درمان رودل در کودکان، چه کاری مهمتره؟

درمان رودل در کودکان با روش‌های خانگی انجام می‌گیرد و مهم‌ترین آن، نوشیدن مایعات گرم (مثل دمنوش بابونه یا آب ولرم)، ماساژ ملایم شکم و استراحت است. هم‌چنین، رعایت رژیم غذایی متعادل، پرهیز از مصرف غذاهای چرب و تند و تشویق کودک به جویدن کامل غذا می‌تواند از بروز مجدد آن جلوگیری کند. البته در مواردی که رودل کودکان شدید یا طولانی‌مدت باشد، مراجعه به پزشک ضروری است تا از مشکلات گوارشی جدی‌تر جلوگیری شود.

رودل در کودکان یعنی چه؟

رودل کردن که به آن سوءهاضمه نیز گفته می‌شود، نوعی ناراحتی در قسمت بالایی شکم است که معمولاً پس از غذا خوردن رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند با علائمی مانند نفخ، سوزش، آروغ زدن و حالت تهوع همراه باشد. خوشبختانه، رودل کردن یک مشکل شایع است که در کودکان در هر سنی رخ می‌دهد و در بزرگسالان نیز دیده می‌شود و معمولاً جای نگرانی جدی ندارد.
در برخی موارد، سوزش سر دل که به آن بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) نیز گفته می‌شود، ممکن است همراه با سوءهاضمه ظاهر شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که اسید معده به سمت مری برمی‌گردد و باعث ایجاد طعم ترش یا تلخ در دهان، احساس ناراحتی در قفسه سینه، حالت تهوع، درد در قسمت بالایی شکم یا حتی استفراغ می‌شود.

علائم رودل در کودکان

اگرچه سوءهاضمه در کودکان می‌تواند ناراحت‌کننده باشد، اما نشانه‌های مشخصی وجود دارد که با توجه به آن‌ها می‌توان از تشدید این مشکل جلوگیری کرد. این موضوع به ‌ویژه در مورد کودکان خردسالی که ممکن است نتوانند ناراحتی خود را بیان کنند، اهمیت بیشتری دارد. علائم رودل در کودکان که والدین باید به آن‌ها توجه کنند، عبارتند از:

• درد یا سوزش در قسمت بالایی شکم (دل‌ درد)
• حالت تهوع
• نفخ و احساس کشیدگی در شکم
• کاهش اشتها
• آروغ زدن زیاد یا دفع گاز
• سوزش سر دل

باید در نظر داشت که سوءهاضمه گاه‌به‌گاه طبیعی است، اما اگر علائم فرزندتان شدید، مداوم یا با نشانه‌هایی مانند استفراغ خونی، کاهش وزن یا شکم درد شدید همراه باشد، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید تا مشکلات زمینه‌ای احتمالی بررسی شوند.

علل رودل در کودکان

اگرچه عوامل غذایی شایع‌ترین علت رودل کردن یا سوءهاضمه هستند، اما این مشکل می‌تواند به دلایل دیگری مانند اختلالات گوارشی، عوارض جانبی داروها و حتی اضطراب نیز رخ دهد. در زیر، تمام دلایل سوءهاضمه یا رودل کردن را به طور یک‌جا آورده‌ایم:

