطور بفهمیم دلیل تغییر زمان پریود استرس است؟

هنگامی که یک خانم با مشکلاتی مانند تغییر در زمان پریود مواجه شد احتمالا موارد مختلفی را به عنوان علت این مشکل در نظر می‌گیرد. اما اینکه کدام علت باعث بروز آن شده است، بسیار مهم است. اولین کاری که باید انجام دهید این است که وضعیت روحی خود را در چند روز اخیر بررسی کنید. آیا شرایط روحی مناسبی داشتید؟ آیا اتفاق سخت و ناراحت کننده‌ای برای‌تان رخ نداده است؟ آیا در چند روز آینده قرار نیست یک اتفاق جدید را تجربه کنید؟ (مثلا کنکور بدهید، جشن عروسی‌تان را برگزار کنید، یک ملاقات مهم داشته باشید و...). تمامی این موارد می‌توانند بر اثر استرس ایجاد شوند. برای اطمینان بیشتر می‌توانید به یک پزشک زنان مراجعه کنید و با انجام سونوگرافی از علت تغییر در زمان پریود خود مطمئن گردید.

درمان استرس برای جلوگیری از پریود نامنظم

حال که مطمئن شدید استرس باعث بروز پریود نامنظم در شما شده است با استفاده از راه‌کارهایی می‌توانید بر این استرس غلبه کرده و سیکل قاعدگی خود را به حالت نرمال بازگردانید. بعضی از این راهکارها عبارتند از:

ورزش منظم

داشتن یک برنامه ورزشی منظم و اصولی هم به سلامت جسم شما کمک می‌کند و هم روح شما را از استرس‌ها و اضطراب‌های هر روزه نجات می‌دهد. داشتن فعالیت بدنی مداوم تاثیر شگفت‌انگیزی بر خارج شدن افکار نادرست از ذهن دارد. معمولا متخصصین اعصاب و روان و متخصص زنان تاکید دارند این فعالیت‌های جسمی در عین آرام و سنگین نبودن به شکلی باشند که فرد در حین ورزش حتماً تعریق را تجربه کند.

مدیتیشن و یوگا

مدیتیشن و یوگا به نوعی ورزش روح و ذهن محسوب می‌شوند و آرامش ذهنی را برای فرد به ارمغان می‌آورند. انجام حرکات یوگا به همراه مدیتیشن در یک محیط امن و آرام هم جسم شما را انعطاف‌پذیرتر و نرم‌تر و هم افکارتان را آرام‌تر و رهاتر می‌کند. ضمن این که بعضی از حرکات یوگا عمدتاً به منظور کاهش استرس و تنظیم آن در بدن انجام می‌شوند. بسیار مهم است که حرکات یوگا را در ابتدا نزد متخصص این کار آموزش ببنید و انجام دهید.

تغذیه سالم

داشتن تغذیه سالم به معنای مصرف بیشتر سبزیجات و میوه‌ها، پروتئین کافی و دیگر مواد مغذی، و پرهیز از مصرف غذاهای ناسالم می‌تواند به شما در روند کاهش استرس در زندگی کمک کنند. نوشیدن دمنوش‌های آرامش‌بخش هم در کاهش استرس‌های روزانه بسیار موثر است. بهتر است از غذاهایی چرب و سرخ شده با روغن زیاد یا غذاهایی که فلفل و ادویه زیادی دارند خودداری کنید و انواع سالاد و غذاهای آب‌پز و بخارپز شده را به رژیم غذایی خود بیافزایید.

خواب کافی

داشتن خواب کافی و از آن مهم‌تر خواب با کیفیت تاثیر فوق‌العاده‌ای بر میزان استرس در زندگی دارد. کسانی که با مشکلات مربوط به خواب مواجه‌اند، در مدیریت ذهن خود از توانایی کافی برخوردار نیستند و همین موضوع به ظاهر ساده می‌تواند استرس را در زندگی‌شان افزایش داده و در نتیجه باعث بروز مشکلاتی از جمله پریود نامنظم شود. معمولاً توصیه می‌شود فرد روزانه بین شش ساعت در کمترین حالت تا هشت ساعت در بیشترین حالت خواب کافی داشته باشد. این درحالی است که اکیداً توصیه می‌شود ساعت خواب و بیداری ثابت بوده تا ساعت بیولوژیک بدن تنظیم شود و از استفاده موبایل پیش از خواب نیز خودداری شود. 

سوالات متداول

از آنجایی که خیلی از خانم‌ها با مشکلات پریود نامنظم مواجه می‌شوند، در این بخش متداول‌ترین سوالات را در این باره پاسخ داده‌ایم:

آیا استرس باعث دوبار پریود شدن می‌شود؟

بله. در صورتی که استرس زیادی را تجربه کرده باشید ممکن است در یک ماه دو بار تجربه پریود داشته باشید. بیشتر در بانوانی که حادثه تلخی را در طول ماه تجربه کرده‌اند و یا به شدت ترسیده‌اند دو بار پریود در ماه را تجربه می‌کنند.

آیا استرس باعث لکه بینی می‌شود؟

یکی از تاثیرات وجود استرس در خانم‌ها وجود لکه‌بینی غیر طبیعی است. یک خانم فقط در چند روز مانده به پریود می‌تواند  لکه بینی داشته باشد و در غیر این صورت وضعیت غیرطبیعی رخ داده است. از آنجایی که استرس بالا موجب اختلال در سطح دیگر هورمون‌ها می‌شود دیدن لکه‌ قبل یا بعد از دوره ماهانه دور از ذهن نیست. با کنترل سطح استرس ممکن است این لکه‌ها نیز دیگر مشاهده نشوند. در نهایت این لکه‌های باید جدی گرفته شوند و نباید نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت بود.