افزایش تستوسترون در زنان، حواس‌تان باشد
هورمون‌های جنسی در رشد و نگهداری اندام‌های تناسلی و بافت‌های دیگر موثرند.
ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که تِستوستِرون فقط مخصوص مردان نیست. تستوسترون متعلق به طبقه‌ای از هورمون‌های مردانه به نام اندروژن است اما زنان هم تستوسترون دارند.
تخمدان‌ها هر دو هورمون تستوسترون و استروژن را تولید می‌کنند. تقریباً مقدار کمی از تستوسترون توسط تخمدان‌ها وارد جریان خون و غدد کلیوی می‌شود. علاوه بر اینکه استروژن توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود، بافت چربی بدن نیز می‌تواند استروژن تولید کند. این هورمون‌های جنسی در رشد، نگهداری و ترمیم بافت‌های تناسلی مفید هستند. اما نه همۀ آنها. اینها می‌توانند بر بافت‌های دیگر بدن و تودۀ استخوانی تأثیر بگذارند.
هورمون چیست؟
هورمون یک مادۀ شیمیایی است. این ماده توسط یک بافت ترشح می‌شود و در همان مسیرهایی که مایعات بدن بر دیگر بافت‌های بدن تأثیر می‌گذارد سفر می‌کند. چکیدۀ کلام اینکه هورمون‌ها پیام‌رسان‌های شیمیایی هستند. بسیاری از هورمون‌ها، مخصوصاً آنهایی که بر رشد و رفتار تأثیر می‌گذارند، هم در مردان و هم در زنان اهمیت دارند.
میزان هورمون‌ها هر روز تغییر می‌کند. هورمون‌های جنسی استروژن و تستوسترون در هر لحظه در حال ترشح هستند و از ساعتی به ساعت دیگر و دقیقه‌ای به دقیقۀ دیگر در حال تغییر هستند. ترشح هورمون‌ها در شب و روز و از یک مرحله از چرخۀ قاعدگی تا مرحلۀ دیگر متغیر است. درست یا غلط، زن‌ها اغلب تحت تأثیر این هورمون‌ها قرار می‌گیرند. در نتیجه، گفته می‌شود که در معرض جزرومد یا طوفان‌های هورمونی هستند.
استروژن چیست؟
استروژن نام طبقۀ کلی هورمون‌های مربوطه است که شامل استریول، استرادیول و استرون است. استریول از پلاسنتا ساخته شده است که طی بارداری تولید می‌شود.
استرادیول هورمون جنسی اصلی برای زایمان در زنان است. این هورمون از تولید فولیکول تخمدان شکل می‌گیرند. استرادیول مسئول شخصیت و خلق‌وخوی زنانه و عملکرد جنسی است. علاوه بر این، در سلامت استخوان زنان نیز مهم است. استرادیول در بیشتر مشکلات زنانه دخالت دارد؛ مثل اندومتریوز و فیبروئید و حتی سرطان‌های زنانه.
استرون در تمام بدن پخش می‌شود. این تنها استروژنی است که بعد از یائسگی همچنان حضور دارد.
چرا سطح استروژن افت می‌کند؟
دلایل زیادی برای افت سطح استروژن وجود دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
• هیپوگنادیسم
• کم‌کاری غدۀ تیروئید
• بارداری ناموفق (استریول)
• یائسگی و پیش‌یائسگی (استرادیول)
• سندروم تخمدان چندکیستی (PCOS)
• بی‌اشتهایی عصبی (اختلال تغذیه)
• ورزش یا فعالیت بدنی بیش از حد
برخی داروها مانند کلومیفن نیز می‌توانند منجر به کاهش سطح استروژن شوند. همچنین، زنان پس از زایمان و در طول دورۀ شیردهی نیز سطح استروژن پایینی را تجربه می‌کنند.
چرا ورزشکاران بیشتر در خطر کاهش سطح استروژن هستند؟
زنانی که چربی بدن آنها کم است اغلب میزان کافی از هورمون جنسی تولید نمی‌کنند. این می‌تواند برای زنان، مانند ورزشکاران، مدل‌ها و ژیمناست‌ها مشکل‌ساز باشد. همین عارضه برای زنانی که دچار اختلالات تغذیه‌ای هستند نیز صدق می‌کند. این زنان می‌توانند ایست قاعدگی یا آمنوره را تجربه کنند. علاوه بر این، ممکن است استخوان‌های ظریف دچار پوکی استخوان شوند و بشکنند و همین‌طور عوارض دیگری در زنان مسن‌تر بعد از یائسگی ایجاد شود.
آیا سطح استروژن در یائسگی افت می‌کند؟
بله. سطح استروژن در یائسگی افت می‌کند. این یک گذر طبیعی برای زنان ۴۰ تا ۵۵ ساله است. این کاهش استروژن می‌تواند در نتیجۀ یائسگی پس از جراحی، در زنان جوان‌تری که تخمدان‌هایشان برداشته می‌شود، به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد.