• پرخوری و سریع غذا خوردن: کودکان ممکن است بیش از حد غذا بخورند یا خیلی سریع لقمه‌های خود را ببلعند. این رفتار می‌تواند سیستم گوارشی در حال رشد آن‌ها را تحت فشار قرار دهد و منجر به تولید بیش از حد اسید معده شود.
• مصرف غذاهای بسیار چرب، پر فیبر یا اسیدی: غذاهای چرب، تند و شیرین از محرک‌های شناخته ‌شده رودل در کودکان هستند. حتی گزینه‌های غذایی سالم مانند سبزیجات و میوه‌های پرفیبر، در صورت مصرف بیش از حد می‌توانند باعث نفخ و گرفتگی شکم شوند. میوه‌های اسیدی مانند مرکبات و گوجه‌فرنگی نیز می‌توانند تولید اسید معده را افزایش دهند.
• غذا خوردن نزدیک به زمان خواب: برنامه‌های فشرده ممکن است باعث شود که کودک شام خود را دقیقاً قبل از خواب بخورد. دراز کشیدن با معده پر می‌تواند باعث برگشت اسید معده به مری شده و منجر به سوءهاضمه و سوزش سر دل شود.
• یبوست: دشواری در دفع مدفوع می‌تواند باعث رودل کردن شود، زیرا غذا مدت بیشتری در دستگاه گوارش باقی می‌ماند.
• آلرژی‌ها یا حساسیت‌های غذایی: برخی غذاها، به ‌ویژه در کودکان خردسال، می‌توانند دستگاه گوارش را تحریک کرده و منجر به علائم سوءهاضمه شوند.
• اضطراب: استرس و اضطراب در کودکان می‌تواند به‌ صورت مشکلات گوارشی مانند ناراحتی معده ظاهر شود.
• عوارض جانبی داروها: برخی داروها مانند مسکن‌ها و آنتی‌هیستامین‌ها حتی در دوزهای مناسب و به اندازه می‌توانند باعث تحریک دیواره معده و افزایش تولید اسید معده شوند.
• بلعیدن هوا: جویدن آدامس، مکیدن آب‌نبات یا صحبت کردن هنگام غذا خوردن می‌تواند باعث بلعیدن هوا و در نتیجه، نفخ و ناراحتی معده ‌شود.
• چاقی در کودکان: اضافه ‌وزن می‌تواند به معده فشار وارد کند، هضم را دشوار سازد و احتمال رفلاکس اسید معده را افزایش دهد. اگر کودک شما علائم رودل بیش از حد مانند درد شدید قفسه سینه یا ناراحتی مداوم معده دارد، حتماً با پزشک مشورت کنید.

درمان‌های خانگی رودل کردن کودکان

اگر علت جدی یا خطرناکی برای رودل کردن وجود نداشته باشد، این عارضه با روش‌های خانگی ساده قابل درمان است. در ادامه، چند راهکار برای موارد خفیف آورده شده است:

مصرف چای زنجبیل یا چای بابونه (برای کودکان بزرگ‌تر)

زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی طبیعی است که می‌تواند به تسکین معده و کاهش حالت تهوع کمک کند. علاوه بر این، چای بابونه که به خاصیت آرام‌بخشی و کمک به خواب خود شناخته می‌شود، ممکن است در بهبود مشکلات گوارشی کودک نیز مفید باشد. این گیاه ملایم می‌تواند با کاهش احتمالی سطح اسید معده، ناراحتی ناشی از سوءهاضمه را کاهش دهد. هم‌چنین، بابونه خواص ضدالتهابی طبیعی دارد که ممکن است به تسکین درد ناشی از رودل کردن کمک کند. با این حال، حتماً قبل از دادن چای به کودک، از ولرم بودن آن اطمینان حاصل کنید.

حمام گرم (برای کودکان خردسال)

حمام بردن می‌تواند به نوعی درمان خانگی رودل در کودکان محسوب شود. در واقع، یک حمام گرم خاصیت آرامش‌بخشی دارد و ممکن است با کاهش ناراحتی معده، رودل کردن خفیف کودک را برطرف کند.

تعویض لباس کودک

لباس‌های تنگ در ناحیه شکم می‌توانند فشار اضافی بر معده وارد کنند. به همین دلیل، باز کردن کمربند یا تغییر لباس کودک و پوشاندن لباس‌های راحت‌تر به او می‌تواند به هضم بهتر غذا کمک کند.

ماساژ شکم کودک

ماساژ ملایم شکم کودک در جهت عقربه‌های ساعت می‌تواند در بهبود هضم غذا موثر باشد. هم‌چنین، می‌توانید روی شکم خود کمپرس یا کیسه آب گرم بگذارید. البته حواس‌تان باشد که کیسه خیلی داغ نباشد یا مستقیماً با پوست کودک تماس پیدا نکند و او را نسوزاند.

در نهایت، اگر سوءهاضمه کودک شما شدید، مداوم یا همراه با علائمی مانند استفراغ خونی یا کاهش وزن است، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا عوامل زمینه‌ای این عارضه بررسی شوند.

نحوه پیشگیری از رودل کردن کودکان

اگرچه سوءهاضمه یک مشکل رایج است، اما می‌توان با رعایت چند نکته، از بروز آن در کودکان جلوگیری کرد. به علاوه، مهم‌ترین درمان رودل کردن کودکان، پیشگیری است و با روش‌های زیر انجام می‌شود:

• مصرف وعده‌های کوچک‌تر و مکرر: به جای سه وعده غذایی سنگین، وعده‌های کوچک‌تر و پراکنده در طول روز را انتخاب کنید. این کار فشار روی معده کودک را کاهش داده و به هضم بهتر کمک می‌کند.
• رژیم غذایی متعادل: مطمئن شوید که رژیم غذایی کودک شامل انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل باشد. این نوع رژیم، مواد مغذی ضروری و فیبر را تامین کرده و باعث بهبود سلامت گوارش می‌شود.
• محدود کردن غذاهای فرآوری‌شده: غذاهای فرآوری‌شده اغلب حاوی چربی‌های ناسالم، قندها و مواد افزودنی مصنوعی هستند که می‌توانند دستگاه گوارش را تحریک کنند. پس تا حد امکان از مواد غذایی تازه و طبیعی استفاده کنید.
• تهیه دفترچه غذایی: همراه با کودک خود، غذاهای مصرفی و مواردی که بعد از خوردن آن‌ها دچار رودل می‌شود را یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا غذاهای محرک را شناسایی کنید. برخی از رایج‌ترین محرک‌ها شامل غذاهای چرب (مثل سیب‌زمینی سرخ‌کرده، همبرگر)، غذاهای تند، نوشیدنی‌های شیرین و میوه‌های اسیدی (مثل مرکبات) هستند. پس از شناسایی این موارد، میزان مصرف آن‌ها را کاهش دهید یا حذف کنید.
• ایجاد محیط آرام هنگام غذا خوردن: اگر می‌خواهید جلوی رودل کردن در کودکان را بگیرید، وعده‌های غذایی را به تجربه‌ای آرام و لذت‌بخش تبدیل کنید. به علاوه، کودک را تشویق کنید که به ‌آرامی غذا را بجود و با سرعت مناسب غذا بخورد.
• رسیدگی به نگرانی‌های کودک: اگر احساس می‌کنید که سوءهاضمه کودک به استرس یا اضطراب مرتبط است، با او صحبت کنید و نگرانی‌هایش را شناسایی کنید. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تمرین تنفس عمیق یا حرکات کششی ملایم می‌تواند مفید باشد.

توصیه‌های دکتر ناصر ابراهیمی دریانی، فوق‌ تخصص بیماری‌های گوارش و کبد

• تخمه کار دست‌تان ندهد: گاهی اوقات دلیل رودل کردن به نوع تغذیه برمی‌گردد. مثلا خیلی‌ها می‌گویند مصرف تخمه با پوست باعث رودل می‌شود. بله همین طور است. چون برای طعم‌ دادن به تخمه از موادی مثل جوهرلیمو استفاده می‌شود که معده را تحریک می‌کند. از طرفی پوست تخمه در بدن هضم نمی‌شود و اگر خوردن تخمه با پوست تداوم یابد، به مرور پوست‌ها در دستگاه گوارش جمع و باعث انسداد روده خواهد شد.
• اگر زیاد رودل می‌کنید: نفخ ناشی از رودل کردن یک عارضه شایع است. کسانی که زمینه نفخ دارند، کربوهیدرات‌هایی که شکسته نمی‌شوند، مانند نخود، لوبیا، باقلا و ماش و... را باید کمتر مصرف کنند و در صورت نفخ می‌توانند یک قاشق عرق‌نعناع بخورند که ضدنفخ است. وجود زیره‌ سیاه داخل کباب یا برنج نیز می‌تواند جلوی نفخ را بگیرد. هم‌چنین، نفخ اگر یک یا دو بار باشد، مشکلی نیست ولی در سنین بالا باید بررسی شود.

کلام آخر

درمان رودل در کودکان معمولاً با رعایت نکات ساده‌ای مانند تغذیه مناسب، آرام غذا خوردن و استفاده از روش‌های خانگی انجام می‌شود. مصرف مایعات گرم، استراحت و ماساژ شکم می‌توانند به کاهش ناراحتی کمک کنند. با این حال، اگر علائم رودل کردن، شدید، مداوم یا همراه با نشانه‌های نگران‌ کننده باشند، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق‌تر ضروری است.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.