پیش‌یائسگی دورۀ گذر قبل از یائسگی است. اولین کاهش طبیعی در سطح استروژن در این مرحله رخ می‌دهد. دیگر تغییرات فیزیولوژیکی نیز از همین جا آغاز می‌شوند. زنانی که وارد مرحلۀ پیش‌یائسگی می‌شوند افزایش وزن همراه با دیگر علائم یائسگی را تجربه می‌کنند. برای نمونه، ممکن است پریودهای قاعدگی نامنظم، گرگرفتگی و خشکی واژینال وجود داشته باشد. به طور متوسط، یائسگی در سن ۵۱ سالگی رخ می‌دهد. در این حالت، زنان استروژن و پروژسترون کمتری تولید می‌کنند. افت سطح استروژن در یائسگی می‌تواند منجر به علائم ناراحت‌کننده‌ای مانند زیر شود:
• گرگرفتگی
• تعرق شبانه
• خشکی واژینال یا خارش
• کاهش میل یا عملکرد جنسی
برخی زنان بدخلق می‌شوند. این ممکن است به کاهش استروژن مربوط باشد یا نباشد. سطح پایین استروژن ممکن است زنان را بیشتر در خطر بیماری قلبی، سکته، پوکی و شکستگی استخوان قرار دهد.
چرا سطح استروژن بالا می‌رود؟
طی دوران بلوغ، طبیعی است که سطح استروژن بالا رود. دلیل افزایش این است که این هورمون‌ها منجر به تغییرات در بدن دختران جوان می‌شوند. مثلاً این هورمون در رشد پستان‌ها، ظاهر منحنی‌تر و بالغ اندام‌ها، برجسته شدن باسن و رشد موها در ناحیۀ شرمگاهی و زیر بغل نقش دارد.
علاوه بر این، سطح بالای استروژن در زنانی که بیش از حد اضافه وزن دارند دیده شده است. این سطح بالا در زنانی که دارای فشار خون بالا یا دیابت هستند نیز وجود دارد. سطح استروژن طی بارداری سالم افزایش پیدا می‌کند و این افزایش ممکن است در تومورهای تخمدان‌ها، آزمایشات یا غدد کلیوی دیده شود. برخی داروها، مانند داروهای استروئید، آمپی‌سیلین، داروهای حاوی استروژن، فنوتیازین و تتراسایکلین، می‌توانند سطح استروژن را بالا ببرند.
بالا و پایین رفتن تستوسترون منجر به چیزی می‌شود؟
اگر بدن شما بیش از اندازه تستوسترون تولید کند، ممکن است پریودهای قاعدگی نامنظم داشته باشید یا پریود نشوید. ممکن است رشد موهای بدن شما بیش از اندازۀ متوسط زنان باشد. برخی زنان که تستوسترون بالایی دارند منجر به تاس شدن قسمت جلوی سر می‌شوند. تأثیرات احتمالی دیگر شامل آکنه، بزرگ شدن کلیتوریس، افزایش تودۀ عضلانی و کلفت شدن صدا است. سطح بالای تستوسترون می‌تواند منجر به ناباروری شود و بیشتر در سندروم تخمدان چندکیستی (PCOS) دیده می‌شود. PCOS یکی از عوارض غدد درون‌ریز است که گاهی در زنانی که در سن باروری هستند و در باردار شدن مشکل دارند دیده می‌شود. زنانی که PCOS دارند علائمی شبیه آنهایی دارند که سطح تستوسترون آنها بالا است. این علائم عبارت‌اند از:
• چاقی
• بدن گلابی‌شکل
• رشد افراطی یا باریک شدن موها
• آکنه
• قاعدگی نامنظم
PCOS همراه با موارد زیر است:
سطح بالای گردش هورمون مردانه
• مقاومت در برابر انسولین
• عدم تحمل کربوهیدرات: عارضه‌ای که شما را مستعد افزایش وزن می‌کند
• پایین بودن سطح HDL (کلسترول خوب)
• تری‌گلیسیرید بالا
• بالا بودن سطح LDL (کلسترول بد)
• چاقی
• فشار خون بالا
در زنانی که در سن PCOS هستند حضور این عوامل خطرساز خطر حملۀ قلبی را افزایش می‌دهد.
در دوران یائسگی، زنان کاهش تستوسترون را تجربه می‌کنند. این کاهش ممکن است همراه با کاهش میل جنسی باشد. برخی یافته‌ها بر این امر دلالت دارد که درمان جایگزین تستوسترون می‌تواند در عملکرد جنسی در دورۀ پیش از یائسگی و بعد از یائسگی زنان مفید باشد. جایگزینی تستوسترون در زنانی که سرطان سینه یا رحم دارند توصیه نمی‌شود. این درمان ممکن است احتمال بیماری‌های قلبی-ریوی و کبدی را افزایش دهد. بنابراین، کارشناسان در مورد چنین توصیه‌هایی احتیاط می‌کنند.
از کجا بدانم سطح هورمون من خیلی بالا یا خیلی پایین است؟
پزشک با معاینۀ بدنی و اطلاع از وضعیت سلامت و علائم می‌تواند مشخص کند که آیا به آزمایشات آزمایشگاهی برای بررسی سطح هورمون نیاز است یا نه. اگر مشکل جسمی مانند PCOS دارید یا قاعدگی شما به دلیل ورزش بیش از حد یا کم اشتهایی عصبی متوقف شده است، این آزمایشات ممکن است مهم باشد. اگر این آزمایشات سطح غیرطبیعی هورمون‌ها را نشان دهند، پزشک می‌توان درمان مؤثری را تجویز کند.
منبع:
مفید طب
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